در بازار پرنوسان و پیچیده خودروی ایران، جایی که مولفههایی نظیر طراحی ظاهری و آپشنهای رفاهی معمولاً در اولویت نخست خریداران قرار میگیرند، مفهوم «ایمنی» غالباً در سایه قرار داشته است. با این حال، تحولات اخیر صنعت خودرو و ورود محصولات مونتاژی با استانداردهای بینالمللی، این موازنه را تغییر داده است. برند فونیکس که به عنوان شاخه لوکس مدیران خودرو شناخته میشود، اخیراً با انتشار دادههای رسمی از تستهای تصادف بینالمللی و اجرای نخستین آزمون تصادف رسمی در داخل کشور، تلاش کرده است تا ایمنی را نه به عنوان یک ویژگی جانبی، بلکه به عنوان ستون اصلی مهندسی محصولات خود معرفی کند.
این رویکرد، به ویژه پس از انجام تست تصادف مدل F7 پرو مکس در مرکز آزمونهای ایمنی و کیفیت خودرو (AQS) ایران، ابعاد تازهای به خود گرفته است. در این مقاله تحلیلی، ضمن بررسی دقیق دادههای فنی و نتایج آزمونهای ایمنی مدلهای مختلف فونیکس، به واکاوی ادعاهای مطرح شده و انطباق آنها با واقعیتهای مهندسی میپردازیم.
فلسفه مهندسی ایمنی؛ عبور از ادعا به سمت استانداردهای جهانی
صنعت خودروی مدرن بر پایه دادههای قابل استناد بنا شده است. در حالی که بسیاری از خودروسازان تنها به ذکر لیست تجهیزات ایمنی بسنده میکنند، اعتبار واقعی از طریق موسسات مستقل ارزیابی ایمنی مانند Euro NCAP (اروپا)، ANCAP (استرالیا) و C-NCAP (چین) به دست میآید. طبق اسناد منتشر شده، فونیکس رویکردی را در پیش گرفته که در آن ایمنی بخشی از هویت مهندسی محصول تعریف شده است.
این استراتژی باعث شده تا خودروهای این برند در ارزیابیهای معتبر بینالمللی عملکردی همتراز با استانداردهای جهانی ثبت کنند. کسب امتیازهای بالا در حفاظت از سرنشینان و عابران پیاده در تستهای سختگیرانهای همچون Euro NCAP و ANCAP نشاندهنده استفاده از پلتفرمهای مدرن و آلیاژهای پیشرفته در ساختار بدنه است. نکته قابل تامل در این بخش، تفاوت بین «داشتن آپشن ایمنی» و «عملکرد ایمنی» است؛ وجود رادارها یا کیسههای هوا به تنهایی کافی نیست، بلکه نحوه عملکرد آنها در لحظه برخورد و یکپارچگی ساختار شاسی است که تفاوت مرگ و زندگی را رقم میزند.
F7 پرو مکساف ۷ پرو مکس؛ کالبدشکافی ایمنی از ملبورن تا تهران
مدل F7 پرو مکس به عنوان یکی از محصولات استراتژیک فونیکس، در کانون توجه مباحث ایمنی قرار دارد. این خودرو توانسته است در ارزیابی موسسه ایمنی استرالیا (ANCAP) که یکی از سختگیرترین موسسات جهان محسوب میشود، ۵ ستاره ایمنی را کسب کند.
تحلیل دادههای آماری ANCAP
نگاهی دقیق به ریز نمرات این خودرو در تست ANCAP نشان میدهد که مهندسی آن بر حفاظت همهجانبه متمرکز بوده است. این خودرو موفق به ثبت امتیاز ۸۸ درصد در حفاظت از سرنشینان بزرگسال و ۸۷ درصد در حفاظت از کودکان شده است. این ارقام برای یک کراساوور در این کلاس، بسیار رقابتی محسوب میشوند. همچنین، کسب امتیاز ۸۶ درصد در بخش تجهیزات و فناوریهای ایمنی، نشاندهنده عملکرد دقیق سیستمهای کمکراننده (ADAS) است.
