سیستم ترمز به طور قطع یکی از مهمترین اجزای خودرو شماست. مطمئنا، موتور به خودرو شما نیرو می‌دهد، اما برای توقف ایمن به ویژه در مواقع اضطراری به ترمزها نقش اصلی را بازی می‌کنند. گاهی اوقات ممکن است ترمزها قدرت کافی نداشته باشند و ضعیف شوند در این مقاله به بررسی دلایل ضعیف شدن ترمزهای خودرو می‌پردازیم تا رانندگان نسبت به این موارد آگاهی بیشتری پیدا کنند و پیش از شروع مشکلات جدی نسبت به رفع ایرادات سیستم ترمز اقدام کنند.
چرا ترمزهای خودرو به اندازه کافی قوی عمل نمی‌کنند؟
سیستم ترمز و خرابی‌های آن می‌تواند پیچیده باشد، بنابراین اگر مسافت توقف خودرو شما افزایش یافته است، باید سریع اقدام کنید.
فاصله ترمز به مسافتی گفته می‌شود که خودرو پس از اعمال ترمز طی می‌کند. اما کل مسافت توقف بستگی به مواردی شامل میزان فشار وارده بر پدال ترمز، زمان واکنش راننده و مدت زمان لازم برای پاسخ ترمزها پس از فشار دادن پدال ترمز دارد.
اگر راننده محتاطی هستید، زمان واکنش شما باید حداقل باشد. اما اگر سیستم ترمز شما آسیب‌دیده است و با تأخیر ترمز مواجه هستید، احتیاط و داشتن رفلکس‌های عالی ممکن است کافی نباشد. بنابراین، مسافتی که برای توقف وسیله نقلیه لازم است کاملا به وضعیت سیستم ترمز شما بستگی دارد. در ادامه به مهمترین علت‌های ضعیف شدن ترمز خودرو می‌پردازیم.
مهمترین دلایل ضعف ترمز خودرو
ضعیف شدن ترمز ماشین به عنوان یکی از مهمترین مشکلات فنی خودرو تواند علت‌های مختلفی داشته باشد در زیر به بعضی از مهمترین علل این مشکل مهم اشاره می‌کنیم.
کاهش یا آلودگی روغن ترمزکاهش یا آلودگی روغن ترمز
اگر روغن ترمز کم باشد یا بیش از حد آلوده شود، سیستم ترمز شما می‌تواند ضعیف‌تر عمل کند. هنگامی که پدال ترمز را فشار می‌دهید، سیلندر اصلی روغن ترمز را تحت فشار قرار می‌دهد. روغن ترمز فشار را به کالیپر ترمز منتقل می‌کند و باعث می‌شود لنت‌ها به دیسک‌ها فشار وارد کنند. اما اگر روغن ترمز شما خیلی کم باشد، ممکن است سیستم ترمز قادر به ایجاد فشار لازم نباشد.
تشخیص علت کاهش روغن ترمز شاید دشوار باشد. علاوه بر نشتی‌های خارجی، سطح روغن ترمز می‌تواند به لنت‌های ترمز فرسوده نیز مرتبط باشد. با نازک شدن ضخامت لنت‌ها، پیستون کالیپر باید بیشتر از محفظه خود حرکت کند و سطح روغن مخزن را پایین می‌برد. علاوه بر این، روغن ترمز می‌تواند به بوستر ترمز نشت کند، که نشانه قابل مشاهده‌ای از نشتی را به جا نمی‌گذارد و ممکن است به بوستر آسیب برساند.
لنت ترمز فرسوده
رانندگی با لنت ترمزهای بسیار فرسوده مسافت توقف شما را افزایش می‌دهد. اگر به طور مکرر در شهر رانندگی می‌کنید، به خصوص اگر وسیله نقلیه سنگینی دارید، ممکن است نیاز به تعویض مکرر لنت ترمز داشته باشید. گاهی اوقات اگر لنت‌های شما بیش از حد صاف شده باشند، ممکن است صدای سوت زدن، ساییدن یا جیغ کشیدن را بشنوید.
