روز یکشنبه ۱۶ آذرماه ۱۴۰۳، دهمین مرحله از قرعهکشی محصولات گروه صنعتی ایرانخودرو در حالی برگزار شد که آمارهای منتشر شده بار دیگر شکاف عمیق میان عرضه و تقاضا در بازار خودروی کشور را به تصویر کشید. این مراسم که با حضور نمایندگان نهادهای نظارتی در محل سالن کنفرانس معاونت بازاریابی و فروش ایرانخودرو برگزار شد، تکلیف سه محصول مونتاژی خانواده هایما را مشخص کرد. بر اساس آمارهای رسمی، بیش از ۳.۵ میلیون متقاضی برای تصاحب تنها ۳,۳۴۰ دستگاه خودرو به رقابت پرداختند؛ رقمی که نشاندهنده تداوم نگاه سرمایهای به کالای مصرفی خودرو در اتمسفر اقتصادی فعلی است. در این گزارش تحلیلی، ضمن بررسی دقیق شانس برنده شدن در هر طرح، به واکاوی مشخصات فنی خودروهای عرضه شده و دلایل استقبال متفاوت مشتریان از مدلهای مختلف هایما میپردازیم.
آنالیز آماری متقاضیان؛ هجوم ۳.۵ میلیونی به طرحهای فروش
بررسی دادههای خروجی از سامانه یکپارچه و سایت فروش ایرانخودرو نشان میدهد که در مجموع ۳ میلیون و ۵۴۹ هزار و ۱۰۹ نفر در این طرح شرکت کردهاند. این حجم از تقاضا برای فروش فوقالعاده، آن هم برای خودروهایی که در رده قیمتی متوسط رو به بالا (نسبت به محصولات داخلی) قرار دارند، پیامهای روشنی برای سیاستگذاران صنعتی دارد. تفکیک متقاضیان بر اساس طرحهای سهگانه فروش، اطلاعات جالبتوجهی را در اختیار تحلیلگران بازار قرار میدهد.
توزیع متقاضیان در طرحهای عادی، جوانی جمعیت و خودروهای فرسوده
مطابق انتظار، بیشترین حجم تقاضا مربوط به «طرح عادی» بوده است. در این بخش، ۳ میلیون و ۱۲۰ هزار و ۷۶۵ نفر ثبتنام کردهاند که بخش اعظم صف خرید را تشکیل میدهند. این گروه شامل عموم مردم و کسانی است که شرایط اولیه ثبتنام (مانند عدم پلاک فعال انتظامی) را داشتهاند. تراکم شدید در این بخش باعث شده تا شانس برنده شدن برای متقاضیان عادی به حداقل ممکن و در حد کسری از درصد برسد.
در سوی دیگر، طرح «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» که مختص مادران دارای دو فرزند و بیشتر است، ۳۷۵ هزار و ۳۹۷ متقاضی را به خود جذب کرده است. اگرچه این عدد در مقایسه با طرح عادی کمتر است، اما با توجه به سهمیههای اختصاصی معمول (که اغلب ۵۰ درصد ظرفیت فروش است)، شانس این گروه بهمراتب بالاتر از متقاضیان عادی ارزیابی میشود.
در نهایت، طرح جایگزینی خودروهای فرسوده با ۵۲ هزار و ۹۴۷ متقاضی، کمترافیکترین بخش این قرعهکشی بوده است. این آمار پایین میتواند ناشی از دشواری فرآیند اسقاط، عدم مالکیت خودروی فرسوده واجد شرایط توسط بسیاری از سرمایهگذاران بازار، و یا پیچیدگیهای اداری این طرح باشد. با این حال، متقاضیان این طرح به دلیل رقابت کمتر، از بالاترین شانس برای برنده شدن برخوردار بودهاند.
بررسی وضعیت عرضه و تقاضا به تفکیک مدل خودرو
در این دوره از فروش، سه محصول از سبد مونتاژی ایرانخودرو خراسان شامل هایما S5 پلاس (پرو)، هایما 8S و مینیون لوکس هایما 7X عرضه شدند. تحلیل تفاوت تقاضا برای این سه خودرو، ذائقه بازار و هوشمندی خریداران در انتخاب خودروهای دارای حاشیه سود بالاتر یا جذابیت ظاهری بیشتر را نمایان میکند.
