مقدمه
از همان سال ۲۰۱۱ که بی ام و برای نخستین‌بار از پروژه خودروهای i رونمایی کرد، مشخص بود که محصولاتی متفاوت با آنچه پیش از این، از این کمپانی خودروسازی محبوب باواریایی دیده‌ایم در راه هستند. اولین محصول از سری i که به خط تولید راه پیدا کرد مدل i3 بود. بی ام و i3 آنقدر با دیگر محصولات بی ام و متفاوت بود که کمتر کسی امیدی به موفقیت آن داشت ولی این خودرو توانست با گذشت زمان قابلیت‌های خود را اثبات کرده و تا به امروز نه تنها موفق‌تر از همیشه روی خط تولید باقی مانده، بلکه سازنده، چندین بروزرسانی را نیز روی این خودرو اجرا کرده و مدل‌های مختلفی از آن را تولید کرده است.
بی ام و i3 از همان سال ۲۰۱۳ که وارد بازار شد پیشرفت خود را آغاز کرد. در سال ۲۰۱۴ این خودرو توانست جایزه برترین خودروی سبز سال را از آن خود کند و در همان سال جایزه برترین طراحی خودرو را نیز بدست آورد. این خودرو توانست در آن سال به عنوان خودروی سال بریتانیا نیز انتخاب شود. این حجم از موفقیت آن هم از سوی خودرویی که کاملاً متفاوت از دیگر ساخته‌های این خودروساز است ما را بیشتر در مورد i3 کنجکاو کرد، با این وجود هیچگاه فرصت دیدار نزدیک از این خودرو را نداشتیم تا اینکه اخیراً فرصتی دست داد تا این خودرو را از نزدیک مورد بررسی قرار دهیم.
طراحی خارجی
اولین ملاقات نگارنده با بی ام و i3 سال گذشته اتفاق افتاد زمانی که برای دیدن اتاق ۶ جدید به یکی از نمایندگی‌های بی ام و رفته بودم. در نمایندگی یک بی ام و i8 پارک بود ولی خودروی دیگری در کنار آن جلب توجه می‌کرد که قبلاً مشابه آن را ندیده بودم. در ابتدا که تصاویر بی ام و i3 را دیدم احساس می‌کردم خودرویی در ابعاد و اندازه کیا پیکانتو باشد اما i3 بیشتر به سایز رنو کلیو نزدیک است و البته به دلیل ارتفاع بیشتری که دارد، کاملاً بزرگ‌تر از کلیو دیده می‌شود. طراحی بی ام و i3 متفاوت، مدرن و در عین حال حامل المان‌های اصلی بی ام و است. در قسمت جلو، جلو پنجره دوبل کلیوی بی ام و همچنان در جای خود باقی است، گرچه دیگر کاربردی ندارد و ورودی‌های هوای آن بسته هستند. سپر جلو هم با تاکید بر بهبود آیرودینامیکی طراحی شده استولی با این وجود سادگی بیش از حد ندارد و زیباست.
خاص بودن خودرو در نمای جانبی به بالاترین حد خود می‌رسد چراکه شیشه‌های جانبی حتی در یک امتداد نیستند و یک نمای سیال را ایجاد کرده‌اند. درهای خودرو مانند تویوتا Fj کروزر و مزدا RX8 در سمت مخالف هم باز می‌شوند. ستون C نیز طراحی خاصی دارد و به رنگ مشکی رنگ آمیزی شده است. در نمای عقب شاهد چراغ‌های عقبی هستیم که به صورت یکپارچه روی در صندوق عقب قرار دارند در نمونه‌های مربوط به بازار آمریکا با باز کردن در صندوق عقب چراغ راهنما از روی صندوق عقب غیر فعال می‌شود و به جای آن چراغ‌های روی سپر شروع به چشمک زدن می‌کنند. دلیل این مساله به قوانین فدرال برمی‌گردد که بر اساس آنها راهنمای خودرو نمی‌تواند روی قسمت‌های متحرک بدنه مانند در صندوق عقب باشد. طراحی کلی چراغ‌های در بی ام و i3 از دیگر محصولات بی ام و پیروی نمی‌کند و مختص به خود است. در این بین عرض بسیار کم لاستیک‌ها جلب توجه می‌کند که البته دلیل فنی برای آن وجود دارد.
نکته دیگری که در مورد بی ام و i3 وجود دارد برخی فواصل عجیب و غریب بین پنل‌های بدنه است که در دیگر محصولات بی ام و اصلاً دیده نمی‌شود. هنوز اطمینان ندارم که آیا این فواصل عمدی هستند و دلیلی برای آنها وجود دارد یا اینکه واقعاً باید آنها را به پای پایین بودن کیفیت مونتاژ نوشت.
