در روزهایی به سر می بریم که بازار
خودرو وضعیت آشفته ای دارد و از سوی دیگر، بحث ها در مورد آزادسازی قیمت خودرو بسیار داغ است. طبق اخبار و شنیده ها، خودروسازان در حال تهیه بسته ای هستند که پیشنهادی مشابه با خواسته های وارد کنندگان خودرو از دولت دارد. در این بسته پیشنهادی، خودروسازان از دولت خواسته اند که یارانه ارزی خودروسازان و قطعه سازان قطع شود و در ازای حذف این بار مالی از دولت، خودروسازان در قیمت گذاری محصولات خود آزادی کامل داشته باشند. عملی که در شرایط فعلی منطقی به نظر می رسد اما هنوز مشخص نیست دولت به این پیشنهاد چه جوابی خواهد داد.
در حال حاضر خودروسازی کشور و صنایع وابسته آن حدود دو میلیارد دلار در سال ارز از کشور خارج می کند. یارانه ارزی خودروسازان و صنایع وابسته در سال پیش نیز رقمی بالغ بر نه هزار میلیارد تومان بوده است. اما تبعات مثبت و منفی این پیشنهاد خودروسازان چیست؟
در وضعیتی که خودروسازی ایران تحت تحریم ها قرار نگرفته بود و شرایط رقابت کامل در بازار خودروی کشور حاکم بود، آزادسازی قیمت گامی به سوی جهانی شدن بازار خودروی ایران بود. در این حالت دیگر خبری از دلالی نبود و در این فضا واردکنندگان و تولیدکنندگان می توانستند در فضایی کاملا ایده آل با یکدیگر رقابت کنند. اما در شرایط فعلی و بازگشت تحریم های علیه صنعت خودروسازی، بسته شدن بیش از پیش بازار و فضای نامناسب اقتصادی، آزادسازی قیمت خودرو برای مشتریان خودروهای داخلی و خارجی نمی تواند مزیت های چندانی به همراه داشته باشد و با نابود سازی ظرفیت های خودروسازی در کشور، خسارت ها بسیار سنگین خواهند بود. چرا که در این شرایط بسیاری از مشتریان به دلیل شوک قیمتی از بازار خارج می شوند و شاهد کاهش تولید بسیار ملموس در خودروهای داخلی هستیم.
همانطور که می دانید، شرایط فعلی بازار خودرو به بهشتی برای دلالان تبدیل شده و خودرو از کالایی مصرفی به کالایی سرمایه ای تغییر شکل پیدا کرده و خرید و فروش برخی خودروها به فعالیتی سودآور بدل گشته است. اگر قیمت گذاری خودرو آزاد شود، فاصله بین قیمت بازار و قیمت کارخانه در خودروهای داخلی از طریق قیمت گذاری در حاشیه بازار از بین خواهد رفت و در نتیجه تعادل بین عرضه و تقاضا ایجاد شده و عرصه بر دلالان تنگ می شود. در این شرایط حتی خودروسازان می توانند ارز مورد نیاز خود را از خارج کشور تهیه کنند و دیگر شاهد بحران های پی در پی در بازار خودرو نخواهیم نبود.
بازگشت تحریم های صنعت خودروسازی موجب شده که خودروسازان بین المللی که در حوزه های تولید و واردات فعالیت دارند، روند خروج از بازار ایران را در پیش بگیرند که با کاهش عرضه و خروج رقبا، اوضاع بازار رو به بسته شدن بیشتر می رود. در این حالت دو شرکت بزرگ داخلی دست بالا را در بازار دارند و شرکت های خودروسازی خصوصی که عمدتا به تولید خودروهای چینی اشتغال دارند در رتبه های بعدی قرار خواهند گرفت. در این شرایط مشخص است که رقابت چندانی وجود ندارد و در صورت عدم نظارت بر این شرکت ها، بازار کاملا از کنترل خارج خواهد شد. تنها در صورتی که ممنوعیت واردات لغو شود و تعرفه های واردات خودرو به سطح جهانی باز گردد، می توان گفت که خودروسازان داخلی نمی توانند از آزادسازی قیمت خودرو سو استفاده کنند و اصول رقابت در بازار آزاد، تا میزان قابل قبولی در بازار برقرار خواهد شد.