هایما 8S؛ رکورددار محبوبیت با تقاضای ۲.۲ میلیونی
شگفتیساز این دوره از قرعهکشی، کراساوور اسپرت و پرچمدار هایما، یعنی مدل 8S بود. آمارها نشان میدهد که ۲ میلیون و ۲۲۱ هزار و ۱۹۸ نفر تنها برای این خودرو ثبتنام کردهاند، در حالی که ظرفیت عرضه آن فقط ۱,۲۰۰ دستگاه بوده است. این یعنی به ازای هر خودرو، حدود ۱۸۵۰ نفر صف کشیدهاند. دلیل این استقبال گسترده را باید در زبان طراحی مدرن، مشخصات فنی قدرتمند و اختلاف قیمت قابلتوجه کارخانه و بازار جستجو کرد.
هایما 8S با بهرهگیری از یک پیشرانه ۱.۶ لیتری توربو GDI که توانایی تولید ۱۹۲ اسب بخار قدرت و ۲۹۳ نیوتنمتر گشتاور را دارد، یکی از قویترین کراساوورهای مونتاژی بازار محسوب میشود. شتاب صفر تا صد رسمی زیر ۸ ثانیه و بهرهگیری از گیربکس ۶ سرعته اتوماتیک (AT)، این خودرو را به گزینهای جذاب برای جوانان تبدیل کرده است. طراحی ظاهری تهاجمی، جلوپنجره کهکشانی و چراغهای دوقسمتی در جلو، به همراه کابین مدرن با تریم جیر و امکانات ایمنی سطح بالا نظیر رادارهای خطخوان و ترمز اضطراری، از عوامل اصلی هجوم خریداران به سمت این مدل است.
هایما 7Xهایما 7X؛ استقبال محتاطانه از کلاس MPV
در رتبه دوم تقاضا، خودروی خانوادگی هایما 7X قرار دارد که ۶۰۶ هزار و ۹۰۸ نفر برای آن ثبت درخواست کردهاند. ظرفیت اختصاص یافته به این خودرو ۱,۰۴۰ دستگاه بوده است. نسبت تقاضا به عرضه در این مدل حدود ۵۸۳ به ۱ است که اگرچه همچنان عدد بزرگی است، اما نسبت به مدل 8S شانس برنده شدن سه برابر بیشتر است.
هایما 7X به عنوان یک خودروی MPV (مینیون چندمنظوره)، در بازاری که کراساوورها پادشاهی میکنند، وضعیتی خاص دارد. با وجود اینکه این خودرو از همان پیشرانه قدرتمند ۱.۶ لیتری توربو با ۱۹۲ اسب بخار قدرت بهره میبرد و لوکسترین کابین را در میان محصولات هایما دارد (صندلیهای کاپیتانی ردیف دوم، ماساژور و...), اما فرهنگ خودرویی ایران هنوز تمایل کمتری به خودروهای ونگونه نشان میدهد. با این حال، ثبتنام بیش از ۶۰۰ هزار نفر نشان میدهد که حتی کلاسهای بدنه غیرمعمول نیز در شرایط تورمی، جذابیت سرمایهگذاری خود را حفظ کردهاند.
هایما S5 پلاسهایما S5 پلاس؛ گزینه منطقی با تقاضای کمتر
در انتهای جدول تقاضا، هایما S5 پرو قرار گرفته است. برای این کراساوور کامپکت، ۲۹۲ هزار و ۵۷۹ نفر ثبتنام کردند و ظرفیت عرضه آن ۱,۱۰۰ دستگاه تعیین شده بود. نسبت تقاضا به عرضه در اینجا حدود ۲۶۶ به ۱ است که بهترین شانس برنده شدن را در میان سه خودروی عرضه شده ارائه میدهد.
کاهش نسبی تقاضا برای S5 نسبت به دو برادر بزرگترش، به قدیمیتر بودن پلتفرم و طراحی ظاهری آن بازمیگردد. اگرچه نسخه جدید (پرو) با گیربکس ۶ سرعته اتوماتیک AT جایگزین گیربکس CVT سابق شده و مشکلات فنی گذشته را رفع کرده است، و موتور ۱.۵ لیتری توربو آن ۱۴۸ اسب بخار قدرت تولید میکند، اما در برابر ظاهر فضایی 8S و کابین لوکس 7X، حرف کمتری برای گفتن دارد. این خودرو اکنون به انتخابی برای مصرفکنندگان واقعی تبدیل شده که به دنبال هیجان کاذب بازار نیستند و شانس برنده شدن را به سوداگری ترجیح میدهند.
