همانطور که می دانید پس از برجام، امکان حضور شرکتهای خارجی در بازار مصرف
خودرو ایران فراهم شد. با ایجاد این فرصت در خودروسازی کشور، شورای سیاستگذاری اقدام به تدوین استراتژی جدیدی در تولید خودروهای برقی کرد. اعضای شورای سیاستگذاری دولت خواستار آن بودند از حضور شرکای خارجی در صنعت خودرو برای تولید و عرضه محصولات برقی استفاده کنند. قرار بر این شد شرکای خارجی صنعت خودرو کشور که در زمینه تولید خودروهای برقی به پیشرفتهای موثری دست یافتهاند، این امکان را برای خودروسازان داخلی نیز فراهم کنند و آنها از رهگذر همکاری با خودروسازان بینالمللی قدم در راه تولید محصولات برقی بگذارند.
حال باتوجه به نقض یکجانبه برجام از سوی ایالاتمتحده آمریکا بهنظر میرسد برنامهریزی برای عرضه وسایل نقلیه برقی نیز منتفی شده است.
این درحالی است که قانونگذار از سال۸۶ در قالب قانون توسعه حملونقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت دولت را موظف به حمایت از تولید خودروهای برقی، هیبرید و کممصرف کرده است.
علی قربانی، کارشناس صنعت خودرو در این باره معتقد است: «یکی از مسائلی که در ارتباط با تولید خودروهای برقیها باید مورد توجه قرار بگیرد، وضع قوانین و مقررات کارآمد در حوزه آن ها در کشور است.»
بر اساس پژوهشی که در این ارتباط در مجلس انجام گرفته، بهطور معمول دولت برای گسترش تولید و استفاده خودروهای برقی، قوانین و مقرراتی را در جهت تسهیل این مساله مورد توجه قرار داده است.
این کارشناس صنعت خودروسازی درخصوص وضع قوانینی که موانع تولید خودروهای برقی را رفع می کند گفت: «علاوه بر اقدامات تسهیلی دولت، مجلس هم از سال۸۶ نسبت به وضع قوانین و مقررات در ارتباط با تولید خودروهای برقی در کشور اقداماتی را انجام داده است. این اقدامات در سال۹۴ در بخشهایی از قانون رفع موانع تولید و رقابتپذیری و ارتقای نظام مالی و همچنین در سال۹۶ در جریان قانون بودجه این سال مورد توجه قرار گرفته است. با این حال، عدم اهتمام خودروسازان و دولتفعلی و دولت های گذشته سبب شده است در تولید خودروهای برقی آنطورکه باید شاهد پیشرفت نباشیم. وی افزود: «مجلس بهتازگی در گزارشی با عنوان «تحلیلی بر فناوریها و ایستگاههای شارژ خودروهای برقی و چالشهای پیش رو» به معرفی و بررسی فناوریهای روز در تولید وسایل نقلیه برقی در ایران و جهان پرداخته است.» در بخشی از این پژوهش بررسی مدلهای جهانی در ارتباط با تولید خودروهای برقی در دستور کار قرار گرفته است.
در این پژوهش تاکید شده است صنعت خودروی کشور در این زمینه دو مسیر را در پیش خواهد داشت. در مسیر نخست تولید خودروهای برقی براساس پلتفرمهای موجود در کشور شروع شده و ادامه خواهد یافت. بر این اساس می توان با ایجاد تغییراتی روی پلتفرمهای فعلی این امکان را فراهم کرد تا خودروهای برقی روی همان پلتفرمها تولید شوند. مسیر دوم که میتواند موردتوجه قرار بگیرد، طراحی و تولید خودروهای برقی از پایه است. برای نیل به این مقصود باید با تکیه بر توانمندیهای داخلی اقدام به تولید پلتفرمهایی برای تولید خودروهای برقی در کشور کرد. در این پژوهش عنوان شده است راهکار دوم که بیشاز راهکار نخست موردتوجه سیاستگذاران بخش صنعت کشور قرار گرفته، همکاریهای جوینتونچر در ارتباط با تولید نمونه های جدیدی از خودروهای برقی با شرکتهای بینالمللی را می طلبد.
البته لازم به ذکر است که تلاشهایی در این زمینه از سوی خودروسازان انجام شده بود اما با مبهم بودن شرایط ادامه توافقنامه برجام، این تلاشها تاکنون ناکام مانده است. بد نیست به این نکته هم اشاره شود که از میان دو راه فوق، راه آخر عملیاتیتر بهنظر میرسد. قربانی درخصوص تلاش شرکتهای خودروسازی داخلی درجهت دستیابی به تولید خودروهای برقی تاکید داشت: «دو شرکت بزرگ خودروسازی کشور تلاش کردند روی پلتفرمهای موجود خود اقدام به تولید خودروهای برقی کنند. حاصل این تلاش تولید نمونههایی از خودروی
رانا و تیبابرقی بود. البته این مدلها باتوجه به قیمت تمامشده آنها نمیتواند چندان موردتوجه قرار بگیرد و به تولید انبوه برسد. بر اساس آمارهای منتشرشده، در این زمینه قیمت تمامشده این خودروها در مقابل نمونه های بنزینی آن ها، افزایش سهبرابری را نشان میدهد. در ارتباط با تولید پلتفرمهای خودروهای برقی از پایه، این دست اقدامها در سطح دانشگاهی و نه در سطح صنعتی کشور انجام شده است و باتوجه به این موضوع نمیتوان قیمت تمامشده آن را بهطور مشخص اعلام کرد.»
این کارشناس صنعت خودرو در ادامه گفت: «در عرصه بینالمللی همواره تلاشهایی ازسوی دولتها انجام شده تا شرایط برای تولیدات تازه فراهم شود. دولتها تلاش میکنند از طریق ایجاد مشوقها در زمینه معافیتهای مالیاتی و همچنین ایجاد تسهیلات برای بخشهای تولید و مصرف، این شرایط را ایجاد کنند تا محصولات جدید موردتوجه بیشتر تولیدکنندگان و مصرفکنندگان قرار بگیرند. این مساله در ارتباط با خودروهای برقی هم موردتوجه قرار گرفته است. مجلس تجربه برخی کشورها در این زمینه را مورد بررسی قرار داده و بهتجربه کشورهایی مانند انگلستان، هند، چین و فرانسه اشاره کرده است. براساس اخبار منتشرشده دولت انگلستان اعلام کرده تا سال ۲۰۴۰ میلادی تولید خودروهای بنزینی و دیزلی در شرکتهای خودروسازی این کشور متوقف خواهد شد و تنها خودروهای برقی اجازه تولید در این کشور را خواهند داشت. دولت هند نیز بهعنوان نخستین کشور آسیایی اعلام کرد خودروسازان هندی را موظف کرده است تا از سال ۲۰۳۰ میلادی تنها خودروهای برقی تولید کنند.