بررسی فنی اسکوتر بی ام و C1؛ کلید بی ام و برای ورود به دنیای اسکوترها

مقدمه:
در دهه هفتاد شمسی که واردات خودرو آزاد شد، در کنار انواع خودروهایی که وارد بازار ایران می‌شدند، نمونه‌های خاص و کمیابی نیز به تعداد محدودی به این بازار راه پیدا کردند که برای مثال نیسان اسکای‌لاین، انواع میتسوبیشی VR4 و VR6 و جی‌تی، تویوتا سوپرا و ... از شناخته شده‌ترین این خودروها هستند. در دنیای موتورسیکلت نیز چنین است و در حالی که گفته می‌شود مثلاً از سوزوکی هایابوسا کمتر از تعداد انگشتان دست در کشورمان داریم، وضعیت برخی موتورسیکلت‌های سبک نیز این‌چنین است که قطعاً اسکوتر بی ام و C1 با تعداد اندکش یکی از کمیاب‌ترین و خاص‌ترین اسکوترهای کشورمان محسوب می‌شود.

کلاس اسکوترها:
در حالی که تولد اسکوترها را در سال 1914 می‌دانند اما دو شرکت وسپا و لامبرتا بعد از جنگ دوم جهانی باعث گسترش این کلاس از موتورسیکلت در دنیا شدند. اسکوترها اساساً موتورسیکلت‌هایی راحت و ساده، با نشستن عمودی و پاهای جفت در جلو برای تردد در شهرها هستند و به همین خاطر نیز از پیشرانه‌های کم‌حجم استفاده می‌کنند. اما طی سالیان اخیر برخی شرکت‌ها اقدام به تولید اسکوترهایی با حجم پیشرانه بالا از 250 تا 850 سی‌سی برای علاقمندان این موتورسیکلت‌ها به منظور طی مسافت‌های بلند نیز کرده‌اند که به این رده از اسکوترها، مکسی اسکوتر گفته می‌شود. در دو دهه گذشته اما انواع دیگری از اسکوترها نیز طراحی و توسعه پیدا کرده‌اند که اسکوترهای سه‌چرخ یا مدل‌های برقی از این کلاس هستند.

همچنین در حالی که یکی از ویژگی‌های این رده از موتورسیکلت‌ها، وجود کفی برای قرار دادن پا روی آن است، انواع دیگری از اسکوترها نیز وجود دارند که فاقد محلی برای قرار دادن پا بوده و پا به سبک دیگر موتورسیکلت‌ها روی ترمز و دنده و ... می‌نشیند. این رده از اسکوترها که به شدت در حال رایج شدن خصوصاً در مناطق شرق و جنوب شرق آسیا است، در کشورمان به طرح ویو شناخته می‌شود. شایان ذکر است که امروزه اسکوتر سواری مثل موتورهای کروز هارلی دیویدسون و طرح‌های این کلاس، یک سبک از موتورسواری یا به اصطلاح یک لایف‌استایل محسوب می‌شود.

بی ام و و دنیای اسکوترها:
از شرکتی که اساساً خودروهایش طرحی اسپرت و جوان‌پسند دارند، موتورسیکلت‌هایش دارای نام و عناوین خاصی بوده و در کلاس‌هایی مثل سوپربایک و آفرودی‌ها از شناخته شده‌ترین و معروف‌‌ترین‌های دنیا هستند، عرضه یک اسکوتر کمی عجیب خواهد بود. اما این شرکت در سال 2000 با پروژه‌ای به نام C وارد دنیای اسکوترها شد و اولین محصول خود را با نام C1 به میدان فرستاد.

این موتورسیکلت توسط شرکت معروف و شناخته شده برتونه طراحی شده است، پیشرانه‌ای ساخت شرکت Rotax دارد که نامی پرآوازه در صنعت خودروهای کارتینگ بوده و توسط بی ام و تولید شد. این شرکت برای C1 دو پیشرانه 124 و 176 سی‌سی در نظر گرفت که هر دو پیشرانه از نوع انژکتوری و چهارزمانه بودند. اما C1 هر چند که یک شروع در کلاسی جدید برای بی ام و بود که این روزها نیز ادامه پیدا کرده اما اصلاً محصولی موفق نبود و تولید آن بعد از فروشی ناامیدکننده در سال 2002 متوقف شد. در سال 2009 نسخه‌ای الکتریکی بر اساس این اسکوتر طراحی و معرفی شد که روی خط تولید نرفت و به عنوان یک طرح مفهومی باقی ماند. امروزه بی ام و اسکوترهای خود را در رده مکسی اسکوتر و با حجم پیشرانه 400 و 650 سی‌سی و با یک طراحی تهاجمی روی خط تولید دارد.

