دهه 1950 میلادی برای برند خودروسازی باواریایی بامو با دردسرهای زیادی از جمله احتمال ورشکستگی و بحران مالی همراه شد. پرواضح بوده شرایط برای این برند پرآوازه خودرو و موتورسیکلت‌ساز که سابقه درخشانی در طراحی و تولید پیشرانه‌های ویژه صنایع هوایی نیز داشت، نمی‌توانست به این شکل ادامه یابد.
در نتیجه این خودروساز در راستای ایجاد تغییر در رویه تولیدی محصولات خود در سال 1966 میلادی، سری جدیدی از خودروهای تولیدی خود را تحت عنوان "کلاس جدید" روانه بازار کرد. خودروهای متعلق به این کلاس ظاهری اسپرت‌تر و نیمه لوکس داشتند که پس از معرفی از سوی بامو، به نوعی ذات و ماهیت محصولات تولیدی این برند را از آن پس در جهان جای انداختند.
ب ام و 2002 کلاسیکآنچه در ادامه این مقاله از "خودروبانک" می‌خوانید، آشنایی با بامو 2002 مدل 1974 میلادی است که یکی از مشاهیر خودروهای "کلاس جدید" این برند در تاریخ به حساب می‌آید. این خودرو از سوی بخش پرشیا کلاسیک شرکت پرشیا خودرو بازسازی شده است.
ب‌ام‌وهای کلاس جدید
با ورود به دهه 1960 میلادی، بامو سیاست‌های خودروسازی خود را به کلی دگرگون کرد. این خودروساز سری جدیدی از خودروهای سدان و کوپه نیمه لوکس را روانه بازار کرد که آغازگر هویت نوین این برند باواریایی برای دهه‌های بعدی تا به امروز بود. خودروهای کلاس جدید (New Class/Neue Klasse) به طور کلی از زبان طراحی کاملاً متفاوت بهره می‌بردند که هدف آن‌ها ایجاد بازار هدف و ارائه تعریفی جدید از محصولات بامو بود که باعث شد این برند پرآوازه آلمانی از آن پس به تولید کننده خودروهای سدان (و کوپه) اسپرت مشهور شود. این کلاس بین سال‌های 1962 تا 1977 بر خط تولید قرار داشت تا اینکه در سال 1975 تا 1977 با تغییر در رویه تولیدات محصولات نوین بامو، با مدل E21 سری 3 به طورکامل جایگزین شد.
این کلاس با ارائه سری جدیدی به نام 1500 در سال 1962 میلادی آغاز شد که یک خودرو سدان کوچک سایز مجهز به پیشرانه چهار سیلندر M10 بود. در سال 1966 مدل 1600-2 روانه بازار شد که عدد 1600 به حجم پیشرانه و عدد دو به دو در بودن خودرو اشاره داشت. این سری بعدها به منظور سادگی نام‌گذاری به 1602 تغییر نام داد اما در ادامه تولید با افزایش حجم پیشرانه به 2 لیتر، به سری 02 مشهور شد. لازم به تاکید است که E9 نیز یکی دیگر از محصولات سری کلاس جدید بامو به شمارمی‌آید.
ب ام و 2002 این شیوه نام‌گذاری از دوران کلاسیک باعث شد تا در دوران مدرنیته، شرکت بامو سری جدیدی محصولات سایز کوچک خود را با نام سری 2 در سال 2014 روانه بازار کند که به نوعی نماینده و جانشین امروزی سری 02 قدیمی این برند به حساب می‌آید.
تولد بامو 2002
با ورود به دهه 1960 میلادی خودروهای اسپرت کوچک سایز بسیار مورد استقبال عوام قرار گرفت و به همین دلیل پروژه کلاس جدید بامو به فریتز فیدلر، طراح قدیمی شرکت بامو سپرده شد که بخش طراحی شاسی آن را اِبِرهارد ولف، طراحی ظاهری و متعلقات فنی آن را ویلهلم هوفمایستر و طراحی بخش نیرو محرکه را الکس وُن فلکنهاوزن برعهده گرفتند. هدف این تیم طراحی خودرویی جدید با پیشرانه‌ای نوین بود، اقدامی که آخرین بار در سال 1933 و در مدل 303 جان گرفته بود و از این رو در آن دوران به واقع زمانش فرا رسیده بود تا این برند باواریایی خط تولید محصولات خود را به روز کند. کلاس جدید بامو مجموعه‌ای از خودروهای سدان و کوپه را در برگرفت که از پیشرانه‌های طیف 1.5 تا 2.0 لیتر بهره می‌گرفتند. بازه حجمی پیشرانه‌هایی که برند بامو از دوران جنگ جهانی دوم در آن غیبت داشت. با تولید سری جدید در سال 1962، فروش محصولات بامو در سال 1963 با افزایش 47 درصدی مواجه شد که این برند را قادر ساخت تا پس از دو دهه طولانی برای اولین بار بتواند سود سهام‌داران خود را پرداخت کند.
