مقدمه
اکثر مردم در مسافرت‌های طولانی و یا رفت و آمدهای روتین روزمره به دنبال راهی برای سرگرم کردن خود هستند. برخی به موسیقی گوش می‌دهند، عده‌ای دیگر با شبکه‌های اجتماعی مشغول هستند و در این میان برخی از افراد به مطالعه کتاب می‌پردازند. قطعا شما نیز شاهد افرادی در وسایل حمل و نقل عمومی همچون مترو و اتوبوس بوده‌اید که مشغول مطالعه هستند یا ممکن است خود شما این کار را امتحان کرده باشید. اما مطالعه در وسایل نقلیه و به خصوص خودرو می‌تواند سبب ایجاد حالت تهوع و سرگیجه برای بعضی از افراد شود. این حالت می‌تواند علائم جدی‌تری را نیز به همراه داشته باشد و سفر را به کام افراد تلخ کند. پیش بینی می‌شود که بسیاری از افراد دچار این مشکل هستند. در این مطلب می‌خواهیم به بررسی علت حالت تهوع هنگام مطالعه در ماشین بپردازیم؛ پس با ما همراه باشید.
بیماری سفر یا بیماری حرکت چیست
تخمین زده می‌شود که حدود یک سوم از افراد اگر هنگامی که در وسایل نقلیه‌ای همچون کشتی، اتوبوس، مترو و خودرو شخصی قرار دارند به مطالعه بپردازند دچار سرگیجه و حالت تهوع می‌شوند. این موضوع می‌تواند در پی تشدید بیماری به نام بیماری سفر یا بیماری حرکت رخ دهد. در اینجا لازم است تا به توضیح بیماری سفر بپردازیم. در واقع دلیل این عارضه هنوز به طور کامل مشخص نشده است. پر طرفدارترین نظریه‌ای که در این خصوص ارائه شده است، نظریه عدم تطابق سیگنال‌های حسی است.
در بدن ما اندام‌هایی همچون گوش، چشم، بینی، پوست و زبان مسئول تشخیص محرک‌های حسی و ارسال پیام به مغز هستند. لازم به ذکر است که گوش میانی ما مسئول حفظ تعادل است و هنگامی که در وسیله نقلیه در حال حرکت هستیم قادر به تشخیص لرزش‌ها و حرکت خودرو است. نحوه کارکرد گوش داخلی به این صورت است که درون این اندام یک مایع وجود دارد و با تغییر وضعیت سر به جریان می‌افتد. همچنین گیرنده‌های مویی بسیار ظریفی نیز در گوش داخلی وجود دارند که همراه با جریان این مایع خم می‌شوند. خم شدن این گیرنده‌ها سبب ایجاد پیام عصبی می‌شود و این پیام به مغز ارسال می‌شود.
بیماری سفر در نظریه عدم تطابق سیگنال‌های حسی بیان می‌شود که هنگامی که فرد در وسیله نقلیه مانند خودرو در حرکت است، پیامی از طرف چشم به سیستم اعصاب مرکزی مخابره می‌شود که به مغز اعلام می‌کند که بدن ساکن است. از طرف دیگر پیامی که از گوش میانی به مغز مخابره می‌شود این است که بدن در حال حرکت است. در واقع مغز ما با ترکیب و تحلیل اطلاعاتی که از اندام‌های مختلف به آن می‌رسد، وضعیت بدن را تشخیص می‌دهد و حرکت بعدی را پیش بینی می‌کند. به این صورت تعادل بدن را حفظ می‌کند. حال در صورتی که اطلاعاتی که به مغز می‌رسد با یکدیگر سازگار نباشد سبب سرگیجه می‌شود که سرگیجه نیز حالت تهوع را ایجاد می‌کند.
شاید خوب باشد بدانید که بیماری سفر برای ناسا یک مشکل جدی است و در پی کشف علت این بیماری و راهکارهایی جهت جلوگیری از علائم آن است. زیرا فضانوردان با سرعتی معادل 27500 کیلومتر بر ساعت به فضا پرتاب می‌شوند. در واقع این مشکل می‌تواند باعث این شود که فضانوردان محتویات معده خود را در حین پرتاب شدن بالا بیاورند که به نوبه خود می‌تواند عارضه‌هایی بسیار خطرناک و جدی را ایجاد کند.