خرابی بوستر ترمز
بوستر ترمز معیوب معمولا باعث افزایش مسافت توقف خودرو می‌شود، اما عملکرد ضعیف ترمز ممکن است به طور غیرمنتظره هم رخ دهد. بنابراین، پیش‌بینی اینکه چه زمانی ممکن است با خرابی بوستر روبرو شوید، دشوار است.
یکی از علائم رایج خرابی بوستر ترمز، سفت شدن ناگهانی پدال ترمز است. بوستر ترمز هنگام ترمزگیری به شما کمک می‌کند، پدال را راحت فشار دهید. بنابراین اگر کارکرد خود را از دست بدهد، پدال را بسیار سفت‌تر و اصطلاحا چوب می‌کند. البته پارگی یا نشتی شلنگ خلا بوستر هم می‌تواند دلیل این ایراد باشد.
اگر درزگیرهای بوستر خراب شوند، ممکن است مشکلات موتور را نیز به دنبال بیاورند. درزگیرهای معیوب می‌توانند باعث نشتی خلاء شده و بر عملکرد موتور و سیستم ترمز تأثیر بگذارند. نشتی شدید شلنگ خلاء می‌تواند باعث خاموش شدن موتور هم شود.
خرابی پمپ ترمز خرابی پمپ ترمز
پمپ ترمز برای تامین فشار هیدرولیک لازم برای ترمزهای شما کلیدی است. اگر درزگیرهای آن شکسته یا نشتی داشته باشند، یا هر مشکل دیگری وجود داشته باشد، متوجه ضعیف شدن ترمز خواهید شد. اگر پدال ترمز شما به آرامی در هنگام توقف با فشار دادن پایین می‌رود یا حس اسفنجی بودن پدال می‌کنید و برای توقف کامل خودرو باید آن را تا انتها فشار دهید، ممکن است سیلندر اصلی پمپ ترمز معیوب باشد.
اینکه نیاز به تعویض سیلندر اصلی پمپ ترمز، بوستر ترمز، لنت‌ها یا هر قسمت دیگری از سیستم ترمز خود داشته باشید، تنها توسط متخصص مجرب و مکانیک ماهر قابل تشخیص است.
نشتی روغن ترمز
لوله ترمز شما روغن ترمز تحت فشار را به کالیپرها می‌رساند. بنابراین، اگر در لوله‌های ترمز شما نشتی وجود داشته یا خم شده و یا به نوع دیگری آسیب دیده باشد، ممکن است فشار روغن به اندازه کافی برای فعال کردن ترمزها بالا نباشد.
نمک جاده و رطوبت می‌تواند باعث زنگ‌زدگی و شکننده شدن لوله ترمز شود. درنتیجه، آنها می‌توانند به راحتی شکسته یا ترک بخورند و نشت کنند. علاوه بر این، آسیب ناشی از تصادف رانندگی می‌تواند لوله ترمز را خم یا سوراخ کند و منجر به کاهش فشار هیدرولیک ترمز شود. نشتی در خطوط روغن ترمز می‌تواند بسیار خطرناک باشد؛ زیرا ممکن است به طور کامل ترمزها را ضعیف کند و موجب تصادف شود.
دانستن نحوه توقف ایمن در صورت از کار افتادن ترمزها بسیار مهم است. در این مواقع ابتدا برای هشدار به رانندگان پشت سر خود فلاشر بزنید سپس، معکوس به ترتیب بدهید تا سرعت کم شود. بعد از آن به آرامی ترمز دستی خود را اعمال کنید و به سمت راست بروید و در نهایت، مکانی امن برای خارج شدن از جاده پیدا کنید.
وجود هوا در لوله‌های روغن ترمز
وجود هوا در خطوط ترمز شایع‌ترین علت ترمزهای اسفنجی است. اگر احساس می‌کنید کارایی ترمز شما کاهش یافته و پدال ترمز حالت اسفنجی دارد، ممکن است هوا در خطوط ترمز شما گیر کرده باشد. هوا روغن ترمز را جابجا می‌کند و می‌تواند باعث عدم تعادل فشار شود که منجر به افزایش مسافت توقف می‌شود. بسته به دلیل وجود هوا در روغن ترمز، ممکن است نیاز به هواگیری کامل و تعویض قطعات ترمز داشته باشید.