هلموت وارنر بوش، مدیر برنامه‌ریزی تولیدات بامو و فالکنهاوزن به شکلی بسیار اتفاقی؛ 1600-2های شخصی که در اختیار داشتند را برای استفاده روزمره به پیشرانه 2.0 لیتری سری M10 تجیز کرده بودند. از سوی دیگر مکس هافمن، وارد کننده محصولات بامو به ایالات متحده آمریکا در آن زمان، از این شرکت درخواست داشت تا نسخه اسپرت‌تری از سری 02 بامو ویژه بازار آمریکا به تولید برسد. این دو واقعه موجب شد تا بامو نسخه 2.0 لیتری پیشرانه M10 را در سدان و کوپه‌های 1600 به کار بگیرد که نتیجه آن تولید سری 1600 با موتور 2.0 لیتری تحت نام 2002 (2000 سی سی 2 در) بود.
ب ام و 2002 مدل 1974 دو ستاپ متفاوت برای پیشرانه 2.0 لیتری M10 در نظر گرفته شد که نمونه اول نسخه تک کاربراتور به قدرت 99 اسب بخار و نمونه دوم نسخه دو کاربراتور با ضریب تراکم بالاتر با 118 اسب بخار قدرت بود که به 2002 ti مشهور شد. در گذر زمان نسخه دیگری با نام 2002 tii به تولید رسید که از پیشرانه مشترک با 2002 ti اما مجهز به سیستم سوخت رسانی انژکتوری بهره می‌برد. این مدل با 128 اسب بخار قدرت قادر بود تا 185 کیلومتر بر ساعت سرعت بگیرد. از مدل 2002 tii تنها 422 دستگاه به تولید رسید.
لازم به ذکر است که یکی از نادرترین نمونه‌های تولیدی 2002 نسخه توربو بود که در سال 1974 به بازار جهانی معرفی شد. این خودرو با تجهیز به توربوچارجر اولین خودرو تولید انبوه بامو با سیستم پرخوران بود. پیشرانه نسخه توربو 2002 همان پیشرانه 2.0 لیتری انژکتوری مشترک با مدل 2002 tii مجهز به سیستم توربوچارجر KK&K بود با این تفاوت که ضریب تراکم آن به منظور پیشگیری از بروز پدیده ناک (Knock/احتراق پیش از موعد) از 10.3:1 (10.3 به 1) به رقم 6.9:1 کاهش یافته بود. این پیشرانه حالا می‌توانست قدرت خیره کننده 168 اسب بخار (در دور 5800) و گشتاوری معادل با 240 نیوتن‌متر به تولید برساند که برای رساندن آن به سرعت 210 کیلومتر بر ساعت کافی بود. از آن جایی که نسخه توربو پیش از بحران سوختی سال 1973 میلادی به بازار معرفی شده بود، تنها در تیراژ بسیار محدود 1672 دستگاهی به تولید رسید. گفته می‌شود تعدادی کمتر از انگشتان یک دست از نسخه توربو 2002 به بازار ایران راه یافت و به همین دلیل نسخه توربو 2002 ارزشمندترین نسخه تولیدی این خودرو در ایران و جهان به شمار می‌آید.