طراحی داخلی
با باز کردن درهای بی ام و i3 با یکی از مدرن‌ترین فضاهای صنعت خودرو مواجه خواهید شد که کاملاً دیدی از آینده را به شما نشان می‌دهد. کابین بی ام و i3 پذیرای یک داشبورد چوبی است هیچ شباهتی به دیگر بی ام و ها ندارد. این داشبورد از خطوط صاف تشکیل شده است و در عین حال پویایی و زیبایی بالایی دارد. در بی ام و i3 چیزی به صورت پشت آمپر وجود ندارد بلکه دو نمایشگر یکی روی داشبورد و دیگری پشت فرمان وجود دارند که اطلاعات مورد نیاز راننده را در اختیارش قرار می‌دهند. فرمان دوشاخه نیز با آرم بی ام و در وسط خوش دست است و با چرم مرغوبی پوشده شده است. نبود کنسول میانی در i3 سبب شده است تا فضای داخلی خودرو بزرگ‌تر از آنچه هست به نظر برسد.
تا اینجای کار همه چیز خوب است اما بی ام و i3 خبرهای خوبی برای سرنشینان عقب ندارد. اولین نکته منفی اینکه درهای عقب خاص این خودرو برای باز شدن کاملاً به درهای جلو وابسته هستند و همیشه ابتدا باید درهای جلو را باز کنید. قرار گرفتن کمربندهای ایمنی جلو روی درهای عقب نیز سبب شده تا هربار سرنشینان عقب بخوانند از خودرو پیاده شوند، سرنشینان جلو مجبور باشند کمربند ایمنی خود را باز کنند که این خود موجب ناراحتی است. ورود و خروج به عقب خودرو نیز چندان ساده نیست و درهای عقبی همانطورکه اندازه‌ای نصف درهای جلو دارند راحتی کار کردن با آنها نیز نصف است.
گرچه عقب خودرو خیلی تنگ نیست ولی نمی‌توان آن را جادار دانست. فضای سر البته خوب است و بیشتر مشکل به فضای پا بر می‌گردد. یک نکته منفی دیگر اینکه شیشه‌های عقب ثابت هستند و قابلیت پایین رفتن ندارند. این مورد در کنار فضای کم عقب می‌تواند بی ام و i3 را تبدیل به گزینه‌ای نامطلوب برای افرادی کند که دچار تنگناهراسی (Claustrophobia) هستند.
مواد بکار رفته در کابین نیز متفاوت از دیگر خودروها هستند و بر اساس ادعای سازنده، در کابین i3 از مواد بازیافتی و دوستدار محیط زیست استفاده شده است. فضاسازی درون کابین به نسبت خوب است و درون درهای جلو فضای مناسبی برای قرار دادن وسایل وجود دارد. محفظه داشبورد نیز با فشردن یک کلید به سمت بالا باز می‌شود. نکته جالب در این میان، جا لیوانی‌های خودرو هستند. یک جالیوانی در کنسول مرکزی بین سرنشینان جلو وجود دارد ولی جالیوانی دوم به صورتی طراحی شده است که انگار آن را فراموش کرده بودند و بعداً نصب کرده‌اند.
از امکانات کابین خودرو می‌توان به گرمکن صندلی‌های جلو، تهویه مطبوع خودکار، خروجی ۱۲ ولت، قابلیت تنظیم سیستم تهویه از راه دور، ترمز پارک برقی، سیستم انتخاب حالت‌های رانندگی، نورپردازی داخلی، تنظیم ستون فرمان، سیستم رهیاب ماهواره‌ای، و سیستم iDrive بی ام و اشاره کرد.
زیر پوسته
بی ام و i3 در سه نسخه مختلف با نام‌های Ah60، Ah94 و Ah120 تولید شده است. مدل مورد آزمایش از نوع Ah120 بود که یک باتری ۴۲.۲ کیلووات ساعتی استفاده می‌کند. موتور برقی در این خودرو ۱۸۴ اسب بخار قدرت و ۲۷۰ نیوتن متر گشتاور دارد. چنین قدرتی با قدرت یک موتور ۲.۴ لیتری بنزینی برابری می‌کند که برای یک خودروی نه‌چندان بزرگ قدرت زیادی است. این مشخصات در کنار وزن ۱۳۶۵ کیلوگرمی i3، این خودرو را قادر به ثبت شتاب صفر تا صد کیلومتر در ۶.۹ ثانیه و رسیدن با حداکثر سرعت ۱۶۰ کیلومتر بر ساعت است.
بر اساس اعلام بی ام و i3 با هر بار شارژ می‌تواند ۳۲۵ کیلومتر را طی کند اما EPA این رقم را ۲۴۶ کیلومتر می‌داند. برد خودروهای برقی بر اساس نوع رانندگی و شرایط محیطی کاملاً متفاوت است و به همین دلیل می‌توان هر دو عدد را معتبر دانست.
بی ام و i3 در برخی بازارها به همراه یک موتور بنزینی کوچک نیز عرضه می‌شود که نقش ژنراتور را بازی می‌کند. این مدل‌ها با نام i3 REx شناخته می‌شوند.
