هر خودرو برای تامین سوخت خود نیاز به یک واسطه دارد که انرژی لازم برای ارسال سوخت از باک به سوی موتور را فراهم کند. این واسطه پمپ بنزین یا پمپ سوخت نام دارد. وظیفه اصلی پمپ بنزین، تامین سوخت برای انژکتور یا کاربراتور موتور است. این پمپ، سوخت را از باک بنزین به ریل سوخت یا پمپ فشار قوی (برای موتورهای دارای سیستم تزریق مستقیم) پمپاژ میکند. در این میان بنزین از فیلتر بین باک و موتور نیز عبور میکند.
در بعضی از وسایل نقلیه، پمپ بنزین سوخت بیشتری نسبت به نیاز واقعی موتور تامین میکند. مازاد سوخت معمولا از طریق خط برگشت سوخت به باک باز میگردد و سپس دوباره قابل استفاده است.
در اکثر خودروهای مدرن، یک پمپ بنزین درون باک وجود دارد. در این موارد پمپ سوخت به همراه شاخص شناور سطح باک به عنوان یک ماژول در داخل باک قرار دارد.
پمپ بنزین چگونه کار میکند؟
پمپ سوخت در اکثر خودروهای مدرن، معمولا به صورت الکتریکی کار میکند. تنها استثنا در اینجا پمپهای فشار قوی هستند که در موتورهای GDi دارای سیستم تزریق مستقیم نصب میشوند. با این حال، این وسایل نقلیه نیز یک پمپ سوخت الکتریکی در باک خود دارند. به محض روشن شدن خودرو یا روشن شدن سوئیچ، واحد کنترل موتور، سیگنالی را به پمپ بنزین ارسال میکند. این سیگنال باعث روشن شدن پمپ و شروع انتقال سوخت به سمت موتور میشود. سوخت اکنون از طریق لولههای مخصوص و با عبور از فیلتر سوخت به موتور یا سوزن انژکتور میرسد.
انواع مختلف پمپ بنزینانواع مختلف پمپ بنزین
اصولا دو نوع پمپ بنزین در خودروها وجود دارد:
پمپ سوخت مکانیکی
خودروهای قدیمی که کاربراتور دارند، معمولا به پمپ مکانیکی مجهز هستند. این پمپ از طریق میل بادامک یا از طریق محور دلکو کار میکند. وظیفه آن انتقال سوخت از باک بنزین به کاربراتور است و فشار سوخت در اینجا 0.2 تا 0.3 بار خواهد بود.
پمپ بنزین الکتریکی
امروزه، فقط پمپهای سوخت الکتریکی در خودروها نصب میشوند. این پمپها یا مستقیما در باک سوخت قرار دارند یا به صورت "پمپ درون خطی" هستند. به این معنی که پمپ بین باک و موتور در خط سوخت بیرون از باک قرار دارد.
همچنین، این پمپها به طور معمول یک واحد کنترل دارند. این واحد کنترل که اکثرا همان ایسیو خودرو است، میتواند فشار سوخت را حسب نیاز تنظیم کند.
پمپ فشار قوی GDi
از زمان معرفی کامان ریل یا سیستم ریل مشترک (تزریق مستقیم در موتورهای دیزل )، حضور پمپ فشار قوی ضروری شده است. از آنجا که تزریق مستقیم در خودروهای دارای موتور بنزینی نیز استفاده میشود، در اینجا نیز به یک پمپ فشار قوی نیاز است. در این سیستم، پمپ سوخت الکتریکی معمولی، سوخت را از باک به پمپ فشار قوی منتقل میکند. به محض رسیدن سوخت به پمپ فشار قوی، فشار سوخت توسط این پمپ از حدود 6 بار به 350 بار افزایش مییابد. از پمپ فشار قوی، سوخت از طریق لوله توزیع به انژکتورهای مجزا جریان مییابد. پمپ فشار قوی مستقیم از طریق زنجیر زمانبندی سوپاپ یا از طریق میل بادامک کار میکند.
