چند هفته پیش موضوعی را در مورد یک خودروی لکسوس در صفحه شخصیام در اینستاگرام قرار دادم و با واکنش تند یکی از مخاطبین مواجه شدم که تلفظ صحیح این برند "لکسِس" است و "لکسوس" تلفظی کاملاً غلط است و من را به این تلفظ ناصحیح سرزنش کرد. البته با توجه به تحصیلات، تجربه و شغلی که دارم مطمئناً متوجه هستم که هر برندی در خارج از کشور و توسط انگلیسی زبانان چطور تلفظ میشود اما در ایران و از کودکی هر مجله و یا متخصصی که در مورد این
خودرو حرف میزد آن را "لکسوس" صدا میکرد و این موضوع در همه جای ایران جا افتاده است اما بعضی اوقات این مشکل تلفظ صحیح را در مورد خودروها و برندهای دیگری نیز میشنوم و سعی کردم برای حل این موضوع خود تصمیم گیرنده نباشم و نظر شخصی خود را دخیل نکنم و لذا به سراغ یک کارشناس ارشد مترجمی زبان از دانشگاه تهران رفتم که سابقهای طولانی در زمینه ترجمه متون داشت و به 4 زبان زنده دنیا مسلط بود. موضوع را با ایشان مطرح کردم تا او به عنوان یک متخصص زبان برای ما تعیین تکلیف کند که آیا ایشان حق سرزنش من را برای چنین تلفظی داشتهاند یا خیر! و بالاخره معلوم شود تکلیف ما در داخل مرزهای کشور برای تلفظ صحیح این خودروها چیست.
برای روشنتر شدن موضوع برای ایشان مثالهای دیگری چون نیسان تیانا که در حقیقت "تینا" بوده، رنو کولیوس که در حقیقت "کولئوس" بوده و یا همین اخیر رنو
تالیسمان که در حقیقت "تلیسمان" بوده را گفتم که تلفظ صحیح آنها در زبان انگلیسی چیز دیگری است و ما در ایران آن را طور دیگری مثال میزنیم! جواب ایشان شنیدنی بود و تلفظ بسیاری از حرفها و کلمات در یک جامعه را مربوط به فرهنگ و مردم میدانست. بطور مثال بسیاری از کلمات هستند که در زبان فارسی تلفظ آنها بسیار سخت است و به هر دلیلی بین مردم به صورتی دیگر رواج پیدا کرده و استفاده از همان تلفظ بومی را برای استفاده در کتابها و ترجمهها جایز میدانست. حتی ایشان بر این عقیده بود که اگر مردم یک کشور، کلمهای را به صورتی تلفظ میکنند که با تلفظ اصلی آن در زبان انگلیسی متفاوت است، میبایستی این کلمه به همان صورتی که بین مردم رایج است استفاده شود و تلفظ آن با تلفظی دیگر بیمعنا است. بطور مثال خودروهایی چون رنو و پژو در زبانهای فرانسه و یا انگلیسی به صورت دیگری تلفظ میشوند اما در زبان فارسی به این صورت رایج شدهاند و استفاده از این نوع تلفظ کاملاً صحیح است. حتی ایشان خود به شوخی مواردی را مثال زد که گاهی میشود فردی که در خارج از کشور سالها زندگی کرده و کاملاً به زبان انگلیسی تسلط دارد به ایران میآید و به راحتی یک خودرو را بدون هیچ قیافه روشنفکرانهای(!) "بیامو" صدا میزند اما بعضی دیگر که تنها دو جلسه به کلاس زبان سر کوچه محلهشان میروند، همین خودرو را با موجی از ناز و افاده(!) "بیامدبلیو" صدا میزنند و دیگران را به تلفظ صحیح این خودرو تشویق میکنند! در صورتیکه به واقع این خودرو در داخل کشور به "بیامو" شناخته میشود و باید "بیامو" نیز صدا زده شود و اگر شرکتی برای وارد کردن یک برند جدید و تلفظ آن چنین حساس است، میبایستی از اول روی تلفظ آن کار کند و مردم را از همان ابتدا به تلفظ صحیح تشویق کند.
در نهایت به این نتیجه رسیدم که در مورد کلماتی چون لکسوس، هر دو تلفظ "لکسوس" و "لکسِس" صحیح است اما وقتی در داخل کشور و با مخاطبان داخلی در مورد آن صحبت میکنید و سالها است که مردم این کلمه را بدین صورت تلفظ میکنند، بهتر است کمی خود را در سطح مردم بدانید و همانطورکه عامه ی مردم این کلمه را صدا میزنند، این خودرو را تلفظ کنید!
در خاتمه این مطلب قصد دارم به رنو تالیسمان اشاره کنم که در همان ابتدا و ورود به کشور، طی اعلام رنو رسانههای خودرویی آن را به نام تلیسمان معرفی کردند اما این خودرو بین مردم ابتدا به نام تالیسمان، و بعدها انواع تلفظهایی همچون تالیزمان، تلیزمان، تلیزمن، تالیزمن، تلیسمن و ... نیز بوجود آمد که در نهایت تالیسمان و تلیسمان پیروز این رقبابت بودهاند و به نظر میرسد طی تبلیغات رنو، تلیسمان برنده نهایی این رقابت باشد!