در ایران موتورهای ۸ سوپاپ و ۱۶ سوپاپ روی بسیاری از خودروها مثل پژو پارس نصب شده‌اند. برای انتخاب صحیح نوع موتور باید بدانید که کدام ساختار بهتر است: 8 یا 16 سوپاپ و اینکه مزایای هر کدام چیست؟ برای دانستن بهتر این موضوع ادامه مطلب را از دست ندهید.
بررسی ویژگی‌های موتور ۸ سوپاپ
در خودروهای ارزان قیمت اغلب از موتورهای 8 سوپاپ استفاده می‌شود. این بدان معنی است که برای هر سیلندر یک دریچه برای ورود مخلوط هوا و سوخت و یک دریچه برای خروج گازهای خروجی وجود دارد. چنین موتورهایی همیشه به یک میل سوپاپ مجهز هستند که توسط یک مکانیزم نسبتاً ساده مبتنی بر تسمه یا زنجیر هدایت می‌شود. به همین دلیل تعمیر و نگهداری موتور 8 سوپاپ بسیار ارزان‌تر است. حتی در صورت خرابی جدی، قطعات کمتری برای تعویض وجود دارد. بهتر است چنین موتوری را برای کار در شرایط سخت انتخاب کنید، جایی که یافتن کمک ماهرانه نسبتاً دشوار است.
همچنین به عنوان یک قاعده، تولیدکنندگان سعی می‌کنند در تولید موتورهای 8 سوپاپ صرفه‌جویی کنند و از یک طرح نسبتاً ابتدایی با تنظیم دستی فیلر سوپاپ استفاده کنند. البته، این مورد را می‌توان یک نکته منفی در نظر گرفت، زیرا چنین کاری باعث کاهش راندمان موتور و نیاز به فیلرگیری زود به زود می‌شود.
با این حال، موتوری که فاقد تایپیت هیدرولیک خودکار است، به کیفیت روغنی که در آن ریخته می‌شود، چندان حساس نیست و می‌تواند بدون خطر خرابی سریع، با روغن نه‌چندان کیفیت بالا هم کار کند. علاوه بر این، معمولاً اندازه طولی سوپاپ‌ها در موتور هشت سوپاپ کوچک‌تر است. بنابراین، در صورت وجود شیارهای مخصوص در سطح پیستون‌ها، پاره شدن تسمه تایم برای موتور خطرناک نیست؛ چراکه سر سوپاپ‌ها به سادگی در شیارها می‌افتند که از آسیب جدی جلوگیری می‌کند.
یکی دیگر از مزایای موتورهای 8 سوپاپ ابعاد کوچک‌تر سرسیلندر و سیستم منیفولد ورودی هوای آنها است که امکان دسترسی آسان‌تر به بسیاری از واحدهای نصب شده در اطراف سرسیلندر مانند دینام و استارت را فراهم می‌کند. پس تعمیر موتورهای هشت سوپاپ بسیار راحت‌تر است و نصب تسمه تایم هم تقریبا ساده‌تر صورت می‌گیرد.
در موتورهای 8 سوپاپ، مساحت کل سطح انتهایی دو سوپاپ کمتر از مساحت چهار سوپاپ خواهد بود. چنین اختلافی منجر به این می‌شود که مخلوط هوا و سوخت به میزان کمتر وارد سیلندرها شود و گازهای خروجی هم برای خارج شدن از موتور به زمان بیشتری نیاز داشته باشند. بر این اساس، موتور با اشتیاق کمتری شتاب می‌گیرد و کمی کندتر واکنش نشان می‌دهد. بنابراین، اگر ماشینی برای سواری مهیج می‌خواهید ، بهتر است از انتخاب موتور هشت سوپاپ امتناع کنید. البته شتاب خودرو به موارد متعددی مثل حجم موتور وابسته است و تنها نباید به تعداد سوپاپ‌های سرسیلندر توجه کرد.
علاوه بر این، موتورهایی با تعداد سوپاپ کمتر به اندازه موتورهای دیگر نرم و کم صدا کار نمی‌کنند، بنابراین، هنگام شتاب گیری سریع، راننده ممکن است صدای نسبتاً شدیدتری بشنود و از سروصدای ماشین خود اذیت شود. ضمنا در دورهای پایین، لرزش بیشتری در اتاق ماشین احساس خواهد شد.
