انواع گواهینامه رانندگی و شرایط اخذ گواهینامه

بدون تردید شرط لازم برای رانندگی با انواع وسایل نقلیه موتوری، اخذ گواهینامه رانندگی است که در سراسر دنیا این قانون اجرا می‌شود.

در کشور ایران هم متقاضیان رانندگی در گام اول باید در آموزشگاه یا مراکز مجاز آموزش رانندگی ثبت نام کرده و پس از گذراندن دوره‌های آموزشی (آزمون آیین‌نامه و عملی)، گواهینامه خود را اخذ کنند و مجاز به رانندگی در سطح جاده‌های شهری و برون شهری شوند. گواهینامه به عنوان یک سند هویتی توسط پلیس راهنمایی و رانندگی صادر می‌شود که در گذشته به آن «تصدیق رانندگی» گفته می‌شد.

در حال حاضر مطابق نظام جدید صدور گواهینامه، تعداد انواع گواهینامه رانندگی صادره از 6 نوع به 3 نوع پایه 1، پایه 2 و پایه 3 با اعتبار تا سن 65 سالگی 10 سال، از سن 65 تا 75 سالگی 5 سال و از 70 سالگی 2 سال تبدیل شده است.

بسیاری از متقاضیان اخذ گواهینامه این سوال را در ذهن دارند که برای کدام نوع گواهینامه ثبت‌ نام کنیم و شرایط اخذ هر یک به چه صورت است؟! در این مطلب قصد داریم اطلاعات کامل و جامعی در ارتباط با انواع گواهینامه رانندگی و شرایط اخذ گواهینامه در ایران در اختیارتان قرار دهیم تا با توجه به شرایط و نیازتان به ثبت نام گواهینامه مورد نظر اقدام کنید.

انواع گواهینامه رانندگی در ایران

همانطور که اشاره شد، داشتن گواهینامه به عنوان مهمترین شرط رانندگی در سراسر دنیا مطرح می‌شود که توسط پلیس راهنمایی و رانندگی برای شخص متقاضی صادر می‌شود. به‌طور کلی در ایران، 5 نوع گواهینامه رانندگی به افراد داده می‌شود که به شرح زیر هستند:.

1. گواهینامه پایه 1: گواهینامه‌های (پ۱) و گروه (ت)

این نوع گواهینامه برای وسایل باربری با ظرفیت بیش از 6 تن یا حمل و نقل بیش از 26 مسافر به استثنا وسایل نقلیه موتورسیکلت و موتور گازی استفاده می‌شود.

2. گواهینامه پایه 2 (ب2)

این نوع گواهینامه رانندگی برای وسایل باربری با ظرفیت 6 تن یا حمل و نقل حداکثر 26 نفر کاربرد دارد. لازم به ذکر است که داشتن گواهینامه پایه 3 برای اخذ گواهی پایه 2 ضروری است.

3. گواهینامه پایه 3 (ب1)

این نوع گواهینامه برای جا به جایی وسایل باربری با ظرفیت 5.3 تن و وسایل نقلیه با ظرفیت 9 نفر استفاده می‌شود.

4. گواهینامه موتورسیکلت

برای رانندگی با موتورسیکلت باید یک گواهینامه مجزا گرفت؛ از این‌رو از گواهینامه سایر وسایل نقلیه، نمی‌توان برای موتورسیکلت استفاده کرد و برعکس. لازم به ذکر است که در حال حاضر مطابق ماده 20 قانون راهنمایی و رانندگی، شرایط اخذ گواهینامه موتورسیکلت برای بانوان وجود ندارد.

5. گواهینامه ویژه

این نوع گواهینامه رانندگی برای شرایط ویژه و خاص نظیر رانندگی با وسایل نقلیه عمرانی، صنعتی، کشاورزی و کارگاهی مانند لودر، لیفتراک، گریدر، تراکتور، جرثقیل و ... صادر می‌شود.

