خودروهای تولید داخل سالهاست که لقب هایی نظیر بی کیفیت یا نا امن را یدک می کشند و در پی افزایش قیمت های اخیر، میزان نسبت بهای پرداختی در مقایسه با کالای دریافتی (ارزش خرید) نیز در مورد آن ها شدیدا کاهش یافته است. از این رو به نظر می رسد که بسیاری از مصرف کنندگان واقعی که بودجه چندانی در اختیار ندارند در چنین شرایطی ناچارند تا به سراغ مدل های دست دوم و قدیمی و حالا به نظر می رسد که قیمت این خودروهای دست دوم نیز رفته رفته در بازار در حال افزایش است. یک مثال خودر در این زمینه، مزدا 323 است که در سه تیپ متفاوت ظاهری و در حد فاصل سال های 1377 تا 1385 در بازار ایران عرضه می شد و به لطف وجود نوع اتوماتیک و دوام معروف خودروهای ژاپنی از محبوبیت بالایی در بازار برخودار است. تا چند ماه قبل خرید یک نمونه اتوماتیک نسبتا کم کارکرد از سری های فول آپشن (تیپ پنج) مزدا 323 با بودجه ای در حدود 45 الی 50 میلیون تومان به راحتی امکان پذیر بود اما حالا شاهد افزایش قیمت چنین خودرویی تا مرز 70 میلیون تومان هستیم. این درحالیست که مدل های دنده دستی همین
خودرو که پیشتر کمتر از 35 میلیون تومان قیمت داشتند، حالا با قیمت هایی فراتر از 50 میلیون تومان آگهی می شوند که البته در مقایسه با نوع اتوماتیک، خرید این سری چندان هم منطقی به نظر نمی رسد. دلیل این امر را می توان در مسائلی مانند کمبود قطعات یدکی و یا کارکرد بالای اغلب نمونه های موجود در بازار جستجو کرد. در واقع اگر قرار به خرید یک خودرو اقتصادی دست دوم با گیربکس دستی باشد. خودروهایی نظیر کیا ریو نیز با قیمت هایی به مراتب کمتر، گزینه های مناسبی به نظر می رسند. همچنین شاید خرید یک پژو 206 تیپ پنج سالم که از قطعات یدکی فراوانی برخودار است، منطقی تر از انتخاب مزدا 323 به عنوان خودرویی خاص و پرهزینه برای نگهداری طولانی مدت باشد.
البته این یک واقعیت است که کیفیت سواری، هندلینگ و هماهنگی موتور و گیربکس مزدا 323 (به خصوص در نوع اتوماتیک) نسبتا به بسیاری از خودروهای هم و سالش بهتر است و اگر شانسی برای یافتن یک نمونه تمیز از چنین خودرویی وجود داشته باشد، می توان گفت که این گزینه نسبت به خودروهای چینی صفر کیلومتر موجود در بازار برتری هایی را نیز خواهد داشت.
در نهایت ذکر این نکته الزامی به نظر می رسد که در میان مزدا 323 های موجود در کشور، سری اولیه (موسوم به 323F) به دلیل ظاهرا متفاوت و پیشرانه 1.8 لیتری متفاوت از سری فیس لیفت شده (323FL) مجهز به موتور 1.6 لیتری، با کمبود بیشتری از حیث قطعات یدکی مواجه است و خرید این سری برای استفاده روزمره و طولانی مدت می تواند برای مالکین مشکل ساز شود. این درحالیست که هر دو مدل در حدود یکصد اسب بخار قدرت دارند و به سبب تولید یک کپی از مزدا 323 FL در بازار چین، یافتن قطعات چینی سری فیس لیفت شده FL محتمل تر به نظر می رسد.
