شاید چنین پرسشی در بسیاری از کشورهای جهان اساسا بی معنا به نظر برسد، چرا که در واقع خودرو یک کالای مصرفی تلقی می شود و پس از چند سال با افت قیمت قابل توجه از چرخه مصرف خارج می شود و طبیعتا مالکین نیز با سپردن خودروهای قدیمی خود به مراکز بازیافت، نسبت به خرید یک مدل جدیدتر اقدام می نمایند.
در اغلب کشورها چنین اتفاقی آنقدر معمول است که خودروها گاها قبل از رسیدن به مرحله تعمیرات فنی سنگین (موتور و گیربکس) و حتی بدون مواجه با تصادفات مخرب، با همان قطعات فابریک و رنگ اصلی کارخانه به زیر دستگاه پرس می روند و بنابراین قبل از رسیدن به پایان عمر مفید خود، از چرخه کارکرد خارج می شوند، اما در ایران و بسیاری از کشورهای دیگر جهان که از نظر اقتصادی در شرایط ضعیفی قرار دارند، ماجرا کاملا برعکس است و گاها خودروها نیز بارها و بارها بازسازی شده و مورد استفاده مجدد قرار می گیرند.
کوبا، نمونه بارز بازسازی خودروهای قدیمی
مثال مشهور در این خصوص، کوباست که مردم این کشور در پی تحریم های سنگین اقتصادی برای نیم قرن ناچار به بازسازی خودروهای قدیمی موجود در کوبا شدند و ماحصل این شرایط هم این است که حالا خیابان های کوبا عملا به موزه های واقعی خودروهای کلاسیک دست چندم تبدیل شده اند.
کیا ریو و پژو پارسخودروهایی که به ندرت در شرایط اورجینال خود هستند و در بیشتر موارد از قطعات فنی خودروهای مدرن تر و بی ربط به مدل اصلی نیز استفاده می کنند. در واقع کوبایی ها ناچار شدند تا در مواجهه با سخت ترین تحریم های جهان، خودروهای خود را با چنگ و دندان بر روی جاده نگه دارند و در این راستا هم بسیار موفق بوده اند.
کلاسیک‌های ساده و مدرن‌های ظریف
اما نکته مهم در خصوص خودروهای حاضر در کوبا، ساختار کلاسیک به شدت ساده آن هاست که امکان تعمیر و نگهداری یا مشابه سازی قطعات را برای افراد غیر متخصص نیز امکان پذیر کرده است. به عبارت دیگر بسیاری از قطعات بدنه شورولت های قدیمی موجود در کوبا به وسیله دست و به لطف هنرمندی صنعتگران سنتی ساخته می شوند، اما در خصوص خودروهای مدرن تر که اساسا ساختار پیچیده تر و ظریف تری دارند مشابه چنین کاری ممکن نیست.
درواقع نسل جدید خودروها اساسا به وجود قطعات یدکی وابسته اند و بدون تامین قطعات نو و با کیفیت، بازسازی یا نگهداری از یک خودرو قدیمی در اغلب نقاط جهان غیر ممکن خواهد بود.
خودروهای باکیفیت و بی‌کیفیت
در این زمینه خودروهای موجود را می توان به دو دسته با کیفیت و بی کیفیت تقسیم بندی کرد که البته اغلب خودروهای جهان نیز در دسته باکیفیت ها قرار می گیرند و تا زمانی که با تصادفات بسیار شدید مواجه نشوند و در صورت وجود قطعات یدکی، قابل تعمیر و نگهداری هستند.
اما در خصوص خودروهای بی کیفیتی نظیر پراید یا خودروهای ارزان قیمت ساخت چین و روسیه، ماجرا اندکی متفاوت است، در واقع شاسی و بدنه این خودروها انچنان ارزان سازی شده که پس از چند سال استفاده، شکل اصلی خود را از دست می دهد و به نوعی دچار تغییر فرم می شود. برای مثال کم شدن فاصله سر کمک ها (پالونی چرخ های جلو) در پراید های قدیمی بسیار متداول است که از دفرمه شدن شاسی و محل اتصال کمک فنرها ناشی می شود.
پژو 407 در خصوص چنین خودروهایی، طبیعتا حتی با وجود قطعات نو نیز نمی توان عمری بی انتها را تصور کرد، چرا که اساس شاسی و فریم اصلی این خودروها نیز مستعمل شده و نیازمند تعویض هستند، هرچند چنین کاری به ندرت در کشورمان انجام می شود اما واقعیت این است که با گذران عمر، خطر تصادف در چنین خودروهای به شدت افزایش می یابد چرا که ایمنی ناچیز آن ها از سطح 0 به منفی 3 و منفی 5 تنزل خواهد یافت.
بنابراین در مجموع باید گفت که هرچند در خصوص اغلب خودروهای جهان، وجود قطعات یدکی می تواند نجات بخش یک خودرو فرسوده و مستعمل باشد، اما در مورد برخی از خودروهای ذاتا اقتصادی، حتی تامین قطعات نیز دردی از افت کیفیت و عملکرد آن ها دوا نمی کند و به هرحال با یک محصول کاملا مصرفی و دم دستی طرف هستیم که باید هرچند سال یکبار از چرخه مصرف خارج شده و به کوره های ذوب فلزات تحویل داده شود.
