بازار خودرو ایران طی بهار 1402، روندی پر فراز و نشیب را تجربه کرد. نخست در فروردین ماه قیمت‌ها به شدت صعودی شدند اما این روند صعودی دوام نداشت و طی اردیبهشت و خرداد، بازار شکل نزولی به خود گرفت. نتیجه روند کاهشی قیمت‌ها، رکود بازار و کاهش شدید حجم خرید و فروش خودرو بوده است.
در شرایط فعلی بازار، عملا خرید و فروش خاصی صورت نمی‌گیرد. اکثر افرادی که در بازار خودرو فعال هستند، یا قصد تعویض خودرو را دارند یا آن‌که به دلیل نیاز به پول نقد، قصد فروش خودرو را کرده‌اند. در نتیجه سرمایه‌گذاران اصلی از بازار خودرو خارج شده‌اند. به عنوان کسی که طی دو هفته گذشته خرید و فروش خودرو را تجربه کرده است، تصمیم گرفتم تا تجربیات خود را از رویه نقل و انتقال خودرو در اختیار مخاطبان خودروبانک بگذارم. اگر به خواندن این تجربه علاقه دارید، همراهی تا پایان مطلب برای بنده مایه مسرت خواهد بود.
چرا تصمیم به خرید خودرو جدید گرفتم؟
خودرویی که در اختیار داشتم، یک سمند مدل دهه 1380 بود که چهار سال پیش آن را خریده بودم. طی این چهار سال تمامی بخش‌های فنی خودرو تعویض شدند و به عبارت دیگر، حیات تازه‌ای به این خودرو اعطا شد. با این حال در اختیار داشتن خودرویی که بیش از ده سال عمر دارد و در هر لحظه مستعد خرابی است، چندان جذاب نخواهد بود.
سمند ال ایکسسامانه یکپارچه خودرو نیز روند مناسبی در ارائه نوبت به متقاضیان عادی خرید خودرو ندارد و موعد تحویل اکثر متقاضیان عادی به سال 1403 موکول شده است. از این رو برای فردی که بودجه در اختیار دارد و قصد تعویض خودرو کرده است، بهترین راه خرید از بازار است. پس اتومبیل خود را برای فروش آگهی کردم و همانند همیشه به آشنایان و دوستان در مورد فروش آن سپردم. در همین حین اتومبیل مد نظر خود را که آن هم در اختیار یکی از آشنایان بود، برای خرید انتخاب کردم.
با قیمت پلتفرم‌های آنلاین، خرید و فروشی صورت نمی‌گیرد!
پلتفرم‌های آنلاین خرید و فروش خودرو به محلی برای تعیین قیمت دقیق هر خودرو تبدیل شده‌اند. این پلتفرم‌ها محدوده قیمتی را به شما توصیه می‌کنند و البته قیمت سایر آگهی‌ها را نیز براساس پارامترهای خود می‌سنجند. این کار به مشتریان کمک می‌کند تا متوجه شوند قیمت خودرو در چه محدوده‌ای قرار دارد. خودروهایی که در محدوده قیمت منصفانه قرار می‌گیرند، بیشترین توجه را از سمت مشتریان دریافت می‌کنند.
پژو 206 با این حال به دلیل شرایط نامطلوب بازار خودرو، خودروها پایین‌تر از قیمت منصفانه خود خرید و فروش می‌شوند. در نتیجه شرایط بازار برای افرادی که قصد فروش خودرو به نیت کسب سود را دارند، به هیچ عنوان مناسب نیست. برای فروش اتومبیل خود در هر بازه قیمتی، لازم است تا نرخ خود را کاهش دهید. در نتیجه خودرویی که فروختم و خودرویی که خریدم، حدود 10 درصد زیر قیمت منصفانه بازار معامله شدند.
تقاضا برای خرید خودروهای کمتر از 400 میلیون تومان، بسیار بالا است!
طی روند خرید و فروش خودرو در تیرماه 1402، موضوعی دیگر نیز آشکار شد. تقاضا برای خرید خودروهایی با قیمت کمتر از 400 میلیون تومان، به شدت بالا است. در این محدوده قیمتی انواع ساینا S و کوییک صفر کیلومتر، ساینا معمولی، تیبا و تیبا 2 با کارکرد اندک و طیف گسترده‌ای از پژو 405، سمند، پژو پارس و پژو 206 با کارکرد بالاتر در دسترس مشتریان هستند.
شرایط وخیم اقتصادی و افزایش ناچیز حقوق‌ها در کنار تورم روزافزون، باعث شده است تا توانایی مالی مشتریان به اندازه قیمت‌ها صعود نکند. در نتیجه بودجه اکثر مشتریان ثابت باقی مانده است، در حالی که قیمت‌ها صعودی هستند. این مساله در حالی اتفاق می‌افتد که خودروهای مدل بالاتر در محدوده قیمتی بیش از 350 میلیون تومان، مشتریان کمتری دارند و به راحتی فروخته نمی‌شوند.