مدارک و شرایط اخذ گواهینامه رانندگی در ایران

اخذ انواع گواهینامه در ایران تحت شرایط خاص و با ارائه مدارک لازم امکان‌پذیر است. به‌طور کلی مدارک و شرایط لازم جهت اخذ گواهینامه به شرح زیر است:

1. شرایط اخذ گواهینامه

1.1. گواهینامه پایه 1:

· حداقل سن ۲۵ سال

· ارائه گواهی سلامت جسمی، روحی، روانی و عدم اعتیاد متقاضی

· قبولی در آزمون آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی

· قبولی در آزمون عملی رانندگی با اتومبیل‌های سنگین نظیر کامیون و اتوبوس مسافربری

· داشتن اطلاعات فنی کافی در ارتباط با وسایل نقلیه

· گذشت حداقل 2 سال از زمان اخذ مدرک گواهینامه پایه 2

1.2. گواهینامه پایه 2:

· سن 23 سال تمام

· گذشت حداقل 2 سال از زمان اخذ مدرک گواهینامه پایه 3

· شرکت در دوره آزمون نظری و عملی

· ارائه گواهی سلامت جسمی، روحی، روانی و تست عدم اعتیاد

· گذراندن آزمون آیین‌نامه و عملی شهر با وسایل نقلیه نظیر مینی‌بوس و خاور

1.3. گواهینامه پایه 3:

· سن 18 سال

· طی کردن دوره آموزش نظری و عملی

· ارائه گواهی سلامت جسمی، روحی و روانی

· قبولی در آزمون آیین‌‌نامه و عملی شهر با وسایل نقلیه مربوطه مانند وانت نیسان با پلاک شخصی و ون

1.4. گواهینامه موتورسیکلت:

· حداقل سن 18 سال تمام

· گذراندن دوره‌های آموزش تئوری، عملی و کسب مهارت

· حضور الزامی متقاضی در تمام مراحل اخذ گواهینامه رانندگی

· قبولی در آزمون آیین‌نامه و عملی شهر با موتورسیکلت 200 سی‌ سی

1.5. گواهینامه ویژه:

· حداقل 20 سال تمام

· حضور الزامی متقاضی برای تمام مراحل در آموزشگاه

· قبولی در آزمون نظری آیین‌نامه و عملی با وسایل نقلیه مربوطه

2. مداک مورد‌نیاز گواهینامه

2-1- گواهینامه پایه 1:

· اصل گواهینامه پایه 2 (ب2)

· اصل کارت ملی هوشمند یا تاییدیه صادره از اداره ثبت احوال و یک برگ کپی (دارندگان شناسنامه جدید، نیاز به ارائه کارت ملی ندارند)

· اصل شناسنامه عکس دار و یک برگ کپی از صفحه اول و در صورت داشتن توضیحات از صفحه توضیحات

· ارائه سایر گواهینامه‌ها در صورت وجود اعم از موتورسیکلت یا ویژه

· تعداد 8 قطعه عکس 4*3 تمام رخ با زمینه روشن و لباس تیره (عکس بدون روتوش، عینک، کلاه، کراوات و لباس نظامی)

2-2- گواهینامه پایه 2:

· ارائه اصل گواهینامه پایه 3 (ب1) با اعتبار حداقل 6 ماه

· ارائه اصل کارت ملی هوشمند و شناسنامه همراه با یک برگ کپی

· تعداد 8 قطعه عکس 4*3 تمام رخ گردی صورت و دو گوش مشخص (بانوان با رعایت کامل حجاب اسلامی)

· ارائه سایر گواهینامه‌‌های رانندگی اعم از موتورسیکلت و ویژه در صورت داشتن

2-3- گواهینامه پایه 3:

· ارائه اصل کارت ملی هوشمند همراه با کپی پشت و رو و شناسنامه همراه با یک برگ کپی صفحه اول

· تعداد 6 قطعه عکس 4*3 با کیفیت پرسنلی با زمینه روشن

· انجام معاینات پزشکی (سلامت جسمی، روحی و گروه خون) و ارائه نتایج به آموزشگاه

· مدرک مربوط به وضعیت نظام وظیفه (محصلان گواهی اشتغال به تحصیل)

· کد پستی ۱۰ رقمی محل سکونت (جهت ارسال گواهینامه پس از صدور)

2-4- گواهینامه موتورسیکلت:

· ارائه اصل شناسنامه عکس دار با یک برگ کپی صفحه اول و کارت ملی هوشمند با کپی پشت و رو