کالیپر ترمز دیسکی آسیب دیده کالیپر ترمز دیسکی آسیب دیده
یک کالیپر معیوب نیز می‌تواند روغن ترمز را نشت دهد یا در موقعیت اعمال شده گیر کند. ممکن است متوجه شوید که خودرو شما به یک سمت کشیده می‌شود که می‌تواند نشانه‌ای از گیر کردن کالیپر باشد و در صورت اعمال فشار لنت‌ها فقط به یک سمت دیسک، ممکن است قدرت ترمز را کاهش دهد.
کمک فنرهای فرسوده
علاوه بر سواری ناهموار و کنترل کمتر بر وسیله نقلیه، کمک فنرهای خراب می‌تواند بر عملکرد ترمز تأثیر منفی بگذارد. کمک فنرها اطمینان می‌دهند که وزن وسیله نقلیه شما به طور مساوی توزیع شده است و لاستیک‌های شما به طور یکنواخت با جاده تماس دارند. بنابراین، اگر آنها از کار بیفتند، ممکن است لاستیک‌های شما تماس کافی با جاده نداشته باشند که این امر باعث افزایش مسافت توقف و ضعیف شدن ترمز خودرو می‌شود.
شرایط آب و هوایی مرطوب
هنگام رانندگی در آب یا گل، لنت‌ها و دیسک‌ها بیش از حد چرب و خیس می‌شوند. لنت‌ها و دیسک‌ها باید خشک باشند تا اصطکاک مناسب برقرار شود و درنتیجه هنگام بارندگی، ترمزها ممکن است ضعیف شوند
عدم نگهداری مناسب: این مورد شایع‌ترین علت ضعیف شدن ترمز خودرو است. ترمزها به نگهداری منظم نیاز دارند و به طور متوسط، باید هر ۴۰هزار کیلومتر لنت‌های ترمز را تعویض کنید. دیسک‌ها کمتر تعویض می‌شوند، اما هر دو لنت و دیسک به مراقبت و نگهداری مناسب نیاز دارند.
گرم شدن بیش از حد لنت‌ها
لنت ترمز به دلیل استفاده بیش از حد یا شدید داغ می‌شود. هنگامی که لنت‌ها داغ می‌شوند، شکننده و سخت شده و پس از وقوع این امر، دیگر آن‌طور که در نظر گرفته شده به دیسک‌ها نمی‌چسبند و باعث افزایش مسافت توقف می‌شوند.
تاب برداشتن دیسک
هنگامی که سطح دیسک ترمز، ناهموار یا آسیب دیده می‌شود، بر عمر لنت‌ها تأثیر می‌گذارد. سطح دیسک باید صاف و یکدست باشد تا لنت‌ها طبق طراحی عمل کنند و قدرت ترمز ماشین کم نشود.
اضافه بار
اگر بار بیشتر از حد مجاز در خودرو خود قرار دهید، نیروی ترمز کاهش می‌یابد. همچنین با حمل وزن بیشتر از آنچه در مشخصات خودرو مجاز است، به ترمزها آسیب می‌زنید.
چگونه عملکرد ترمز ماشین را بهبود بخشیم؟
بسیاری از رانندگان بر این باورند که کلید کاهش سرعت سریع‌تر، ترمزهای بزرگتر است، اما موارد بیشتری برای بهبود عملکرد سیستم‌های ترمز وجود دارد.
اجزای سیستم ترمز
برای شناختن راه‌های ارتقای سیستم ترمز، بهتر است اول اجزای اصلی آن را بشناسید.
کالیپر ترمز: این قطعات مهم دارای پیستون داخلی هستند که هنگام فشار دادن پدال، به لنت ترمز فشار وارد می‌کند. برای ایجاد این فشار، روغن به داخل پیستون پمپ می‌شود.
لوله‌های روغن ترمز: روغن ترمز از طریق این لوله‌ها جریان می‌یابد تا فشار را به کالیپرهای ترمز اعمال کند. هنگامی که روی پدال ترمز فشار می‌دهید، هر چهار چرخ از فشار روغن برای اعمال ترمز استفاده می‌کنند.
لنت ترمز: این قطعه قابل تعویض بوده و با دیسک ترمز در تماس است. فشار روی لنت ترمز و برخورد آن با دیسک، خودرو را مجبور به کاهش سرعت می‌کند.
