چند روز پیش بود که انتشار لیست ارزهای اختصاص داده شده به واردات
خودرو منتشر شد و هیاهوی زیادی را در پی داشت. ارزهایی که اعداد آن برای هر شرکت بسیار متفاوت بوده و نشان دهنده مسائلی است که باید کارشناسان اقتصاد و خودرویی به آنها بپردازند. اما در این وسط و لابلای هیاهوهای انجام شده، چند مورد کاملاً واضح است که متاسفانه به آنها پرداخته نشده و طبق قوانین وزارت صنعت و حکم های اخیر در مورد واردات و همچنین روند دو ماه اخیر حواله های بانکی، موضوع هایی مطرح است که در پشت این لیست پنهان شده و قصد داریم به آنها به صورت کاملاً خلاصه بپردازیم:
1. مورد اول که البته از همه مهم تر است، این است که اعدادی که جلوی نام هر شرکت نوشته شده، ارز اختصاص داده شده به هر شرکت برای ثبت سفارش های انجام شده است اما این بدان معنا نیست که این ارز به آن شرکت پرداخت شده است. به عبارت دیگر سیستم بانکی به این شرکت ها اجازه داده طبق ثبت سفارش های تایید شده فلان مقدار ارز از سیستم نیما دریافت کنند اما شاید تمام این عدد و یا قسمتی از آن پرداخت نشده باشد و هنوز بعضی از این شرکت ها اصلاً ارزی را دریافت نکرده باشند. موردی که دیروز صدای نگین خودرو و ایرتویا را هم درآورده بود و در نامه ای به بانک مرکزی اعلام کردند که هیچ گونه ارز را از این سیستم دریافت نکرده اند. با سرعت تغییرات انجام شده در سیستم بانکی، حواله و واردات در چند هفته اخیر، شاید اصلاً این ارز هم هیچ وقت به دست این شرکت ها نرسد! باید صبور باشیم و نتیجه را ببینیم!
2. مورد دوم که البته در همان شب اول هم حسابی سر و صدا کرد، بحث واردات چندین دستگاه آمبولانس با بیش از 18 میلیون یورو ارز دولتی است. البته در همان شب و در صدا و سیما وزارت بهداشت جواب داد و گفت که این مقدار ارز برای واردات چند صد دستگاه آمبولانس و یا موتورسیلکت های امدادی است. اما در لیستی که منتشر شده جلوی ردیف وزارت بهداشت تعرفه 1500 تا 2000 سی سی خودرو نوشته شده و همانند ردیف
ایران خودرو دیزل، کلمه آمبولانس نوشته نشده که در روزهای بعد این اشتباه در جدول مشخص و اصلاح شد.
3. با جمع زدن کل واردات خودرو با ارز دولتی، به عددی در حدود 121 میلیون یورو می رسیم. این عدد در مقابل کل واردات انجام شده که لیست آنها منتشر شده، عددی در حدود 1.1 درصد است! یعنی طبق لیست های منتشر شده برای اختصاص ارزهای دولتی، تنها 1.1 درصد از این ارزها به واردات خودرو اختصاص یافته است. پس چرا با این عدد و نسبت کم اینقدر هیاهو و حاشیه برای این مقدار واردات وجود دارد؟ همانطورکه می دانید سهم بازار واردات خودرو در نگاه کل بازار خودرو در داخل نیز همواره زیر 10 درصد بوده است. یعنی بیش از 90 درصد خودروهای داخلی به دست خودروسازان کشور است و به نظر می رسد این مقدار کم سهم از بازار و ارز دولتی نباید این مقدار زیاد حاشیه داشته باشد!
4. یکی از اهداف اصلی دولت اشتغال زایی است. اشتغالی که طبق گفته وزارت صنعت حاضر است هر مقدار ارز دولتی به قطعات وارد شده برای تولید خودرو در کشور بپردازد اما اشتغال این بخش حفظ شود. حال سوال اینجاست که با توقف واردات خودرو به کشور، حدود 15 هزار نفر در حال از دست دادن شغل خود هستند و این مقدار نسبتاً زیاد به بیکاری کشور اضافه می شود. آیا عاقلانه نیست که تنها 1.1 ارز دولتی به واردات خودرو اختصاص داده شود و در ازای آن 15 هزار نفر اشتغال زایی شود؟
5. اما موضوع اصلی این است که در زمان توقف واردات خودرو چنین جمله ای از سوی وزارت صنعت گفته شده: "کلیه ثبت‌سفارش‌های صادره قبلی مربوط به این ردیف‌ها فاقد اعتبارند؛ مگر اینکه قبل از این تاریخ توسط شبکه بانکی تامین ارز شده یا بدون انتقال ارز باشند." حال با این عبارت به لیست ارزهای اختصاصی بر می گردیم. لیستی که نشان می دهد مقدار قابل توجهی ارز دولتی به شرکت های جهان نوین آریا و آرین موتور اختصاص داده شده و با این تبصره که در زمان توقف واردات خودرو اعلام شد، پس طبق قانون این شرکت ها چون ثبت سفارش داشته اند و ارز اختصاصی نیز از سوی سیستم بانکی داشته اند، می توانند خودرو وارد کنند. پس باید گفت فعلاً به همین مقدار ارز امکان واردات خودرو وجود دارد اما نسبت آن کمی نامتوازن خواهد بود و احتمالاً سهم بازار برندهایی چون نیسان و میتسوبیشی در چند ماه آتی به دلیل تداوم واردات بیشتر خواهد شد.
در نهایت باید بگوییم، نسبت به شرایط سخت اقتصادی کشور، سوق دادن وارد کنندگان به تولید در کشور و همچنین تغییرات و محدودیت ها در قوانین قابل درک است اما تنها موردی که کمی آزار دهنده است، تصمیم های یک شبه و بدون اطلاع قبلی است، تصمیم هایی که در نهایت منجر به بیکاری بیش از 15 هزار نفر می شود.