· تعداد 8 قطعه عکس 4*3 جدید سیاه و سفید تمام رخ با زمینه روشن

· ارائه مدرک مبنی بر روشن بودن وضعیت نظام وظیفه (افراد زیر 50 سال)

· ارائه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع پزشکی

· ارائه مدرک یا کارت گروه خون صادره از مراکز پزشکی مجاز

· ارائه کد پستی محل سکونت بر اساس مدرک معتبر (قبض آب، برق یا تلفن)

· پرداخت تعرفه‌های قانونی به حساب تعیین شده توسط متقاضی (ارائه فیش بانکی)

2-5- گواهینامه ویژه:

· ارائه مدرک مربوط به وضعیت نظام وظیفه متقاضیان زیر 50 سال

· ارائه گواهی سلامت جسمی، روحی و روانی از مراجع پزشکی معتبر

· ارائه گواهی گذراندن دوره آموزش نظری و عملی از آموزشگاه‌ها یا مراکز مجاز آموزش رانندگی

دارندگان گواهینامه‌های رانندگی با چه محدودیت‌هایی مواجه هستند؟

تمام گواهینامه‌ها جدید الصدور در سراسر کشور به صورت هوشمند از جنس پلی‌کربناب با ضریب ایمنی بالا صادر می‌شوند که از میکرو چیپ مورد استفاده شده در آن‌ها، می‌توان اطلاعات شخصی و سوابق تخلفات صاحب گواهینامه را بازخوانی کرد. حال هر یک از گواهینامه‌های رانندگی پس از صدور با محدودیت‌هایی مواجه هستند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

· دارندگان گواهینامه پایه 3 در یک سال اول اجازه تردد در جاده‌های برون شهری و تردد در شب را نخواهند داشت.

· دارندگان گواهینامه موتورسیکلت پس از گذشت 3 سال از تاریخ صدور گواهینامه و رسیدن به سن 23 سال، می‌توانند رانندگی با موتورسیکلت با حجم بیش از 200 سی سی را تجربه کنند.

· معادل سازی گواهینامه‌ها طبق قوانین جدید انجام می‌شود و تنها افرادی که گواهینامه (پ1) دارند، برای معادل سازی گواهینامه خود به پایه یک باید دوباره در آزمون شرکت کنند.

· صدرو گواهینامه مجدد برای افرادی که گواهینامه رانندگی آن‌ها توقیف شده است، امکان‌پذیر نخواهد بود و در صورت صدور از درجه اعتبار ساقط شده و توسط راهنمایی و رانندگی اخذ و ابطال می‌شود.

· دارندگان گواهینامه پایه سوم باید در 3 ماه اول اخذ گواهینامه، افرادی که دارای گوهینامه پایه 3 که مشمول شرایط و ضوابط این دستورالعمل نیستند یا فردی که گواهینامه پایه یکم یا دوم دارد را هنگام رانندگی به همراه خود داشته باشد.

· دارندگان گواهینامه پایه 3 باید از ارتکاب به تخلفات منجر به اخذ نمره منفی طبق جدول ماده ۷ قانون اخذ جرائم خودداری کنند.

مدت زمان اعتبار گواهینامه رانندگی

مدت اعتبار گواهینامه رانندگی 10 سال است که پس از پایان اعتبار، در صورت احراز سلامت جسمی و روانی برای دوره‌های 10 سال تمدید می‌شود. لازم به ذکر است که مطابق دستورالعمل و سیستم جدید راهنمایی و رانندگی، مدت اعتبار گواهینامه برای افراد تا 65 سال، 10 ساله بوده و این مدت برای افراد بین 65 تا 70 سال، 5 سال و افراد بالای 70 سال با اعتبار 2 ساله خواهد بود؛ در این صورت دارنندگان گواهینامه پس از اتمام اعتبار گواهینامه موظف هستند برای برای تمدید به مراجع ذیصلاح مراجعه کنند.

همچنین افرادی که به دنبال تعویض گواهینامه هستند یا به هر دلیلی گواهینامه خود را گم کرده‌اند، می‌توانند با ارائه مدارک لازم به پلیس 10+ نسبت به دریافت گواهینامه رانندگی جدید اقدام کنند که گرفتن گواهینامه المثنی به مراتب دشوارتر از گواهینامه اولیه است؛ بنابراین در نگهداری گواهینامه خود کاملا دقت کنید!