جدول تفکیکی آمار فروش
مطابق با الزامات گزارشهای آماری دقیق، جدول کامل توزیع متقاضیان و ظرفیتها در ادامه ارائه شده است.
| نام خودرو | ظرفیت عرضه | تعداد کل متقاضیان | نسبت تقاضا به عرضه (تقریبی) |
| هایما 8S | ۱,۲۰۰ | ۲,۲۲۱,۱۹۸ | ۱ به ۱۸۵۰ |
| هایما 7X | ۱,۰۴۰ | ۶۰۶,۹۰۸ | ۱ به ۵۸۳ |
| هایما S5 پرو | ۱,۱۰۰ | ۲۹۲,۵۷۹ | ۱ به ۲۶۶ |
| مجموع کل | ۳,۳۴۰ | ۳,۱۲۹,۶۸۵ (مجموع متقاضیان خودروها) | میانگین ۱ به ۹۳۷ |
فرآیند اعلام نتایج و گامهای بعدی برای برندگان
پس از انجام فرآیند قرعهکشی، گامهای بعدی شامل اولویتبندی سیستمی و صحتسنجی اطلاعات هویتی و سکونتی متقاضیان است. این مرحله برای اطمینان از عدالت در توزیع و حذف دلالان احتمالی یا افرادی که شرایط ثبتنام را نقض کردهاند، حیاتی است.
روشهای استعلام و واریز وجه
بر اساس اعلام رسمی گروه صنعتی ایرانخودرو، اسامی برندگان نهایی پس از تایید نهادهای نظارتی از دو طریق اطلاعرسانی خواهد شد. روش اول ارسال پیامک رسمی از سوی شرکت به شماره موبایل ثبتشده متقاضی است. با توجه به سوابق کلاهبرداریهای فیشینگ در این حوزه، به متقاضیان توصیه اکید میشود که تنها به سرشمارههای رسمی ایرانخودرو اعتماد کنند. روش دوم و مطمئنتر، مراجعه به سایت فروش اینترنتی این شرکت به نشانی ikcosales.ir و مشاهده وضعیت پروفایل کاربری است.
منتخبین این طرح پس از دریافت پیامک فراخوان، مهلت محدودی (معمولاً ۳ تا ۵ روز کاری) برای تکمیل وجه یا واریز پیشپرداخت (بسته به نوع طرح فروش فوری یا پیشفروش) خواهند داشت. عدم واریز وجه در مهلت مقرر بهمنزله انصراف قطعی تلقی شده و نفرات رزرو جایگزین خواهند شد. با توجه به اختلاف قیمت فاحش کارخانه و بازار آزاد برای هر سه مدل هایما (که گاهی به بیش از ۵۰۰ میلیون تومان میرسد)، پیشبینی میشود درصد انصرافدهندگان در این دوره بسیار ناچیز باشد.
این قرعهکشی بار دیگر نشان داد که مکانیزم لاتاری خودرو اگرچه بهصورت موقت توزیع رانت را مدیریت میکند، اما راهحل نهایی برای تعادلبخشی به بازار نیست. تا زمانی که تیراژ تولید (در اینجا تنها ۳۳۴۰ دستگاه) با تقاضای میلیونی همخوانی نداشته باشد، التهاب در بازار خودروهای مونتاژی و داخلی همچنان پابرجا خواهد ماند.
هر دو خودرو مجهز به سیستمهای ایمنی پیشرفته شامل ترمز ضد قفل (ABS)، کنترل پایداری الکترونیکی (ESC)، کیسههای هوای دوگانه، سیستم پایش فشار باد لاستیکها (TPMS) و امکانات رفاهی نظیر مالتی مدیا با صفحه نمایش لمسی، کروز کنترل و استارت دکمهای هستند.
متقاضیان باید جهت ثبتنام و واریز وجه قیمت مصوب در شرایط نقدی یا واریز ودیعه اولیه در شرایط اقساطی، پس از انجام ثبتنام از طریق سایت فروش اینترنتی به آدرس esale.ikco.ir اقدام نمایند. فرآیند ثبتنام شامل سه مرحله است: