در بخش اول این مقاله درباره نحوه سنجش ولتاژ و شارژ باتری و تشخیص سالم یا خراب بودن آن صحبت کردیم. اکنون به بحث آزمایش باطری و اصطلاحات رایج مربوط به آن می پردازیم.
آزمایش باطری:تنها راه پی‌بردن به سلامت یا عدم سلامت باطری آزمایش آن است. بسیاری از فروشگاه‌های لوازم یدکی به صورت رایگان آزمایش باطری
خودرو را انجام می‌دهند. اگر خودروی شما قابل‌راندن است یا می‌توانید به کمک باطری خودروی دیگری آن را روشن کنید به یک فروشگاه لوازم یدکی در نزدیکی خود که آزمایش رایگان باطری را انجام می‌دهد مراجعه کنید و از آنها بخواهید باطری و سیستم شارژ خودروی شما را آزمایش کنند. اگر نمی‌توانید خودروی خود را روشن کنید باطری را از خودرو خارج کنید و با کمک خودروی یکی از دوستانتان باطری خود را به فروشگاه موردنظر برای آزمایش ببرید. بسیاری از تعمیرگاه‌ها نیز باطری و سیستم شارژ خودرو را برای شما آزمایش می‌کنند اما معمولا برای این کار مبلغی از شما دریافت می‌کنند. بعضی از آنها رایگان این کار را انجام می‌دهند یا هزینه تشخیص عیب باطری را به عنوان بخشی از هزینه تعمیر درنظر می‌گیرند.
احتیاط: داخل باطری‌های معمولی با خانه‌های تَر با ترکیبی از آب و اسید سولفوریک پر می‌شود. دست‌کش دست کنید و با احتیاط با باطری کار کنید تا از ریختن مایع اسیدی روی پوست یا لباس شما جلوگیری شود. اسید باطری می‌تواند باعث سوختگی شدید شود. اگر اسید باطری روی پوست شما ریخت با آب فراوان آن را شستشو دهید و با استفاده از جوش شیرین اسید را خنثی کنید.
اصولا دو روش برای آزمایش باطری وجود دارد. روش سنتی استفاده از دستگاهی است که باطری را تحت فشار قرار می‌دهد تا وضعیت آن را بسنجد. برای اینکه در این آزمایش نتایج دقیقی به دست آید، باطری قبل از آزمایش باید شارژ شود. این دستگاه مقدار فشار سنجیده‌شده‌ای به باطری وارد می‌کند که معمولا معادل نصف ظرفیت شدت جریان باطری برای استارت سرد یا سه برابر درجه‌بندی آمپر-ساعت باطری است. هنگامی‌که فشار به باطری وارد می‌شود دستگاه ولتاژ باطری را نشان می‌دهد. اگر درحین آزمایش ولتاژ باطری به کمتر از 9.6 ولت برسد معیوب است و باید تعویض شود. اگر ولتاژ باطری حدود 9.6 ولت باقی بماند باطری سالم است و می‌توان دوباره از آن استفاده کرد.
دستگاه آزمایش باتری
روش دیگر و سریع‌تر برای آزمایش باطری استفاده از دستگاه سنجش رسانایی یا هدایت الکتریکی باطری است. این دستگاه یک فرکانس متناوب از باطری عبور می‌دهد تا وضعیت خانه‌های داخل باطری مشخص شود. وقتی عمر باطری افزایش می‌یابد رسانایی خانه‌های داخلی آن کاهش می‌یابد. اتصال کوتاه، مدار باز یا ایرادهای دیگر خانه‌های باطری نیز رسانایی آن را کاهش می‌دهند بنابراین سنجش رسانایی دقیقا وضعیت باطری را مشخص می‌کند. بهترین ویژگی این نوع آزمایش این است که باطری قبل از آزمایش نیازی به شارژ مجدد ندارد. اکثر دستگاه‌های سنجش رسانایی عدد دقیقی نشان می‌دهند حتی اگر باطری تقریبا خالی از شارژ باشد.
بعضی دستگاه‌های الکترونیکی سنجش باطری نیز می‌توانند ظرفیت شدت جریان استارت سرد باطری را بسنجند که با استفاده از آنها می‌توان عمر باقیمانده باطری را تخمین زد. بعضی از دستگاه‌ها می‌توانند شدت جریانی که موتور استارت هنگام استارت‌زدن از باطری می‌گیرد را نیز بسنجند و خروجی دستگاه شارژ را تحت‌فشار هنگام کارکرد موتور آزمایش کنند. بعضی از دستگاه‌ها حتی ولت‌متر درونی برای بررسی اتصالات نیز دارند.
اتصالات بدنه معیوباگر یک دستگاه الکترونیکی سنجش باطری بتواند ظرفیت شدت جریان استارت سرد باطری را محاسبه کند می‌توان از آن برای شناسایی اتصالات منفی بدنه معیوب نیز استفاده کرد. ابتدا ظرفیت شدت جریان استارت سرد در محل قطب‌های باطری آزمایش می‌شود سپس دوباره همین آزمایش در یکی از نقاط اتصال بدنه منفی روی موتور یا مکان‌های دیگر تکرار می‌شود. اگر در رقم ظرفیت شدت جریان استارت سرد بین این دو آزمایش بیش از 25 درصد اختلاف وجود داشته باشد نشان‌دهنده وجود یک اتصال بدنه معیوب است.
تسمه اتصال زمین (اتصال بدنه)
برای بررسی افت ولتاژ در کل اتصالات مدار می توانید از یک ولت متر دیجیتال هم استفاده کنید. حالت ایده آل این است که در یک اتصال سالم کمتر از 0.1 ولت افت ولتاژ داشته باشید. افت بیش از 0.4 ولت نشانه مقاومت بالا یا کثیف بودن و شل بودن نقاط اتصال است.
اصطلاحات رایج مربوط به رده بندی باتریCold Cranking Amps (CCA) شدت جریانی که یک باتری می تواند برای استارت زدن خودرو در هوای سرد ارائه دهداین عدد رایج ترین رده بندی برای ظرفیت باتری است. این عدد نشان دهنده شدت جریانی است که یک باتری می تواند در دمای -17 درجه سانتی گراد به مدت 30 ثانیه ارائه دهد در حالی که ولتاژ 7.2 ولت را در قطب های خود حفظ کند. اکثر خودروها برای استارت زدن مطمئن در هوای سرد به 400 تا 600 آمپر شدت جریان CCA نیاز دارند.
Cranking Amps (CA) – شدت جریان استارتاین رده بندی در واقع همان مفهوم CCA است با این تفاوت که در دمای 0 درجه سانتی گراد سنجیده می شود. رده بندی CA را می توان با تقسیم بر عدد 1.28 به رده بندی CCA تبدیل کرد. مثلا 500 آمپر CA معادل 390 آمپر CCA است.
Reserve Capacity (RC) – ظرفیت ذخیره باتریاین اصطلاح به معنای توان پایدار باتری است. منظور از این اصطلاح تعداد دقایقی است که یک باتری می تواند شدت جریان 25 آمپر را ارائه دهد و در عین حال ولتاژ 10.5 ولت را حفظ کند. هر چقدر ظرفیت ذخیره یک باتری بیشتر باشد در صورتی که دینام از کار بیفتد باتری بیشتر دوام می آورد.
Amp Hour (AH) – آمپر ساعتدر حال حاضر این رده بندی زیاد کاربرد ندارد. این رده بندی، تخلیه شدت جریان پایین به مدت 20 ساعت را در حالتی می سنجد که حداقل ولتاژ 10.5 ولت در دمای 21 درجه سانتی گراد حفظ شود. به عنوان مثال تخلیه شدت جریان 3 آمپر به مدت 20 ساعت معادل 60 آمپر ساعت است.
نصب باتری جدید:هنگام نصب باتری نو قطب های مثبت و منفی را تمیز کرده و کابل های باتری را بررسی کنید. همچنین اتصال بدنه کابل منفی باتری و سلامت تمام تسمه های اتصال زمین موتور را بررسی کنید. شل بودن یا خوردگی در اتصالات باعث ایجاد مشکل در استارت زدن خودرو یا شارژ باتری خواهد شد.
برای مطالعه بخش اول این مقاله به این
لینک مراجعه کنید.