تیبا 2 نکته دیگر در این بازار آشفته، کمین دلالان برای مشتریان نیازمند به پول است. برخی افراد نیاز فوری به وجه نقد دارند و به همین دلیل دلالان نیز در صحنه آماده هستند تا خودروهای افراد نیازمند به پول را قیمت پایین بخرند. قیمتی که دلالان برای خرید یک خودرو پیشنهاد می‌کنند، حدود 20 الی 30 درصد زیر قیمت منصفانه است. به طور مثال اگر خودرو شما با قیمت منصفانه 350 میلیون تومان آگهی شود، دلالان آن را با 290 میلیون تومان و به صورت فوری می‌خرند. بدیهی است که خودرو یاد شده با این قیمت به مشتری فروخته نمی‌شود و مبلغی بالاتر برای آن مطالبه خواهد شد.
دفاتر اسناد رسمی از روند خرید و فروش خودرو حذف نشده‌اند!
پس از دو دهه نبرد دفاتر اسناد رسمی و مراکز تعویض پلاک، در نهایت مراکز تعویض پلاک برنده شدند و تمامی مراحل نقل و انتقال خودرو در اختیار آن‌ها قرار گرفت. در آن زمان یعنی سال 1400 اعلام شد که دفاتر اسناد رسمی به صورت کامل از چرخه خرید و فروش خودرو کنار گذاشته شدند. با این حال چنین اتفاقی رخ نداده است و دفاتر اسناد رسمی همچنان در چرخه نقل و انتقال خودرو مشارکت دارند.
این روزها اگر برای کاری به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کنید، شاهد فروشندگان خودرو هستید که در حال اعطای وکالت تعویض پلاک به خریداران هستند. آن‌ها با انجام این کار، خود را از مرحله نقل و انتقال خودرو کنار می‌گذارند تا همه چیز برعهده خریدار قرار گیرد. مبلغ وکالت تعویض پلاک خودرو نیز حدود 260 هزار تومان است.
سامانه‌هایی که چندان کارآمد نیستند!
در روند جدید نقل و انتقال خودرو، بایستی نخست در سامانه سخا آدرس خود را ثبت کنید. این آدرس برای تایید شدن، نیاز به تاییدیه شرکت پست دارد. بنابراین حدود 24 الی 48 ساعت زمان را برای ثبت و تایید آدرس نیاز دارید، البته اگر همه چیز به خوبی پیش برود! سامانه سخا بارها دچار قطعی می‌شود که البته یکی از قطعی‌های آن نیز شامل حال من شد! بنابراین در این شرایط چاره‌ای جز صبر ندارید، تا زمانی که سامانه به شما اجازه ثبت نام دهد.
تایید آدرس توسط پست نیز رویه متفاوتی از دستورالعمل تعیین شده دارد. در حالت عادی پستچی برای تایید آدرس بایستی به پلاک شما مراجعه کند اما در عمل چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد، حداقل در تجربه‌ای که توسط من کسب شد. شما بایستی با دفتر پستی شهرستان خود تماس حاصل کنید و کد پنج رقمی ارائه شده توسط شرکت پست هنگام ثبت آدرس را برای اپراتور بخوانید تا تایید آدرس شما برای پلیس صادر شود.
پژو 405 پس از تایید آدرس در سامانه سخا، لازم است تا در سامانه تعویض پلاک نیز ثبت نام کنید. این سامانه نیز گاهی اوقات قطع می‌شود اما قطعی آن کمتر از سامانه سخا است. پس از آن می‌توانید نسبت به دریافت نوبت تعویض پلاک در شهرستان محل سکونت خود اقدام کنید. باید توجه داشته باشید که نوبت تعویض پلاک تنها به نام و کد ملی خریدار خودرو ثبت می‌شود. از این رو شما قادر نیستید تا برای افراد دیگری نوبت تعویض پلاک ثبت کنید.
هزینه‌های نقل و انتقال خودرو
فرآیند تعویض پلاک در صورت عدم وجود مشکل خاصی، حدود یک ساعت به طول می‌انجامد. هزینه فرآیند تعویض پلاک نیز حدود 370 هزار تومان است. پیش از آن بایستی نسبت به دریافت برگه تسویه عوارض شهرداری، مالیات نقل و انتقال خودرو و همچنین برگه خلافی خودرو اقدام کنید. نرخ عوارض شهرداری و مالیات خودرو به سن و سال اتومبیل شما بستگی دارد.
اینکه چه زمانی حساب خود را با شهرداری‌ها و اداره مالیات تسویه کرده‌اید، بر نرخ نهایی این مبالغ تاثیر می‌گذارد. با این حال در مورد یک خودرو سه یا چهار ساله، حدود 2 میلیون تومان عوارض شهرداری و مالیات نقل و انتقال مطالبه خواهد شد. هزینه ثبت برگه‌های مالیات، عوارض و خلافی نیز به صورت جداگانه از مشتری دریافت می‌شود. بنابراین برای نقل و انتقال خودرو، بایستی بین 2 الی 5 میلیون تومان وجه نقد را کنار بگذارید. این وجه مربوط به نقل و انتقال خودروهای مرسوم ایرانی است و ممکن است در مورد خودروهای مونتاژی چینی یا وارداتی‌ها، به ارقام متفاوتی برخورد کنید.
البته اگر مشمول مالیات جدید نقل و انتقال خودرو شوید، بایستی بین 10 الی 30 درصد قیمت خودرو را به عنوان مالیات بپردازید. این مالیات شامل حال مصرف‌کنندگان معمول خودرو نمی‌شود اما دلالان و نمایشگاه داران ممکن است به پرداخت این مالیات نیازمند باشند.
