بازار خودروی ایران در آستانه تحولی بزرگ قرار دارد. پس از سال‌ها دوری برندهای طراز اول جهان از عرضه مستقیم محصولات مدرن، شرکت ماهان صنعت پارس خبر از ورود دو مدل کاملاً جدید و استراتژیک از سبد محصولات تویوتا داده است. تویوتا bZ3X و bZ5، دو نماینده تازه‌نفس ژاپنی هستند که قرار است تعریف جدیدی از خودروهای پاک را در جاده‌های کشور ارائه دهند. این خبر در حالی منتشر می‌شود که رقابت در سگمنت خودروهای الکتریکی (EV) با حضور پررنگ برندهای چینی داغ شده و حضور تویوتا می‌تواند معادلات بازار را به نفع کیفیت و اصالت تغییر دهد. در این مقاله تحلیلی، به بررسی دقیق مشخصات فنی، زبان طراحی و جایگاه این دو خودرو در بازار ایران می‌پردازیم.
تویوتا bZ5؛ تلفیق روح اسپرت با فناوری پاک
تویوتا bZ5 را می‌توان پاسخ جسورانه این خودروساز به نیاز بازار برای کراس‌اوورهای اسپرت و جوان‌پسند دانست. این خودرو محصول مشترک تویوتا و شریک چینی خود، FAW است و نسخه نهایی کانسپت bZ Sport Crossover محسوب می‌شود. بر خلاف بسیاری از خودروهای برقی که صرفاً بر کارایی تمرکز دارند، bZ5 با اولویت‌بندی "لذت رانندگی" و "طراحی تهاجمی" توسعه یافته است.
زبان طراحی و ویژگی‌های بصری
در نگاه نخست، bZ5 شباهت‌های انکارناپذیری با زبان طراحی جدید تویوتا (که در مدل‌هایی مثل پریوس جدید و کراون دیده می‌شود) دارد. خطوط تیز، چراغ‌های باریک پیوسته در جلو و فرم بدنه‌ای که ترکیبی از سدان فست‌بک و شاسی‌بلند کوپه است، ظاهری دینامیک به آن بخشیده است. استفاده از رینگ‌های بزرگ و کاهش ارتفاع سقف نسبت به کراس‌اوورهای سنتی، ضریب درگ (مقاومت هوا) را بهبود بخشیده که مستقیماً بر افزایش برد حرکتی تأثیرگذار است.
تویوتا bZ5مشخصات فنی و قوای محرکه
در بخش فنی، تویوتا bZ5 حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. این خودرو به یک پیشرانه الکتریکی در محور جلو مجهز شده که توانایی تولید ۲۶۸ اسب بخار قدرت و ۳۳۰ نیوتن‌متر گشتاور را دارد. این ارقام برای یک کراس‌اوور کامپکت، نویدبخش شتاب‌گیری‌های سریع و واکنش‌های تیز پدال گاز است. حداکثر سرعت این خودرو روی ۱۶۰ کیلومتر بر ساعت محدود شده که برای خودروهای برقی عددی استاندارد محسوب می‌شود.
از نظر ذخیره انرژی، bZ5 با دو پکیج باتری لیتیوم-یون عرضه می‌شود: نسخه پایه: باتری ۶۵.۲۸ کیلووات ساعتی با برد تقریبی ۵۵۰ کیلومتر. نسخه برد بلند: باتری ۷۳.۹۸ کیلووات ساعتی با برد تقریبی ۶۳۰ کیلومتر. نکته مهم اینجاست که ارقام اعلام شده بر اساس چرخه استاندارد چین (CLTC) هستند که معمولاً خوش‌بینانه‌تر از استاندارد جهانی WLTP یا شرایط واقعی رانندگی است. انتظار می‌رود پیمایش واقعی این خودرو در شرایط آب‌وهوایی ایران و با استفاده از تهویه مطبوع، حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد کمتر از ارقام رسمی باشد.
توضیحات عکس تویوتا bZ3X؛ کراس‌اووری برای خانواده‌های مدرن
در سوی دیگر میدان، تویوتا bZ3X قرار دارد که حاصل همکاری تویوتا با گروه GAC است. اگر bZ5 را نماد هیجان بدانیم، bZ3X نماد کاربردی بودن و آرامش است. این خودرو با هدف جذب خانواده‌هایی طراحی شده که به دنبال فضای داخلی جادار، سواری نرم و تکنولوژی‌های روز هستند.
