احتمالا شما هم طی چند روز اخیر، صحبت های جنجال آفرین مدیر فروش ایران خودرو را شنیده اید. صحبت هایی که به شکلی جنجالی در دفاع از پیشرفت 207 نسبت به 206 و توسعه این خودرو به واسطه نصب سقف شیشه ای، تولید با بدنه دو رنگ و ارتقا با استانداردهای 85 گانه اشاره داشت، انتشار گسترده این صحبت های عجیب و غریب که با تاکید بر بهتر نبودن تویوتا های تولیدی 2018 نسبت به پژو های صفر کیلومتر تولید داخل تکمیل شد، باعث شد تا سیلی از واکنش های منفی نسبت به این مسئول ایران خودرو روانه شود. اما موضوع این یادداشت، توجیه عجیب و غریب و دفاع های من دراوردی مسئولان صنعت خودرو نیست، بلکه میخواهم تا به بررسی زاویه ای کمتر دیده شده از صنعت خودروسازی کشور بپردازم.
احتمالا تاکنون بارها شنیده اید که خودروسازان کشور به زنجیره اشتغال صد هزار نفری مستقیم و حدود یک میلیون نفری غیر مستقیم به واسطه فعالیت خود اشاره می کنند و حفظ این مشاغل را مهمترین دلیل انحصار در صنعت خودروسازی می دانند، اما راستش را بخواهید این اعداد و ارقام در واقعیت نمی تواند بیانگر حجم اشتغال افرینی دو خودروساز بزرگ کشور باشد.
ایران خودروچرا که این دو خودروساز با تولید انبوهی از محصولات پر اشکال، در واقع حجم عظیمی از مکانیک ها، تراشکاران و قطعه فروشان را نان می دهند و البته که به واسطه تصادفات داخلی نیز زنجیره بزرگی از عوامل امدادی، بیمارستان ها، مراکز فیزیوتراپی و متاسفانه سردخانه ها و مراکز کفن و دفن به واسطه فعالیت واقعا موثر و اشغال افرین خودروسازان ایرانی امرار معاش می کنند.
در این رابطه کافی یاداور شوم که به واسطه وجود چنین خودروهایی و به برکت چنین جاده هایی، امار تلفات رانندگی در ایران به بیش از ده برابر کشوری مانند آلمان (با جمعیت مشابه) و البته اتوبان های سرعت آزاد رسیده و در کمال تعجب سالانه بیش از یکصد هزار نفر از هموطنان در پی وقوع تصادفات رانندگی دچار جراحت، نقص عضو و معلولیت می شوند.
البته این همه ماجرا نیست، چرا که طبیعتا قطعه سازان مجاز و غیر مجاز (اصطلاحا زیر پله ای) نیز به واسطه تولید مداوم قطعات مصرفی و غیر مصرفی بی کیفیت از لنت ترمز و اجزای جلوبندی گرفته تا پلوس و کله پلوس و واشر سرسیلندر و ....نان خود را در آبگوشت میزنند و تعداد عجیب و غریب مغازه های مکانیکی در شهرها و خیابان ها خود به خوبی گویای حجم عظیم مشکلاتی است که ایرانیان نگون بخت با خودروهای خود دارند، موردی که در کمتر کشور دیگری می توان مشابه آن را دید.
این فهرست بازهم ادامه دارد، به خصوص وقتی که پای دلالان محترم به ماجرا کشیده شود و بدانید که تنها در ایران است که خودروهای پر تیراژ با چنین اختلاف قیمت هایی نسبت به کارخانه به فروش می رسند و البته که دلالان و خانواده محترم ایشان نیز به واسطه وجود همین اختلاف قیمت می توانند بدون هیچ فعالیت مفیدی، ده ها میلیون تومان کاسب شوند و چرخ زندگی نه چندان مثمر ثمر خود را بچرخانند.
ایران خودرو البته شاید با خواندن این متن، کمی در فکر فرو روید که شاید واقعا با این حساب اشتغال آفرینی صنعت خودرو کشور چند ده میلیون نفری باشد و وجود این صنعت به نبودنش بصرفد، اما لازم است که یادآور شویم که این سبک از اشتغال آفرینی، درست مانند بیانات آن سارق محترم است که شیشه خودرو شما را می شکند و ضبط و سیستم صوتی را به یغما می برد و طبیعتا شما را برای یکی دو روز از کار و زندگی انداخته و روانه مراکز تعمیراتی می نماید.
این چرخش اقتصادی مخرب است و در شرایط معمول، باید چنین حجمی از وقت و سرمایه مادی و معنوی صرف فعالیت مفید و بهبود و توسعه شود نه اینکه ما هر روزه حیران و ویلان بین انواع قطعه فروش و مکانیک و جلوبندی ساز، سرگردان و آواره باشیم.
اما در پایان امیدواریم، روزی مسئولان صنعتی کشور به جای زل زدن در دوربین و مقایسه تویوتای 2018 با پژو 207 دو رنگ، از کرده خود شرمنده شوند و به یاد آورند که حضورشان در جاده مخصوص، به جز اشتغال آفرینی کاذب و از تجاوز به حقوق مصرف کننده، رهاورد دیگری ندارد.