دیسک ترمز: این صفحه چرخان در کنار چرخ می‌چرخد. به هر چرخ یک دیسک متصل است. هنگامی که لنت‌های ترمز درگیر می‌شوند، اصطکاک با دیسک ایجاد می‌کنند که باعث کند شدن حرکت چرخ‌ها می‌شود.
این‌ها قطعاتی هستند که هنگام بررسی چگونگی بهبود عملکرد ترمز باید در نظر گرفته شوند. شما می‌توانید قطعات با کیفیت بالاتر را انتخاب کنید یا آنها را به سیستم‌های قوی‌تر ارتقا دهید تا نیروی توقف بیشتری را فراهم آورند.
روش‌های افزایش قدرت ترمز خودرو
در اینجا چند گزینه برای بهبود عملکرد ترمز آورده شده است:
دیسک‌های بزرگتر: گشتاور ترمز بیشتری را با اعمال فشار لنت روی شعاع بزرگتر فراهم می‌کنند.
پیستون‌های بزرگتر: سطح بیشتری را برای اعمال فشار ایجاد می‌کنند.
مواد لنت ترمز: لنت‌های ترمز عملکرد بالا اغلب از مواد فلزی ساخته می‌شوند، زیرا باعث بهبود اصطکاک شده و قدرت ترمز را بالا می‌برند.
دیسک‌های خنک شونده: این نوع دیسک جریان هوا و خنک‌سازی بهتر را برای جلوگیری از داغ شدن ترمزها فراهم می‌کنند. درنتیجه قدرت ترمز کمتر تحت تاثیر داغ شدن لنت و دیسک قرار می‌گیرد. فایده دیگر دیسک‌های خنک شونده سوراخ‌دار و شیاردار این. است که به خروج ذرات و گازها کمک کرده و اصطکاک بیشتری ایجاد می‌کنند.
آیا استفاده از ترمزهای عملکرد بالا و لنت‌های ترمز گران برای همه خودروها واجب است؟
اگر خودرو خود را به طور شدید تحت فشار و شتاب بالا قرار نمی‌دهید، سیستم ترمز استاندارد برای خودرو شما کافی است. این سیستم برای رانندگی روزمره طراحی شده و اگر از خودرو خود به شیوه معمول استفاده کنید، نیازی به ارتقا ترمزها نیست.
معایب ترمزهای عملکرد بالا
طول عمر کمتر لنت‌ها: اگرچه لنت‌ها زودتر فرسوده می‌شوند، اما عملکرد بهتری از آنها دریافت می‌کنید.
افزایش صدا: ممکن است پس از ارتقای سیستم ترمز، متوجه افزایش سروصدا هنگام ترمز گرفتن شوید.
آیا ترمز شدید می‌تواند به شما یا خودروتان آسیب برساند؟ آیا ترمز شدید می‌تواند به شما یا خودروتان آسیب برساند؟
ترمز شدید در چندین مورد مضر است:
کاهش مصرف سوخت: رانندگی پرخاشگرانه سوخت بیشتری مصرف می‌کند و باعث می‌شود بیشتر بنزین بزنید. این امر به هزینه ماهانه شما در پمپ بنزین اضافه می‌کند.
آسیب به لاستیک: صاف شدن نقطه‌ای زمانی رخ می‌دهد که ترمز شدید بزنید، چرخ‌ها قفل شوند و خودرو در جاده لیز بخورد.
آسیب به ترمز: لنت‌ها بیش از حد داغ شده و خیلی زودتر صاف می‌شوند. همچنین ترمز شدید می‌تواند منجر آسیب به لوله‌های ترمز و نشت روغن شود.
صدمه دیدن پلوس: از دیگر معایب ترمز شدید آسیب دیدن میل پلوس است که احتمالا سه شاخ و مشعلی آن آسیب می‌بیند.
کاهش ایمنی ترافیکی: ترمز ناگهانی می‌تواند باعث شود راننده پشت سر شما به وسیله نقلیه شما برخورد کند.
از نظر ما بهترین کار این است که از قبل جاده را پیش‌بینی و با سرعت سنجیده سرعت خود را کم کنید.