با این حال خبر خوب برای مالکان خودروهای مجهز به موتور هشت سوپاپ این است که این موتورها در دورهای پایین بهتر کار می‌کنند و کشش بهتری را ارائه می‌دهند. به همین دلیل است که چنین خودرویی را باید برای کار با تریلر یا برای رانندگی در جاده‌های سخت و ناهموار خریداری کرد.
بررسی ویژگی‌های موتور ۱۶ سوپاپبررسی ویژگی‌های موتور ۱۶ سوپاپ
مزیت اصلی موتور شانزده سوپاپ، توان عملیاتی بالاتر سیستم ورودی هوای آنهاست. چهار دریچه دایره‌ای که داخل محفظه احتراق قرار گرفته‌اند و قطر کلی بزرگ‌تری در مقایسه با دو دریچه، دارند. این به معنای نفوذ بیشتر مخلوط هوا و سوخت به داخل سیلندرها در واحد زمان و تخلیه سریعتر گازهای خروجی است. بر این اساس، فرآیندهای احتراق بسیار بهتر انجام می‌شوند که امکان افزایش قدرت حدود 15 تا 20 درصد را در مقایسه با واحدهای هشت سوپاپ فراهم می‌کند. این تفاوت بر نرمی کارکرد موتور و ایجاد صدای کمتر نیز تأثیر می‌گذارد.
علاوه بر این، موتور شانزده سوپاپ از رقبای خود بهتر عمل می‌کند، زیرا عمدتا به استکان تایپیت هیدرولیک مجهز است. تنظیم دستی لقی سوپاپ‌ها وقت‌گیر و غیردقیق است. حتی کوچک‌ترین اشتباه می‌تواند منجر به از دست رفتن تنظیمات بهینه و نیاز به انجام مجدد تمام کار توسط مکانیک شود. البته استفاده از چنین قطعاتی موتور را به کیفیت روغن و سوخت بسیار حساس‌تر می‌کند. در صورت وجود ناخالصی زیاد، تایپیت های هیدرولیک مسدود می‌شوند که منجر به خرابی سریع سرسیلندر می‌شود.
ضمنا در موتورهای ۱۶ سوپاپ معمولا مصرف سوخت کمتر است. این امر تا حدی به دلیل فرآیند احتراق بهینه سوخت در سیلندرها و خروج سریعتر دود ممکن می‌شود. تفاوت در طراحی سرسیلندر با 16 سوپاپ نیز منجر به افزایش سختی کار تعمیر و افزایش هزینه قطعات یدکی می‌شود.
سخن پایانی
اگر به فکر انتخاب نوع موتور هنگام خرید خودرو هستید، باید شرایطی را که ماشین در آن استفاده می‌شود، مورد ارزیابی دقیق قرار دهید. اگر عمدتا دور از شهرهای بزرگ و تعمیرگاه‌های تخصصی و به ویژه در روستاها و مسیرهای خارج جاده‌ای تردد می‌کنید، بهتر است خودرویی با موتور هشت سوپاپ بخرید. البته همانطور که اشاره کردیم، موتور 8 سوپاپ اغلب نیاز به تنظیم دقیق فیلر سوپاپ‌ها دارد و راندمان پایین‌تری ارایه می‌دهد. اما نگهداری از موتور هشت سوپاپ آسان‌تر است و حساسیت کمتری به نوع روغن یا حتی سوخت از خود نشان می‌دهد.
موتورهای 16 سوپاپ در عین حال قدرتمندتر و کم سروصداتر هستند، اما نیاز به استفاده از سوخت و روغن باکیفیت‌تر دارند و در صورت آسیب جدی، تعمیراتشان پرهزینه است. بنابراین، افرادی که به دنبال خودرو کم سروصدا با مصرف سوخت بهینه و عملکرد نرم‌تر هستند، بهتر است موتورهای ۱۶ سوپاپ را انتخاب کنند.
شاید مطالب زیر را هم بپسندید:
ماشین شاهین اتوماتیک
ماشین‌های ۱۶ سوپاپ ایرانی کدام است؟
خودرو اتاق تعویض
مشکلات فنی خودرو