وجود ۸ کیسه هوا در این خودرو که شامل کیسههای هوای جلو، جانبی، پردهای، زانویی راننده و ایربگ میانی است، پوشش کاملی را برای سرنشینان فراهم میکند. به ویژه ایربگ میانی که از برخورد سر راننده و سرنشین جلو در تصادفات جانبی جلوگیری میکند، استانداردی است که در بسیاری از خودروهای همرده در بازار ایران دیده نمیشود.
نخستین تست تصادف رسمی در ایران (AQS)
شاید مهمترین رویداد خبری مرتبط با ایمنی خودرو در سال جاری، افتتاح مرکز آزمونهای ایمنی و کیفیت خودرو (AQS) و انجام اولین تست روی فونیکس F7 پرو مکس باشد. این آزمون در روز سهشنبه ۲۵ آذر ۱۴۰۴ انجام شد و طی آن، خودرو تحت برخورد ۴۰ درصدی از روبهرو (Frontal Offset) قرار گرفت.
نتایج فنی اعلام شده از این تست شامل موارد زیر است:
عملکرد صحیح و به موقع کیسههای هوا
قابلیت باز شدن دربها پس از تصادف که برای امداد و نجات حیاتی است
حفظ ساختار باکس سرنشین (کابین) و عدم دفرمه شدن ستون A
نتایج مطلوب سنسورهای تعبیه شده روی آدمکهای تست
این رخداد از آن جهت حائز اهمیت است که ایمنی را از یک ادعای روی کاغذ، به یک نتیجه قابل مشاهده و ملموس در خاک ایران تبدیل کرد. هرچند باید منتظر ماند و دید آیا سایر خودروسازان نیز جرات ارسال خودروهای خود به این مرکز را خواهند داشت یا خیر، اما پیشگامی فونیکس در این زمینه یک امتیاز مثبت در کارنامه این برند محسوب میشود.
نخستین تست تصادف رسمی در ایران (AQS) تطابق آزمایشگاه و واقعیت؛ حادثه بزرگراه یاسینی
یکی از چالشهای همیشگی در مهندسی خودرو، تفاوت شرایط آزمایشگاهی با تصادفات واقعی است. با این حال، حادثه اخیر در بزرگراه یاسینی که طی آن یک دستگاه F7 پرو بین دو اتوبوس گرفتار شد، تاییدی بر دادههای آزمایشگاهی بود. طبق گزارشها، با وجود شدت ضربه، سرنشینان بدون آسیب جدی از خودرو خارج شدند. این همخوانی میان نتایج تست AQS و حادثه واقعی، نشان میدهد که ساختار بدنه خودرو توانایی جذب و توزیع انرژی ضربات سنگین را داراست.
اف ۸ پرو مکس؛ مهندسی سازه در شاسیبلندهای فولسایز
در کلاس شاسیبلندهای ۷ نفره، چالش ایمنی به دلیل وزن بالاتر و ابعاد بزرگتر خودرو، پیچیدهتر میشود. فونیکس F8 پرو مکس که بر پایه پلتفرم تیگو ۸ پرو مکس توسعه یافته، با تکیه بر استحکام ساختاری توانسته ۵ ستاره ایمنی را از موسسه C-NCAP دریافت کند.
تحلیل ساختار و متریال بدنه
نقطه قوت اصلی F8 پرو مکس در استفاده گسترده از آلیاژهای پیشرفته است. بدنه این خودرو با استفاده از بیش از ۶۰ درصد فولاد با استحکام بالا (High-Strength Steel) و تقویتهای ساختاری متعدد طراحی شده است. این طراحی مهندسی شده وظیفه دارد تا در هنگام تصادف، انرژی جنبشی را در نقاط مچاله شونده (Crumple Zones) جذب کرده و مانع از انتقال آن به کابین سرنشینان شود.