چهار تکنیک اصلی ترمزگیری در شرایط اضطراری و سخت کدامند؟
برای کاهش سرعت ایمن و جلوگیری از تصادفات، یک یا چند مورد از این چهار تکنیک ترمزگیری را در نظر بگیرید. سه روش اول بدون سیستم ضد قفل (ABS) کار می‌کنند و فقط ترمزگیری در آستانه کار با ABS انجام می‌شود.
ترمزگیری اجتنابی: اگر چرخ‌ها قفل شده‌اند و خودرو در جهت اشتباه حرکت می‌کند، کمی فرمان را بچرخانید، اما نه زیاد. ترمزها را رها کنید و در صورت نیاز تنظیمات جزئی فرمان را انجام دهید. در این موقعیت، بیش‌فرمانی راحت رخ می‌دهد، بنابراین فقط برای موارد اضطراری از این روش استفاده کنید.
ترمزگیری ریتمیک: هنگام رانندگی در مسیر لغزنده با اصطکاک کم، ترمزها را به طور متناوب فشار دهید و رها کنید. هنگامی که چرخ‌ها قفل می‌شوند، سرعت شما کاهش می‌یابد اما نمی‌توانید فرمان را کنترل کنید. هر بار که ترمز را رها می‌کنید، قبل از اعمال مجدد ترمز، فرصتی برای فرمان دادن مجدد به شما می‌دهد.
ترمزگیری با چرخ‌های قفل شده: حفظ فشار ترمز در جاده‌های یخبندان و برفی دشوار است. همچنین در حالی که چرخ‌ها قفل هستند نمی‌توانید فرمان را کنترل کنید، بنابراین مطمئن شوید که در جهت صحیح حرکت می‌کنید. هنگامی که احساس کردید خودرو شروع به لیز خوردن می‌کند، تنظیمات جزئی فرمان را انجام دهید و هم‌زمان به آرامی ترمز را فشار دهید. تا زمانی که خودرو از لیز خوردن باز نایستد، کنترل فرمان را به دست نمی‌آورید، اما به واسطه در موقعیت قرار دادن فرمان، برای این امر آماده خواهید بود.
ترمزگیری تا آستانه قفل شدن: این بهترین گزینه برای به دست آوردن حداکثر عملکرد است. حداکثر فشار را تا زمانی که درست قبل از قفل شدن چرخ‌ها اعمال کنید. پیش‌بینی اینکه چه زمانی چرخ‌ها قفل می‌شوند، امری دشوار است ولی اگر کمی مهارت داشته باشید می‌توانید این کار را انجام دهید. سپس ترمز را رها کرده و حواستان به فرمان خودرو نیز باشد. این کار را تا متوقف شدن یا تحت کنترل درآمدن خودرو تکرار کنید.
بیشتر این تکنیک‌ها برای رانندگی روزمره ضروری نیستند. اما شرط اصلی این است که به آرامی و ملایم ترمز کنید و فاصله معقولی را با سایر وسایل نقلیه، عابران پیاده و عناصر جاده حفظ کنید. نکته اصلی این است که از حرکات غیرضروری ناگهانی خودداری کنید.
سخن پایانی
سیستم ترمز خودرو نقشی اساسی در ایمنی شما در جاده دارد. اگر متوجه هرگونه مشکل در عملکرد ترمز خود شدید، مهم است که فوراً آن را توسط یک تکنسین متخصص بررسی کنید. با تعمیر و نگهداری منظم، می‌توانید مطمئن باشید که سیستم ترمز شما همیشه در بهترین حالت خود عمل می‌کند و شما را در صورت نیاز ایمن نگه می‌دارد.
پس در صورت مشاهده هرگونه مشکل در عملکرد ترمز خود، فوراً خودرو را نزد یک متخصص ببرید. برای حفظ عملکرد بهینه سیستم ترمز به طور منظم لنت‌ها، لوله‌ها و سایر اجزای ترمز را بررسی کنید. حواستان باشد از رانندگی با لنت‌های ترمز فرسوده یا مایع ترمز کم خودداری کنید. همچنین برای کمک به توزیع عادلانه وزن و حفظ تماس لاستیک‌ها با جاده، کمک فنرها را به طور منظم بررسی و سرویس کنید.
نویسنده حسین باباپور
