ما در زندگی خود و به دلایل متعددی ممکن است که ترسهایی داشته باشیم. ترس از بیماری، ترس از ارتفاع، ترس از موجودات ماورایی و... اما برخی ترسها مربوط به کارهایی میشوند که افراد عادی به راحتی آن را انجام میدهند. به عنوان مثال ترس از رانندگی که به عنوان فوبیای رانندگی یا آموکسو فوبیا نامیده میشود، یکی از ترسهای شایعی است که ممکن است در حد خفیف و یا شدید در برخی افراد بروز کند. حال ممکن است افراد در شرایط خاصی از رانندگی بترسند. مانند رانندگی در آزادراهها یا طوفان؛ ولی گاهی اوقات این فوبیا شدید است و فرد از نشستن ساده پشت فرمان هم هراس دارد. حال باید ببینیم مشکل چیست، چرا بروز کرده است و چگونه میتوان آن را حل کرد؟
دلیل فوبیای رانندگی چیست؟
دلایل متعددی وجود دارند که از نظر روانشناسی ممکن است باعث شوند ترس در یک فرد بروز کند و به حالت غیر عادی در بیاید. غالبا هراسهای دیگر میتوانند با ترس از رانندگی ارتباط داشته باشند. برخی از آنها شامل موارد زیر هستند.
آگورافوبیا
ترس از حمله و گرفتار شدن در مکانی خاص است که فرد نتواند خود را نجات دهد. گاهی اوقات ترس از رانندگی با آگورافوبیا همراه است. این ترس منجر به اجتناب از موقعیتهایی میشود که فرد احساس خطر میکند و رانندگی یکی از مواردی است که در آن آگورافوبیا ظاهر میشود. مسیرهای طولانی، پلها و تونلها، جادههای متروکه و ... باعث میشود تا آگورافوبیا فعال شود. اگر این ترس درمان شود فوبیای رانندگی نیز خود به خود از بین میرود.
کلاستروفوبیا
برخی مواقع ترس از رانندگی با کلاستروفوبیا مرتبط است. ترس از فضاهای بسته به راحتی توسط محدود شدن در یک فضای کوچک مانند ماشین ایجاد میشود. البته این نوع ترس هنگام نشستن به عنوان مسافر در یک ماشین هم بروز میکند؛ اما اکثر اوقات زمانی که به عنوان راننده در ماشین مینشیند ترس بیشتر فعال میشود.
اضطراب عملکرد
برخی افراد از این که مسئولیت بر عهدهشان باشد، ترس دارند. رانندگی یک مسئولیت مهم است نه تنها باید ایمنی خود بلکه مسافران و دیگرانی که در جاده هستند هم باید تامین شود. افرادی که از ترس مربوط به عملکرد رنج میبرند، به دلیل شرایط پرخطر رانندگی، دچار ترس از رانندگی میشوند. ترس از این که برای کسی مشکلی پیش آید، سبب هراس از رانندگی در آنها میشود.
ترس از تصادفات
هراس از تصادف چیزی است که افراد زیادی در دنیا از آن رنج میبرند. کسانی که ترس از تصادف دارند در حالت شدید، ترس از رانندگی را تجربه میکنند. معمولا افرادی که در سنین پایین شاهد یک تصادف وحشتناک بودهاند، فوبیای تصادف دارند. یا ممکن است یکی از عزیزان خود را در تصادف از دست داده باشند. ترس از تصادف یکی از دلایل مهم ترس رانندگی است.
فوبیا رانندگیترس از سفر
ترس از سفر باعث میشود تا فرد گاهی اوقات حتی از وسیله نقلیه هم بترسد. افرادی که از این نوع ترس رنج میبرند معمولا برای رانندگی در مکانهای شناخته شده راحت هستند؛ اما از سفر در مقصدهای ناشناخته و یا مسیرهای جدید این نوع فوبیا در آنها بروز میکند.
ترس از قانون
برخی از افراد از دیدن اتومبیل پلیس، ماشین آتش نشانی، آمبولانس و مواردی از این قبیل ترس دارند. ترس از رانندگی گاهی اوقات مرتبط با ترس از مقابله با مقامات قانونی است. همچنین ممکن است فرد از این که ممکن است هنگام رانندگی درباره اجرای قوانین معمول و ساده رانندگی دچار خطا شود، ترس دارد. به عنوان مثال در موقعیتهای ترافیکی، پشت چراغ راهنما، دوربرگردانها و ... اشتباهی از او سر بزند. این فوبیا باعث میشود تا فرد یا به طور کامل رانندگی را کنار بگذارد و یا در مسیرهای کاملا مشخصی رانندگی کند.