معماری و فضای کابین
طراحی bZ3X از فرم‌های جعبه‌ای‌تر (Boxy) بهره می‌برد تا حداکثر فضای ممکن را برای سرنشینان فراهم کند. سقف بلندتر و شیشه‌های بزرگ، حس دلبازی را در کابین ایجاد کرده‌اند. انتظار می‌رود در بخش داخلی، شاهد استفاده از نمایشگرهای بزرگ مرکزی و سیستم سرگرمی پیشرفته‌ای باشیم که با همکاری شرکای تکنولوژیک چینی توسعه یافته است. حذف تونل گاردان و کف مسطح خودرو، فضای پای سخاوتمندانه‌ای را برای سرنشینان عقب فراهم کرده است.
عملکرد فنی و گزینه‌های باتری
تویوتا bZ3X در بخش قوای محرکه رویکردی اقتصادی‌تر دارد. این خودرو در نسخه پایه با موتور الکتریکی ۲۰۱ اسب بخاری و گشتاور ۲۰۰ نیوتن‌متر عرضه می‌شود. برای کسانی که به قدرت بیشتری نیاز دارند، نسخه‌ای قوی‌تر با ۲۲۱ اسب بخار و ۲۱۰ نیوتن‌متر گشتاور نیز در دسترس خواهد بود. اگرچه این اعداد کمتر از برادر اسپرت خود (bZ5) است، اما برای کاربری شهری و جاده‌ای کاملاً کافی به نظر می‌رسد.
تنوع باتری در این مدل بیشتر است و خریداران می‌توانند از بین پک‌های ۵۰ تا ۶۸ کیلووات ساعتی انتخاب کنند. برد حرکتی اعلام شده برای این مدل‌ها بین ۴۳۰ تا ۶۱۰ کیلومتر (بر اساس استاندارد CLTC) متغیر است. سیستم مدیریت باتری تویوتا (BMS) که به دوام بالا مشهور است، یکی از نقاط قوت اصلی این خودرو در برابر رقبای چینی تمام‌عیار محسوب می‌شود.
تویوتا bZ3X تحلیل بازار، رقبا و جایگاه در ایران
ورود bZ3X و bZ5 به بازار ایران، رقابت در سگمنت خودروهای برقی را وارد فاز جدیدی می‌کند. تا پیش از این، بازار عمدتاً در اختیار برندهای چینی مانند فونیکس (تیگو ۸ پرو e+ البته به صورت پلاگین)، اسکای‌ول و مدل‌های وارداتی محدود مانند فولکس‌واگن ID.4 بود.
تجهیزات ایمنی و رفاهی
هر دو خودرو به احتمال زیاد با پکیج ایمنی مشهور "Toyota Safety Sense 3.0" وارد بازار خواهند شد. این پکیج شامل رادار پیشگیری از تصادف، کروز کنترل تطبیقی، رادار بین خطوط و سیستم تشخیص عابر پیاده است. وجود سنسورهای لیدار و دوربین‌های محیطی در نسخه‌های فول آپشن، این خودروها را از نظر سطح رانندگی خودکار در جایگاه بالایی قرار می‌دهد.
نقاط قوت و ضعف بالقوه
نقاط قوت: اعتبار برند تویوتا: دوام و کیفیت ساخت تویوتا حتی در محصولات مونتاژ چین نیز حفظ شده است. طراحی به‌روز: هر دو خودرو از جدیدترین زبان طراحی بهره می‌برند. تکنولوژی باتری: همکاری با غول‌هایی نظیر BYD و CATL در چین، خیال خریداران را از بابت تکنولوژی باتری راحت می‌کند.
نقاط ضعف بالقوه: چالش‌های زیرساختی: کمبود ایستگاه‌های شارژ سریع در جاده‌های ایران همچنان بزرگترین مانع برای خریداران است. حساسیت به دما: عملکرد باتری‌ها در مناطق بسیار گرم یا بسیار سرد ایران ممکن است با افت مواجه شود. قیمت‌گذاری: با توجه به تعرفه‌های واردات، قیمت نهایی این خودروها می‌تواند آن‌ها را در رده لوکس قرار دهد که دایره خریداران را محدود می‌کند.
در نهایت، موفقیت تویوتا bZ3X و bZ5 در ایران بستگی زیادی به سیاست‌های قیمت‌گذاری و خدمات پس از فروش شرکت واردکننده دارد. اگر این خودروها با قیمتی رقابتی و گارانتی مطمئن (به‌ویژه برای باتری) عرضه شوند، می‌توانند سهم بازار قابل توجهی را از رقبای چینی بازپس بگیرند و اعتماد از دست رفته بازار به خودروهای وارداتی را احیا کنند.
