مسئولان اقتصادی بارها از راه حل پاک کردن صورت مساله برای برخورد با بحران های اقتصادی کشور استفاده کرده اند و پس از حذف قیمت ارز، این بار نوبت به قیمت
خودرو رسیده است تا با حذف آن از سایت های خبری و مقابله با انتشار آگهی های فروش خودرو در صفحات مجازی و وب سایت ها، یا به نوعی فیلتر کردن قیمت، آن را تحت کنترل در آورند. اما آیا این راهکار می تواند موثر باشد؟
در تاثیر منفی سایت های فروش خودرو و آگهی های مجازی بر روی بازار خودرو نمی توان تردید داشت. افرادی هستند که با ایجاد انواع مختلفی از آگهی ها، تمایل به افزایش روزانه قیمت خودرو دارند تا سود خود را افزایش دهند. با این حال نمی توان گفت که این افراد بدون دلیل خاصی اقدام به انجام این کار کرده اند و سودجویی آنها را می توان به علت شرایط خاص بازار خودرو دانست. شرایطی که به علت دلایل مختلفی همچون انحصار فروش، کاهش تولید، مدیریت نادرست، نبود نظارت کافی، سیاست‌گذاری‌های غیراصولی و غیره باعث آن بوده اند. طبیعی است در این شرایط، فیلتر کردن قیمت و عدم آگاهی مردم از قیمت خودرو ، می تواند موجب تاثیر معکوس بر بازار شود، چرا که عدم آگاهی مردم از موضوعی، می تواند دست سو استفاده کنندگان را برای بهره بردن از این موقعیت باز بگذارد.
بسیاری از منتقدان اعتقاد دارند رواج شیوه دلالی در اقتصاد ایران که ناشی از اجرای سیاست های غلط اقتصادی است، عمده ترین دلیل شرایط این روزهای بازار خودروست و به خصوص تصمیمات ناگهانی وزارت صمت که در دوسال گذشته شاهد آن بوده ایم، حتی کسانی که علاقه ای به دلالی نداشته اند را نیز به این بازار کشانده است. شرایط فعلی بازار خودرو، بهانه را به دست کسانی داد که تمایل داشتند سایت های خرید و فروش خودرو فیلتر شود، چرا که این سایت ها در بسیاری از کشورها، گوی سبقت را از بازار سنتی ربوده اند و موجب حذف واسطه ها شده اند. پیش بینی می شود حذف قیمت خودرو به صورت موقت از این سایت ها، به جهت جلوگیری از فیلترینگ دایمی این سایت ها باشد.
سوالی که در اینجا مطرح می شود این است: آیا افرادی که پیشنهاد حذف قیمت خودرو از وب سایت ها را داده اند، تا کنون به بازارهای خرید و فروش خودرو مراجعه داشته اند؟ هرکسی که در این بازارها حضور داشته باشد، می داند که دلالان و سودجویان فعالیت بیشتری در این بازار دارند که تنها با اجرای یک سیستم نظارتی ساده، می توان مشکل را کنترل کرد. از سوی دیگر، حذف قیمت خودرو از وب سایت ها، سیاستی است که بارها شاهد اجرای آن و پیامدهایش بوده ایم. آیا حذف گزارش بانک مرکزی درباره نرخ تورم و تصمیمات مشابه آن، تاکنون نتیجه مثبتی برجای گذاشته اند؟
مدت زمان قابل توجهی می گذرد که وزارت صنعت و بانک مرکزی، به دلیل حفظ ذخایر ارزی کشور، جلوی واردات خودرو که درصد کمی از بازار را به خودش اختصاص می دهد، گرفته اند. با این حال همواره از افزایش بهای ارز به عنوان عاملی برای گرانی قیمت خودرو صحبت می کنند. طبیعی است علت اصلی این گرانی را باید در ناتوانی قطعه سازان و خودروسازان از دستیابی به خودکفایی در ساخت خودروهای داخلی عنوان کرد، خودروهایی که بیش از دو یا سه دهه است که در خط تولید خودروسازان حضور دارند و تبدیل به خاطره مشترک نسل ها شده اند. صاحب نظران پیشنهاد می کنند به جای آنکه با حذف قیمت ها، تنها یکی از راه های دلالی بسته شود، اطلاعات کسانی که قصد به اغتشاش کشیدن بازار را دارند، در اختیار نهادهای ذیربط قرار بگیرد. با توجه به آنکه می توان به اطلاعات کامل کسانی که در این سایت ها اگهی می دهند، دسترسی داشت، این مساله چندان سخت نیست. راهکارهای دیگری که برای حذف سیستم دلالی از بازار خودرو همواره پیشنهاد می شود نیز عبارتند از کارهایی همچون انتخاب مدیران کارآمد و دانا، رشد تولید خودرو، مبارزه با فساد، انحصارزدایی و برخورد اقتصادمحور با بازار. بدیهی است بستن یکی از راه های دلالی نمی تواند در این شرایط بحرانی چاره کار باشد، چرا که دلالان می توانند از راه های مختلفی اهداف خود را پیش ببرند.