درمان فوبیای رانندگی و عوامل کاهش آن
در اصل همه ما ممکن است در ابتدا از رانندگی ترس داشته باشیم؛ اما زمانی که این ترس مانع از انجام کار عادی در ما میشود و یا بسیار شدید باشد که فرد احساس حالاتی غیرطبیعی مانند تپش قلب بالا، عرق کردن کف دست، لرزش دست و پا و ... را دارد، فوبیای رانندگی نام میگیرد. حال باید ببینیم چطور میتوان ترس شدید رانندگی را مهار کرد.
برخی از مهارتهایی که میتوانید به آن دست یابید، امکان درمان فوبیا و یا کم اثر کردن آن را در حین رانندگی به شما میدهد. البته تمامی موارد قابل درمان نیستند؛ اما میتوان شدت فوبیا را کم کرد. به گونه ای که فرد بتواند به مرور زمان با آن کنار آید.
مدیریت استرس
افراد در مواقع مختلف ممکن است استرس بالایی را تجربه کنند. این مسئله ممکن است هر زمانی در حد خاصی بروز کند؛ اما بهتر است مدیریت استرس را فراگیرید. کارهایی مانند مدیتیشن، یوگا آرام کردن ذهن و ... که به راحتی میتوانید روشهایی برای آنها پیدا کنید، بسیار کمک کننده خواهند بود.
اگر سطح استرس در شما بالاست، سعی کنید یک برنامه مدیتیشن و یا کلاسهای یوگا را برای در برنامه خود بگنجانید. این کار باعث میشود که فرد مدیریت استرس خود را در مواقع حساس راحتتر به دست بگیرد. از این رو هنگامی که رانندگی میکند به سادگی میتواند خود را آرام کرده و بر فوبیای خود غلبه کند.
مهارت خود را در رانندگی بالا ببرید
اگر به تازگی رانندگی یاد گرفته اید، سعی کنید در مکانهای شلوغ و پرترافیک رانندگی نکنید. در یک جاده خلوت و مسیری صاف شروع به رانندگی کنید و دائما به خودتان این موضوع را گوشزد کنید که دررانندگی خوب و مسلط هستید. تا به مرور و آرام آرام وارد جادههای شلوغتر بشوید و به این صورت احساس میکنید ناخودآگاه ترس از رانندگی در شما از بین رفته است.
فوبیا رانندگی
تمرکز خود را بالا ببرید
هنگامی که دارید رانندگی میکنید، بیشترین چیزی که باعث تراس میشود، توجه به محیط بیرون و حواس پرتی است. به جای توجه به ماشینهایی که در حال حرکت به سوی شما هستند و یا پیچ و خم جادهها سعی کنید بیشتر ذهن خود را متمرکز فضای داخل ماشین بکنید. هر چند باید رانندگی ایمنی داشته باشید اما نیاز به توجه بیش از حد به دور و اطراف ندارید. زیرا خود باعث حواس پرتی و استرس بیشتر میشود. جاده را نگاه کنید و تمرکزتان در فضای داخل ماشین باشد.
در مواقعی که عجله دارید رانندگی نکنید
اگر برای رفتن سرکار دیرتان شده است و یا مشکلی پیش آمده که باید به سرعت رانندگی کنید، بهتر است از دیگران بخواهید به جای شما پشت فرمان بنشیند. این شرایط استرس شما را بیشتر میکند و باعث میشود تا ترس رانندگی در شما به سطح بالاتری صعود کند.
مهارتهای فردی را در خود افزایش دهید
بیشتر اوقات نداشتن اعتماد به نفس باعث میشود تا فرد احساس کند نمیتواند به خوبی رانندگی کنند و ترس از رانندگی ناشی از همین مورد است. اگر مهارتهای فردی خود را بالا ببرید، اعتماد به نفس خود را افزایش دهید، از جملات مثبت در ذهن خود استفاده کنید و ... کم کم متوجه میشوید بسیاری از مشکلات شما از جمله ترس رانندگی رنگ میبازد.
البته ممکن است که فوبیای رانندگی در فرد در حد بالایی قرار داشته باشد و نیاز به یک درمانگر داشته باشد. در این مواقع نمیتوان با کارهای معمولی آن را درمان کنید؛ زیرا ممکن است نه تنها بهتر نشود، بلکه شدت پیدا کند. درمانگر کمک میکند تا با پیدا کردن دلیل اصلی فوبیا و رفع آن از ذهن، مشکل راحتتر حل شود و آن را درمان کند. از این رو گاهی اوقات نیاز به یک درمانگر احساس میشود و برای این منظور باید به یک روانشناس مراجعه کنید تا در این زمینه به فرد کمک کند.