ویژگی‌های ظاهری:
بی ام و C1 با گذشت بیش از دو دهه هنوز هم طرحی زیبا و قابل قبول دارد که مهم‌ترین دلیل آن را می‌توان در زبان طراحی ساده آن دانست که با گذشت دو دهه از زمان معرفی هنوز هم زیبا و دوست داشتنی است. سی‌وان یک اسکوتور بسته است. به این معنی که دارای یک قفس در اطراف راننده بوده که این حفاظ اهمیت و کاربرد بسیار زیادی در محافظت از سرنشین در تصادفات دارد. این قفس از آلومینیوم ساخته شده که در همراهی با بخش جاذب ضربه در تصادفات که در جلوی موتورسیکلت قرار دارد، نتایج بسیار خوبی در تست‌های تصادف داشته است.

یکی از آسیب‌رسان‌ترین اتفاقات در تصادفات موتورسیکلت‌ها، پرت شدن راننده از روی موتور است و این در حالی است که موتور در فاصله بسیار کوتاه‌تری متوقف خواهد شد. از این رو در C1 دو کمربند ایمنی وجود دارد که با چهار نقطه اتصال، راننده را به خوبی روی صندلی در کابین آلومینیومی خود حفظ می‌کند و به این ترتیب، ایمنی راننده را در تصادفات بسیار بالا می‌برد. قابل ذکر است که این اسکوتر در تست‌های تصادف در حد یک خودرو سواری کوچک اروپایی ایمن ظاهر شده است به نحوی که حتی بی ام و اعلام کرد که راننده نیازی به داشتن کلاه ایمنی نیز نخواهد داشت و دولت برخی از کشورهای اروپایی نیز، راکب این موتورسیکلت را از داشتن کلاه ایمنی معاف کرده است. همچنین با وجود دو برآمدگی در انتهای کابین و پهن بودن بادگیرهای جلو، این موتورسیکلت ایمنی خوبی در زمان تصادف و کشیده شدن روی آسفالت خواهد داشت.

در پشت کابین نیز یک فضای دیگر قرار دارد که می‌توان از آن با نصب یک زین دوم، هم برای سوار کردن سرنشین استفاده کرد و هم با نصب جعبه می‌تواند به عنوان یک محل حمل بار مورد استفاده قرار بگیرد. شرکت بی ام و برای این موتورسیکلت آپشن‌هایی نیز تدارک دیده است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به ترمز ضد قفل، سیستم صوتی که با افزایش سرعت خودرو صدای آن نیز زیاد می‌شود، چراغ مطالعه در داخل کابین، امکان تنظیم ارتفاع چراغ‌های جلو، برف پاک‌کن با بازوی دوگانه برای شیشه جلو، گرم‌کن صندلی و دسته‌های فرمان، سیستم ضد سرقت، جعبه قرار دادن دستکش با قفل ایمنی، سانروف و ... . در نمونه مورد آزمایش به دلیل رنگ مشکی، استفاده از قطعات با ظاهر فیبرکربن، رنگ آمیزی قرمز رنگ کلیپرهای ترمز، استفاده از خطوط سه رنگ معروف و شناخته شده بی ام و، راهنمای جانبی مشکی رنگ، کمربند ایمنی آبی و قرمز، سیستم صوتی در بالای سر راننده، آینه‌های طرح فیبرکربن، موتورسیکلتی کاملاً خاص در ترافیک‌های شهری خواهد بود.

ویژگی‌های فنی و حرکتی:
بی ام و برای این موتورسیکلت دو پیشرانه تک سیلندر چهار زمانه در نظر گرفت که مدل 125 آن حجم دقیقی برابر با 124 سی‌سی داشت و در حالی که حجم پیشرانه قوی‌تر برابر با 176 سی‌سی بود به عنوان یک موتور 200 سی‌سی معرفی شد. نکته مهم در هر دو پیشرانه، انژکتوری بودن آن‌ها است که از سیستم مدیریت جرقه و کنترل بی ام و به نام BMS بهره می‌برند. مدل 125 سی‌سی دارای پیشرانه‌ای به قدرت 12 اسب بخار و 15 نیوتن‌متر گشتاور است که این خروجی برای پیشرانه 176 سی‌سی به ترتیب برابر با 18 اسب بخار قدرت و 17 نیوتن‌متر گشتاور است. اسکوتر C1 همچنین از یک گیربکس اتوماتیک CVT بهره می‌برد که گشتاور را به کمک تسمه به محور عقب منتقل می‌کند. انتقال گشتاور از پیشرانه به محور محرک با تسمه مزیت‌هایی دارد که از آن‌ها می‌توان به صدای کم در حین کارکرد، عدم نیاز به روانکاری و هزینه پایین تعویض تسمه اشاره کرد. اما در مقابل تسمه زودتر فرسوده می‌شود و تعویض آن در زمان مشخصی باید انجام شود.