ایمنی
تجهیزات ایمنی i3 شامل مواردی همچون شش عدد ایربگ، سیستم ایمنی قطع برق در هنگام تصادف، ترمزهای دیسکی جلو و عقب، سنسورهای تصادف، دوربین دید عقب، رادار تصادف، سیستم کنترل پایداری، ترمز ضد قفل، سیستم خشک کننده ترمز، ترمز مخصوص پیچ، سیستم کنترل الکترونیکی ترمز، سیستم شروع حرکت در سربالایی، سیستم کنترل کشش، سنسورهای پارک جلو و عقب و سیستم ضد سرقت هستند.
با این تجهیزات i3 موفق به دریافت ۴ ستاره ایمنی از موسسه یورو NCAP شده است. گرچه چنین نتیجه‌ای در مقایسه با دیگر محصولات روز بی ام و که همگی پنج ستاره هستند پایین‌تر است ولی همچنان می‌توان i3 را خودرویی قابل اعتماد دانست.
تجربه رانندگی
پشت فرمان بی ام و i3 راننده حسی بیشتر مانند خودروهای مینی ون دارد و خود را در ارتفاعی بالا حس می‌کند. کنترل روی زوایای خودرو مناسب است. به دلیل قرار داشتن موتور در عقب خودرو فضای زیادی در کاپوت جلو وجود دارد و همین سبب شده تا چرخ‌های جلوی بی ام و i3 بتوانند زاویه زیادی بگیرند که این مساله سبب کاهش شعاع گردش خودرو شده است. مانور پذیری i3 در شهر بسیار عالی است و از این حیث خودرویی ایده آل به شمار می‌رود.
شتاب گیری خودرو نیز بسیار خوب است و توانستیم در زمانی حدود ۷ ثانیه به سرعت صد کیلومتر بر ساعت برسانیم. این توانایی نیز i3 را هم سطح هاچ بک‌های رده بالای بازار قرار می‌دهد.
در بخش راحتی، i3 نمره متوسطی را دریافت می‌کند. به عنوان یک خودروی برقی و به دلیل نبود گیربکس، شتاب گیری خودرو خطی و بدون ضربه و تنش است اما در سمت مقابل سیستم تعلیق مقداری سفت بوده و راحتی آن در حد متوسط است. مورد دیگر نفوذ صدای باد به داخل کابین است که البته خیلی زیاد نیست ولی در یک خودروی برقی که چیزی به نام صدای موتور وجود ندارد، صدای باد خود را بیشتر نشان می‌دهد. با لاستیک‌هایی با عرض ۱۷۵ در جلو و ۱۹۵ در عقب انتظار زیادی از هندلینگ i3 نداشتیم. با رسیدن به اولین پیچ نیز متوجه شدیم که این انتظار بی مورد نبود و i3 خودرویی نیست که مانند دیگر بی ام و ها آن را در پیچ‌ها به چالش بکشید. با همه این اوصاف به دلیل وزن کم خودرو و قرار داشتن باتری در کف خودرو که نقطه ثقل را پایین آورده است، پایداری i3 قابل قبول بود. مبحث هندلینگ را باید اینطور خلاصه کنم که i3 همچنان خودرویی لذت بخش در پیچ‌ها است ولی نه مانند یک بی ام و.
یک نکته بسیار مثبت در مورد i3 هم وجود شاسی فیبر کربنی در این خودرو است. I3 را باید از معدود خودروهای دانست که سوپر اسپرت نیستند ولی از فناوری سوپر اسپرت ها در آن استفاده شده است چون خودروهایی مانند مک لارن هم از شاسی فیبر کربنی بهره مند هستند.
بی ام و i3 در نگاه کلی
بی ام و i3 خودرویی بود که پیش از این مانند آن را ندیده بودیم و تجربه‌ای جدید و لذت بخش را برای تیم آزمایش به ارمغان آورد. بی ام و i3 نمای کامل و دقیق از خودروهای آینده است و البته توانایی‌های آن به عنوان یک خودروی شهری بسیار بالاست. هزینه نگهداری این خودرو به طرز غیر قابل باوری بالاست و به خصوص در کشورهایی که قیمت سوخت زیاد است این مورد خود را بیشتر نشان می‌دهد. بی ام و i3 در عین اینکه یک خودروی برقی اقتصادی و دوستدار محیط زیست است اما در سمت مقابل با موتور برقی قدرتمند خود می‌تواند انتظارات دوستداران شتاب را هم فراهم کند و همین باعث می‌شود که هر طیفی از خریداران به سمت این خودرو جلب شوند. بی ام و i3 با توجه به طراحی خاص خود می‌توانست در ایران هم موفق شود که متاسفانه به دلیل محدودیت‌های کشورمان فعلاً امکان حضور چنین خودرویی وجود ندارد. در کشور ترکیه قیمت بی ام و i3 از ۵۱۷ هزار لیر آغاز می‌شود که تقریبا با یک بی ام و سری ۳ صفر کیلومتر برابری می‌کند.