طراحی، یک بامو واقعی
دو چراغ گرد در جلو، جلوپنجره عرضی (در نسخه 1974 از جنس پلاستیک) و البته طراحی بارز عمودی جلوپنچره در بخش میانی که سنت دیرینه بامو برای نشان دادن قدمت زبان طراحی‌اش بود. نمای انتهایی با چراغ‌های مستطیل شکل عرضی که از دیدگاه بسیاری از افراد در مقایسه با چراغ‌های گرد سه بخشی مدل پایین‌تر، تناسب کمتری با اجزای بدنه دارد اما باید تاکید کرد که به خوبی با هندسه کلی بدنه خودرو جور درمی‌آید. نمای جانبی این کوپه دوست داشتنی نیز یک قوطی کبریت کاملاً قرینه با رعایت کامل تقارن و تناسبات هندسی در نیمه جلو و عقب است که با زه‌های کرومی سرتاسری و البته ریم‌های آلیاژی اسپرت کوچک سایز تکمیل می‌شود.
ب ام و 2002 مدل 1974 سپرهای جلو و عقب یک تکه کرومی تمام فلزی نشان از این دارد که خودرو مورد بررسی نمونه سفارش اروپا است چرا که نمونه‌های سفارش آمریکا به سپرهای بزرگ‌تر جاذب سرعت مجهز بودند که اندکی از تناسبات خودرو را برهم می‌ریخت. با این حال تفاوت نوع سپر در خودروهای اروپایی سفارش اروپا یا آمریکا معمولاً یکی از داغ‌ترین بحث‌های خودرویی در میان علاقه‌مندان خودروهای اروپایی است چون گاهی اوقات در برخی مدل‌های بخصوص نسخه سفارش آمریکا زیباتر از سفارش اروپا و برخی دیگر اوقات کاملاً برعکس است.
اگرچه بامو محصولات سری 02 و سری جدید را لوکس خطاب می‌کرد اما با نگاهی جزئی به نمای داخلی این خودرو درمی‌یابیم که تعریف ژرمن‌ها از واژه لوکس با آنچه ایتالیایی‌ها و آمریکایی‌ها در آن دوران در ذهن داشتند بسیار متفاوت بود. داشبورد از جنس پلاستیک نرم ظاهری نامتقارن و البته راننده محور دارد. به این معنا که تمامی نشانگرهای و سیستم‌های کنترلی در سمت راننده یا بر کنسول وسط قرار گرفته است و سمت شاگرد کاملاً لخت و عاری از هرگونه تزئینات خاص است.
روکش صندلی‌ها درتناسب با رودری‌ها ترکیبی از چرم مصنوعی و پارچه چهارخانه (نه الزاماً در همه مدل‌ها) از نوع دو رنگ آبی و سفید است که بر جلوه و زیبایی نمای داخلی می‌افزاید. تنها تریم چوبی به کار رفته در نمای داخلی محدود به سردنده مزین به لوگو BMW و پنل مجموعه نشانگرهای سه قلو دایره‌ای است که در پشت غربیلک فرمان چهار شاخه مربوط به مدل‌های آلپینا (و tii) است که در کنار سیستم پخش مدرن قرار گرفته بر کنسول میانی، تناسب زمانی خودرو مورد بررسی با سال ساخت را برهم می‌زند.
شیشه بالابرها از نوع دستی و خودرو فاقد قفل مرکزی، سیستم تهویه مطبوع یا حتی هیدرولیک فرمان است. اما خوشبختانه سیستم بوستر ترمز در این خودرو به کار گرفته شده و همانند بیشتر محصولات آلمانی سفارش اروپا، این خودرو به جای سیستم تهویه مطبوع به شیبه‌داخ (در ایران با تلفظ اشتباه شیویداق) یا همان سانروف مجهز است که در بیشتر 2002های موجود در ایران یافت نمی‌شود. از این رو محصولات دهه 1960 و نیمه اول دهه 1970 آلمانی را نمی‌توان از دیدگاه لوکس گرایی با محصولات ایتالیایی و مخصوصاً آمریکایی برابر دانست چرا که آمریکایی‌ها از گذشته‌های بسیار دورتر (مخصوصاً از 1950 به بعد) آپشن‌هایی چون سیستم تهویه مطبوع، فرمان هیدرولیک، قفل مرکزی و شیشه بالابرهای برقی را به صورت استاندارد بر محصولات معمولی خود به کار گرفتند.