در صورت خرابی پمپ سوخت حین رانندگی چه اتفاقی میافتد؟
اگر این قطعه در حین رانندگی از کار بیفتد، به طور معمول موتور به زودی متوقف میشود زیرا دیگر سوخت کافی برای احتراق در دسترس نیست. همچنین ممکن است موتور برای مدت کوتاهی به کار خود ادامه دهد، زیرا هنوز سوخت در سیستم سوخت وجود دارد.
چگونه پمپ سوخت خراب میشود؟ چگونه پمپ سوخت خراب میشود؟
متاسفانه، پمپ سوخت نیز مانند هر قطعه دیگری در خودرو از استهلاک در امان نیست. استهلاک شایعترین دلیل خرابی این قطعه است. همچنین رسوبات و آلودگیهای موجود در سوخت میتوانند در پمپ جمع شوند و باعث خرابی سریعتر آن شوند. خالی نگه داشتن باک نیز موجب داغ شدن مغزی پمپ بنزین شده و استهلاک آن را افزایش میدهد.
علاوه بر این، بدیهی است که خرابیهای الکتریکی مانند سوختن فیوز یا کابل و سوکت معیوب میتوانند باعث خرابی پمپ شوند. در مورد پمپهای بنزینی که واحد کنترل مجزا را دارند، این احتمال نیز وجود دارد که فقط واحد کنترل معیوب باشد اما پمپ بدون مشکل کار کند.
نشانه های خراب شدن پمپ بنزین
به طور متوسط، عمر پمپ سوخت خودرو، شما بیش از 100,000 کیلومتر است. اما راههایی برای تشخیص خرابی پمپ بنزین وجود دارد. در ادامه ۸ نشانه خرابی پمپ بنزین خودرو آورده شده است:
1. سروصدا از سمت باک سوخت
ممکن است یک پمپ سوخت آسیبدیده، صدای بلند و ناله مانندی از خود تولید کند که از باک بنزین به گوش میرسد. همچنین، اگر سوخت کمی در باک داشته باشید یا سوخت داخل باک آلوده باشد، پمپ ممکن است چنین صدایی را ایجاد کند. صدای طبیعی پمپ، یک وزوز آرامی است اما ناله بلند نشاندهنده وجود مشکل خواهد بود.
2. مشکل در روشن شدن خودرو
اگر پمپ سوخت خودرو شما نتواند بنزین را از باک به موتور برساند، در روشن کردن خودرو با مشکل مواجه خواهید شد. به دلیل اینکه پمپ نمیتواند بنزین کافی را پمپاژ کند، خودرو به سختی روشن شده و کار میکند. یک پمپ فرسوده فشار خود را از دست میدهد و موتور با کمبود بنزین مواجه میشود.
3. ریپ زدن موتور
پمپ سوخت شما تنها بعد از روشن کردن خودرو، به پمپاژ بنزین به داخل موتور ادامه نمیدهد؛ بلکه برای تامین سوخت مورد نیاز بر اساس سرعت خودرو نیز بنزین پمپاژ میکند. اگر پمپ در سرعتهای بالاتر نتواند جریان ثابتی از بنزین ایجاد کند، موتور خودرو دچار لرزش شده و در آستانه خاموش شدن قرار میگیرد.
4. خاموش شدن کامل موتور
اگر موتور، حتی مقدار کمی بنزین (کمتر از نیاز) از پمپ دریافت کند، به احتمال زیاد خاموش نخواهد شد. با این حال، اگر پمپ کاملا سوخته باشد، خودرو خاموش میشود. موتور یک پمپ بنزین فرسوده و قدیمی ممکن است بیش از حد داغ شود و بسوزد.
کاهش قدرت موتور 5. کاهش قدرت موتور
اگر متوجه شدید که هنگام رانندگی در سربالاییهای تند یا زمانی که خودرو را با بار سنگین پر میکنید، قدرت خودرو کاهش مییابد، ممکن است پمپ سوخت شما مقصر باشد. همانطور که در سرعتهای بالاتر، موتور برای کارکردن تحت فشار به بنزین بیشتری نیاز دارد، در صورت خرابی پمپ، قدرت خودرو را از دست خواهید داد.