علت حالت تهوع هنگام مطالعه در ماشین
حال که با نحوه کارکرد سیستم اعصاب مرکزی و محیطی بهتر آشنا شدیم و نحوه حفظ تعادل توسط گوش داخلی را دریافتیم، بهتر می‌توانیم به توضیح علت حالت تهوع هنگام مطالعه در ماشین بپردازیم. در هنگام مطالعه چشم‌های شما بر روی خطوط کتاب ثابت است و در نتیجه پیام عصبی که چشم به مغز صادر می‌کند بر این معنی است که بدن شما ساکن و بی حرکت است. از طرف دیگر گوش میانی شما متوجه حرکات وسیله نقلیه می‌شود و این پیام را به مغز ارسال می‌کند. این ناهماهنگی سبب ایجاد جالت تهوع و سرگیجه در افراد می‌شود. علاوه بر خودرو، مطالعه کتاب در مترو، اتوبوس، کشتی و سایر وسایل نقلیه نیز می‌تواند سبب ایجاد این عوارض شود.
لازم به ذکر است که با وجود پیشرفت علم و تکنولوژی، همچنان دانشمندان از علت دقیق ایجاد این عوارض مطمئن نیستند. علاوه بر نظریه عدم تطابق سیگنال‌های حسی، نظریه دیگری نیز در این خصوص مطرح است که پیرامون تکامل بحث می‌کند. در این نظریه بیان می‌شود که تقریبا کمتر از دو قرن است که اتومبیل اختراع شده است و سرعت تکامل به اندازه تغییرات گسترده بشر نبوده است. این نظریه تا حدودی منطقی و قابل قبول است اما تعدادی از پرسش‌ها را بی پاسخ می‌گذارد مانند اینکه چرا این عارضه برای خانم‌ها از آقایان شایع‌تر است و چرا مسافران با نرخ بالاتری از رانندگان دچار این مشکل می‌شوند. نظریه بعدی به این موضوع می‌پردازد که حفظ حالت تعادل و طبیعی بدن در برخی از موقعیت‌های ناآشنا سخت‌تر است.
راهکارهایی جهت کاهش علائم
نگاه کردن به افق
مشخص شده است که سریع‌ترین راه کاهش علائم نگاه کردن به افق است. در صورتی که در خودرو دچار این حالت این شدید بهتر است که از راننده بخواهید تا حرکات ناگهانی خود را کاهش داده و به حداقل برساند. همچنین بهتر است شما نیز به افق خیره شوید. اگر در کشتی دچار این عوارض شدید به عرشه کشتی بروید و به افق نگاه کنید.
جویدن آدامس
جویدن آدامس به خصوص آدامس‌هایی که طعم‌های گیاهی و خنک دارند می‌توانند به کاهش علائم کمک کنند
استراحت و خوابیدن
اگر سرگیجه و حالت تهوع شما شدید است، بهتر است چشم‌هایتان را ببندید و سعی کنید بخوابید. در این حالت مغز شما کمتر به تحلیل سیگنال‌های متناقض می‌پردازد و استراحت می‌کند. این راهکار می‌تواند در هنگامی که سفر شما طولانی است بسیار مفید واقع شود.
گوش دادن به موسیقی
موسیقی سبب کاهش اختلال‌های شنوایی می‌شود و در نتیجه اثراتی مانند سرگیجه را کاهش می‌دهد. همچنین گوش دادن به موسیقی می‌تواند استرس را کاهش داده و سبب افزایش آرامش شود و در نتیجه عوارض ماشین گرفتگی را رفع کند.
گوش دادن به کتاب صوتی
اگر از علاقه‌مندان کتاب هستید، می‌توانید گوش دادن به کتاب صوتی را امتحان کنید. اپلیکیشن و سایت‌های مختلفی موجود هستند که این کتاب‌های صوتی را عرضه می‌کنند.
قرص ضد سرگیجه و تهوع
در نهایت گزینه پیش روی شما مصرف قرص‌های ضد سرگیجه و تهوع است. یکی از معروف‌ترین این قرص‌ها بتاهیستین 8 است که سبب کاهش سرگیجه در مبتلایان می‌شود. لازم به ذکر است که مصرف دارو و قرص حتما باید پس از مراجعه به پزشک و نسخه او باشد. توجه فرمایید که به هیچ وجه نباید بدون دستور پزشک اقدام به مصرف دارو کنید.
بیماری سفر جمع بندی
در این مطلب به علت حالت تهوع هنگام مطالعه در ماشین پرداختیم و نظریات مختلف در این خصوص را بررسی کرده‌ایم. به عبارتی مهم‌ترین نظریه ارائه شده تا به حال نظریه عدم تطابق سیگنال‌های حسی است که از طرف اندام‌های مختلف همچون چشم و گوش به مغز می‌رسد. این موضوع احتمالا سبب ایجاد سرگیجه و حال تهوع می‌شود. لازم به ذکر است که علت دقیق این مشکل هنوز شناسایی نشده است. همچنین به معرفی راهکارهایی جهت کاهش عوارض آن نیز پرداختیم که شامل نگاه کردن به افق، جویدن آدامس، گوش دادن به موسیقی و مصرف دارو است. توجه کنید که مصرف هر گونه دارو باید با تشخیص و تجویز پزشک متخصص باشد.