بامو 2002 خودرویی کوپه از نوع 2+2 است به این معنا که با وجود کوپه بودن قابلیت جای دادن چهار سرنشین در خود را دارد. صندلی‌های جلو برای دو سرنشین بالغ کاملاً جادار و راحت است اما ردیف عقب مخصوصاً از دیدگاه فضای پا بسیار محدود است که دلیل آن را باید در جثه بسیار کوچک 4219×1621×1410 میلی‌متری و فاصله محورهای 2499 میلی‌متری آن است. با اینکه ظرفیت استاندارد این خودرو برای پنج نفر اعلام شده است اما در ردیف دوم نشیمن، بیشتر از دو فرد بالغ نمی‌توانند به سادگی در کنار یکدیگر جای بگیرند.
مشخصات فنی
پیشرانه 2.0 لیتری 2002 از نوع SOHC (تک میل سوپاپ در سرسیلندر) از نوع هشت سوپاپ با ضریب تراکم 8.5:1 در نمونه تک کاربراتور تنها برابر 99 اسب بخار و 155 نیوتن‌متر گشتاور تولید می‌کند. نسخه دو کاربراتور با 118 اسب بخار قدرت وضعیت کلی بهتری دارد اما با وزنی در حدود 1050 تنی نمونه تک کاربراتور توان مناسب و درخور این مدل به همراه ندارد.
از دیدگاه وضعیت تناسب نیرو به وزن و شتاب 0 تا 100 بیشتر از 10 ثانیه، 2002 نیز شرایطی مشابه به خودروهای اسپرت کوچک سایز اروپایی نظیر لوتِس اروپا دارد. به این معنا که تاجای ممکن، خودرو سبک وزن و با تمرکز بر بهبود فرمان‌پذیری طراحی شده و نه به هدف کسب شتاب و شرکت در مسابقات درگ. در نتیجه نسخه تک و دو کاربراتور 2002 خودرو پرشتاب و تند و تیزی به حساب نمی‌آید اما می‌تواند در مسیرهای پر پیچ و خم رانندگی لذت بخشی ارائه دهد.
موتور بی ام و 2002 همانند سایر نمونه‌های تولیدی سری جدید، 2002 نیز در جلو از سیستم ترمز دیسک و در عقب از نوع کاسه‌ای به ترتیب به اندازه 254 میلی‌متر و 229 میلی‌متری بهره می‌گیرد که برای توقف این خودرو سبک وزن با حداکثر سرعت 185 کیلومتر بر ساعت کافی است. سیستم تعلیق جلو از نوع مکفرسون استرات با کمک و فنر لول و در عقب از نوع مستقل بازو پیرو (Trailing Arm) با کمک و فنر لول است.
بامو 2002 در ایران
بامو 2002 یکی از محبوب‌ترین کوپه‌های برند باواریایی در بازار داخلی ایران است که این روزها در بازه قیمت‌های مختلفی ارزش گذاری می‌شود. با این وجود بیشتر کوپه‌های آلمانی مستقل از توان فنی، در بازار ایران محبوب واقع می‌شوند و توان فنی برای علاقه‌مندان آن‌ها اهمیت چندانی ندارد و در عوض تلاش می‌کنند تا بر فرمان‌پذیری خوب و سواری لذت‌بخش آن‌ها تمرکز کنند.
بین سال‌های 1968 تا 1975، در مجموع تعداد 339 هزار دستگاه بامو 2002 به تولید رسید (نزدیک به 38 هزار و 700 دستگاه از نسخه دو در کوپه برای مدل 1974) که رقم تولید بسیار خیره‌کننده‌ای است. با واردات آزادانه این خودرو در دوران پهلوی به کشور، 2002 یکی از جمع‌و‌جورترین و محبوب‌ترین محصولات کلاسیک بامو در ایران به شمار می‌آید که همانند E21 سری 3 در مرکز توجه علاقه‌مندان این برند قرار دارد.
پرشیاخودرو کلاسیک
این خودرو توسط پرشیاخودرو جمع آوری شده است. اخیراً مجموعه پرشیاخودرو در زمینه خودروهای کلاسیک نیز وارد شده و محصولات مختلف و قدیمی ب ام و را خریداری و پس از بازسازی به فروش می گذارد. با مراجعه به پرشیاخودرو می توانید به غیر از خودروهای مدرن ب ام و، از خودروهای کلاسیک این برند نیز دیدن و خریداری کنید.