6. نوسانات اجرای الکتریکی
تا به اینجا در مورد اتفاقاتی که در صورت عدم دریافت بنزین کافی توسط موتور رخ میدهد، صحبت کردیم. اما چه اتفاقی میافتد که موتور بنزین زیادی دریافت کند؟ اگر پمپ سوخت در اثر نوسان الکتریکی بنزین زیادی را به داخل موتور پمپ کند، در حین رانندگی متوجه پیامدهایی مثل افزایش و کاهش ناگهانی سرعت خواهید شد.
7. کاهش بازده سوخت
در حالتی که پمپ سوخت شما بنزین زیادی را به داخل موتور تزریق میکند، سوخت بیشتری نسبت به حالت عادی مصرف خواهید کرد. اگر میزان پیمایش خود را با هر بار بنزین زدن پیگیری میکنید و متوجه کاهش آن شدهاید، ممکن است مشکل از پمپ سوخت شما باشد.
8. روشن نشدن خودرو
در نهایت، ممکن است به دلیل خرابی باتری، دینام، استارت، مسدودی فیلتر سوخت یا خرابی پمپ بنزین، خودروی شما روشن نشود. همه این موارد در روشن شدن خودرو نقش دارند. اگر پمپ سوخت از کار افتاده باشد، نمیتوانید بنزین را وارد محفظه احتراق کرده و خودرو را روشن کنید.
قیمت پمپ سوخت چقدر است؟
قیمت پمپ سوخت به عوامل مختلفی مانند مدل و سازنده خودرو، نوع پمپ سوخت و محل نصب بستگی دارد. به طور کلی، یک پمپ سوخت جدید برای یک خودرو حدود چند میلیون تومان هزینه دارد. البته در بسیاری مدلها میتوان با هزینه نسبتا کم و تعویض مغزی، مشکل پمپ بنزین را برطرف کرد.
چگونه میتوانم پمپ بنزین خود را تست کنم؟
متاسفانه، هیچ روش تست خانگی قابل اعتمادی برای پمپ سوخت وجود ندارد. اگر مشکوک به خرابی پمپ سوخت خود هستید، باید به یک مکانیک معتبر مراجعه کنید. مکانیک میتواند با استفاده از ابزارهای تخصصی، پمپ را تست و در صورت نیاز آن را تعویض کند.
طول عمر پمپ سوخت چقدر است؟
در شرایط عادی، یک پمپ سوخت سالها و حداقل صد هزار کیلومتر عمر میکند. با این حال، با افزایش مسافت پیموده شده، علائم خرابی آن نیز ظاهر میشود.
آیا میتوان با پمپ سوخت ضعیف رانندگی کرد؟
پاسخ به این سوال به شدت، مدل و سال ساخت خودرو شما بستگی دارد. در برخی از خودروها، رانندگی با پمپ سوخت ضعیف یا نیمسوز امکانپذیر است، اما میتواند به موتور آسیب برساند. در خودروهای دیگر، رانندگی با پمپ سوخت ضعیف غیرممکن است.
سخن پایانی
پمپ بنزین یا پمپ سوخت یکی از مهمترین اجزای سیستم سوخترسانی خودروها محسوب میشود و در صورت خرابی میتواند منجر به خاموش شدن کامل خودرو شود. اگر مشکوک به خرابی پمپ سوخت خود هستید، در اسرع وقت به یک مکانیک واجد شرایط مراجعه کنید.
تعویض دیرهنگام پمپ سوخت میتواند به موتور آسیب برساند و هزینههای تعمیر را افزایش دهد. ضمنا از خرید پمپ سوخت تقلبی یا بیکیفیت خودداری کنید و برای تعویض پمپ سوخت، حتما به یک مکانیک معتبر مجرب مراجعه کنید.
شاید مطالب زیر هم برای شما مفید باشد:
علایم گرفتگی فیلتر بنزین خودرو چیست؟
عیب یابی خودرو با بو کردن
نویسنده حسین باباپور