تکنولوژیهای پیشگیرانه
علاوه بر ایمنی غیرفعال (سازه و ایربگ)، F8 پرو مکس در بخش ایمنی فعال نیز با تجهیز به ۶ کیسه هوا و سیستمهای کمکراننده نظیر کروز کنترل تطبیقی، هشدار خروج از خط، نگهداری بین خطوط و ترمز اضطراری خودکار، بسته کاملی را ارائه میدهد. هرچند تعداد ایربگها نسبت به F7 کمتر است (۶ در برابر ۸)، اما وجود سیستمهای پیشگیری از تصادف، ریسک وقوع حادثه را به طرز چشمگیری کاهش میدهد.
فونیکس FX فونیکس FX؛ پرچمدار ایمنی با استاندارد اروپایی
مدل FX (یا همان اومودا ۵ در بازارهای جهانی) را میتوان ویترین تکنولوژی فونیکس دانست. این کراساوور اسپرت توانسته است در سال ۲۰۲۲ از موسسه Euro NCAP که سختگیرترین موسسه ایمنی جهان شناخته میشود، ۵ ستاره کامل دریافت کند. کسب ۵ ستاره از یورو انکپ، به ویژه با پروتکلهای جدید و سختگیرانه سال ۲۰۲۲، دستاوردی است که بسیاری از خودروهای مطرح آسیایی از رسیدن به آن باز میمانند.
دقت در جزئیات ایمنی
امتیازهای FX در این تست بسیار قابل توجه است: ۸۷ درصد برای حفاظت از بزرگسالان و ۸۸ درصد برای حفاظت از کودکان. همچنین این خودرو به ۷ کیسه هوا مجهز است که شامل ایربگ میانی نیز میشود. در نسخه برقی (FX EV) نیز طبق اطلاعات موجود، این خودرو موفق به کسب ۵ ستاره از ANCAP شده و به سیستم eCall مجهز است که در شرایط اضطراری موقعیت خودرو را به صورت خودکار ارسال میکند.
در خانواده فونیکس، FX یکی از مدلهایی است که از نظر استانداردهای ایمنی، کارنامه قابل توجهی دارد و موفق به دریافت ۵ ستاره کامل از Euro NCAP شده است.
جمعبندی و چشمانداز بازار
بررسی مستندات فنی و نتایج تستهای انجام شده نشان میدهد که فونیکس مسیری متفاوت را در بازار خودروهای مونتاژی ایران در پیش گرفته است. قرار گرفتن نتایج تست رسمی AQS در کنار تاییدیههای بینالمللی Euro NCAP و ANCAP، اعتبار فنی این محصولات را تثبیت میکند.
نکات کلیدی در ارزیابی نهایی:
شفافیت در دادهها: انتشار ریز نمرات تستهای ایمنی و انجام تست عمومی در ایران، حرکتی رو به جلو برای افزایش آگاهی مصرفکنندگان است.
همخوانی واقعیت و تست: ماجرای تصادف بزرگراه یاسینی اثبات کرد که ایمنی این خودروها تنها محدود به شرایط آزمایشگاهی نیست.
استانداردسازی امکانات: وجود ایربگهای میانی و سیستمهای ADAS به عنوان استاندارد در اکثر مدلها، سطح توقع بازار را از ایمنی خودرو بالا برده است.
در نهایت، فونیکس با تکیه بر این مستندات، خود را به عنوان ایمنترین برند مونتاژی بازار معرفی کرده است. هرچند که حفظ کیفیت مونتاژ در درازمدت و تداوم خدمات پس از فروش برای سیستمهای پیچیده الکترونیکی (مانند رادارها و سنسورها)، چالشی است که مدیران خودرو باید برای حفظ این اعتماد بر آن تمرکز کنند. اما آنچه مسلم است، ارتقای استاندارد ایمنی در این سطح، در نهایت به نفع مصرفکننده ایرانی و ارتقای کلی صنعت خودروی کشور خواهد بود.