ضمن اینکه در صورت خرابی، پیدا کردن تسمه مورد نیاز کمی سخت‌تر از تعمیر زنجیر خواهد بود. اما نکته منفی در خصوص این موتورسیکلت، وزن بالای آن است به نحوی که با وزن خشکی در حدود 185 کیلوگرم که در صورت پر بودن باک سوخت و رادیاتور آب به 202 کیلوگرم نیز می‌رسد، آن را در کنار موتورسیکلت‌های هزار سی‌سی قرار می‌دهد. همین قضیه در کنار طول محوری زیاد و ابعاد کوچک لاستیک‌ها، رانندگی و مانور با آن را در ترافیک‌های شهری کمی مشکل ساز می‌کند. می‌توان گفت عواملی مثل کابین این اسکوتر، نصب سیستم آب خنک برای پیشرانه، صندلی بزرگ، کمربند ایمنی دوگانه با چهار نقطه اتصال و مواردی از این دست باعث این افزایش وزن شده است. تمهیداتی که البته برای ایمنی و سلامت بیشتر راننده و پیشرانه در نظر گرفته شده‌اند. کارکرد پیشرانه کاملاً نرم و آرام است و به لطف گیربکس CVT هرچند شتاب بالایی ندارد اما روند افزایش شتاب آن یکنواخت و دلچسب است که البته در نمونه ضعیف‌تر، شتاب‌گیری در سرعت‌های بالای 80 کیلومتر کمی زمان بر خواهد بود.

جمع‌بندی:
در مجموع می‌توان گفت هرچند که بی ام و C1 در بیرون کشورمان چندان طرفداری نداشت و باعث شد تا این شرکت، نسل جدید اسکوتورهایش را با چندین سال تعویق و در کلاس مکسی اسکوتر عرضه کند اما نمونه‌ای خاص در ایران محسوب می‌شود. ضمن اینکه کلاس اسکوترهای کابین‌دار در کشورمان طرفداران چندانی ندارد و این روزها اسکوترهای طرح ویو به سرعت در حال رشد هستند. با این حال اسکوترهای خاص مثل وسپا و این موتورسیکلت همیشه علاقمندان خاص خود را دارند و می‌توان گفت چنین موتورسیکلتی با داشتن یک کابین مستقل، ایمنی بالا، مصرف مناسب و تکنولوژی خاص خودش یک وسیله راحت و کاملاً متمایز برای ترددهای شهری محسوب می‌شود.
در انتها جا دارد از هماهنگی آقای رضا نجفی جهت تهیه این گزارش خودروبانک تشکر کنیم.

** موارد ستاره دار در جدول برای نمونه 176 سی سی معروف به مدل 200 هستند.

نام موتور سیکلت	ب ام و C1
کلاس موتور سیکلت	اسکوتر بسته
سال ساخت	2000- 2002 میلادی
حجم پیشرانه / سیکل احتراق	125 سی سی / چهار زمانه 176 سی سی / چهار زمانه *
سیستم تزریق سوخت / نوع پیشرانه	انژکتوری/ خطی
تعداد سیلندر / تعداد سوپاپ	1سیلندر/ 4 سوپاپ
بیشترین قدرت @ دور موتور	12 اسب بخار @9259 RPM 15 اسب بخار @9259 RPM*
بیشترین گشتاور @ دور موتور	17 نیوتن متر @  6500 RPM 18 نیوتن متر @  6500 RP*
بیشترین سرعت	104.6 km/h 115 km/h*
نسبت تراکم	13 به یک 11.5 به یک *
قطر دهانه سیلندر/ کورس پیستون	50 mm / 56.4 mm 58.4 mm / 62 mm *
سیستم انتقال قدرت	تسمه ای
نوع گیربکس	اتوماتیک CVT
نوع استارت	الکتریکی
نوع خنک کاری پیشرانه	آب خنک
وزن موتور سیکلت با سیالات	202 کیلوگرم با آب و روغن و بنزین
وزن خشک موتورسیکلت	185 کیلوگرم
حجم باک سوخت	9.5 لیتر
مصرف سوخت	3.3 L/100 km 4 L/100 km *
ترمز جلو / ابعاد دیسک	دیسکی تک صفحه ای / 220 mm
ترمز عقب / ابعاد دیسک	دیسکی تک صفحه ای / 225 mm
فاصله مرکز تا مرکز دوچرخ	1488 میلیمتر
ارتفاع زین تا زمین	700 میلیمتر
کمترین فاصله تا زمین	130 میلیمتر
تعلیق جلو	تلسکوپی با کمک فنر روغنی
تعلیق عقب	بازویی با کویل اوور