اگر اطلاعاتی درباره اتومبیل‌های داشته باشید، احتمالا با اصطلاح "گیربکس دو کلاچه" (DCT) برخورد کرده‌اید. شاید از خود پرسیده باشید که "DCT چیست؟ گیربکس دو کلاچه چگونه کار میکند و چرا جایگزین دیگر جعبه دنده‌های اتوماتیک شده است؟ برای توضیح این موارد حتما به ادامه مطلب توجه فرمایید.
کلاچ چه کاربردی دارد ؟
در خودروهای گیربکس دستی، یادگیری رانندگی به معنای تسلط بر پیچیدگی‌های تعویض دنده به صورت دستی، همزمان با کنترل پدال کلاچ، پدال گاز و اهرم تعویض دنده بود. البته هنوز هم در کشور ما این پیچیدگی ها وجود دارد و متاسفانه به دلیل عرضه مدلهای قدیمی، کماکان خودروهای پرفروش با گیربکس دستی عرضه می‌شوند و امتحان گواهینامه رانندگی با همان جعبه دنده های دستی برگزار می‌شود.
در خودرویی با گیربکس دستی، کلاچ برای لحظاتی موتور را از گیربکس جدا میکند تا راننده بتواند از یک دنده به دنده دیگر تغییر دهد. راننده برای کار با کلاچ، پدال کلاچ را فشار می‌دهد. هنگام شروع حرکت از حالت توقف در خودرویی با گیربکس دستی، ابتدا دنده یک یا عقب را انتخاب کرده و سپس پدال کلاچ را رها می‌کنید و به میزان مناسب پدال گاز رافشار میدهید. این فرآیند نیاز به مهارت خاصی دارد که برخی افراد در تسلط بر آن با مشکل روبرو می‌شوند.
بنابراین، برای آسان‌تر کردن رانندگی، مخترعان و طراحان به دنبال راه‌هایی برای خودکار کردن این فرآیند بوده‌اند تا ماشین کاری را انجام دهد که قبلا بر عهده راننده بوده است.
امروزه، انواع مختلفی از گیربکس‌های اتوماتیک برای ما وظیفه تعویض دنده را انجام می‌دهند. گیربکس‌های اتوماتیک معمولی برای تسهیل تعویض دنده از مبدل گشتاور استفاده می‌کنند. گیربکس‌های متغیر پیوسته (CVT) از تسمه یا زنجیر و قرقره فلزی برای تنظیم نسبت دنده استفاده می‌کنند. اما موضوع این مقاله گیربکس دو کلاچه (DCT) است که از نظر داخلی خیلی شبیه به گیربکس دستی کار میکند، اما نیازی به استفاده از پدال کلاچ توسط راننده ندارد.
تاریخچه مختصری از گیربکس‌های دو کلاچهتاریخچه مختصری از گیربکس‌های دو کلاچه
یک مهندس فرانسوی به نام آدولف کِگرِس به عنوان پدر DCT شناخته می‌شود. او در اواخر دهه 1930 به دنبال راهی کارآمد برای خودکار کردن انتخاب دنده در خودروها بود، اما جنگ جهانی دوم مانع از اجرای ایده او شد و تا دهه 1980 این ایده به طور جدی شکل نگرفت. همانطور که در بسیاری از پیشرفت‌های خودروسازی، مسابقات اتومبیل‌رانی محرک اصلی بوده، در اینجا نیز موجب توسعه گیربکس DCT شده است.
پورشه در دهه 1980 گیربکس PDK (Porsche Doppelkupplungsgetriebe) را توسعه داد و از آن در خودروهای مسابقه‌ای بسیار موفق 962 استفاده کرد. در سال 1986، یک 962 با گیربکس PDK اولین قهرمانی جهان خودروهای اسپرت را در مونزا ایتالیا به خود اختصاص داد و بعداً به یکی از مشهورترین خودروهای مسابقه‌ای تمام دوران تبدیل شد.
گیربکس دو کلاچه PDK از آن زمان به بعد به عنصری اساسی در خودروهای خیابانی پورشه تبدیل شده است. بسیاری دیگر از خودروهای عملکرد محور نیز اکنون از DCT استفاده می‌کنند.
گیربکس دوکلاچه DCT چیست؟
همانطور که در ابتدای متن اشاره کردیم، در اصطلاحات خودروسازی، سیستم کلاچ وظیفه دارد موتور را از گیربکس جدا کند تا راننده بتواند بدون ایجاد مشکل، از یک دنده به دنده دیگر برود.
گیربکس دو کلاچه همانطور که از نامش پیداست، دو کلاچ دارد. زیرا یک DCT اساساً دو گیربکس در یک مجموعه است که با هم کار می‌کنند و هر کدام به همان دلیلی که گیربکس دستی به کلاچ احتیاج دارد، نیاز به کلاچ دارند.
علاوه بر این، گیربکس‌های دو کلاچه نیازی به تعویض دنده دستی از یک دنده به دنده دیگر توسط راننده با استفاده از اهرم تعویض دنده ندارند. در عوض، فرآیند انتخاب دنده به صورت خودکار انجام می‌شود تا DCT بتواند به عنوان یک جعبه دنده اتوماتیک شناخته شود.
گیربکس DCT چگونه کار میکند؟ گیربکس DCT چگونه کار میکند؟
یک گیربکس DCT دو کلاچ دارد اما پدال کلاچ ندارد. در گیربکس دستی سنتی، درگیری کلاچ نیاز به استفاده از پدال کلاچ توسط راننده دارد. در DCT، سیستم الکترونیک درگیری کلاچ را کنترل میکند و به سیستم هیدرولیک داخلی گیربکس فرمان می‌دهد.
هر یک از دو کلاچ به یکی از دو مجموعه داخلی مرتبط است. در بیشتر موارد، یکی از این مجموعه ها دنده‌های فرد و دیگری دنده‌های زوج را کنترل میکند. دنده عقب نیز در یکی از این دو قرار می‌گیرد.
هنگام رانندگی با یک خودرو مجهز بهDCT، بسته به دنده انتخاب شده، یکی از مجموعه های داخلی با موتور درگیر و به خودرو قدرت می‌دهد، در حالی که دیگری از موتور جدا بوده و در دنده بعدی وارد عمل می‌شود. تعویض دنده سریع و بدون افت گشتاور از ویژگی‌های گیربکس دو کلاچ محسوب می‌شود.
در DCT معمولی، هنگام رانندگی در حالت اتوماتیک، گیربکس دنده بعدی را انتخاب میکند و سپس تمام اقدامات لازم برای تعویض دنده را انجام می‌دهد. DCT برای افزایش دنده در هنگام شتاب گیری و معکوس کردن دنده در هنگام کاهش سرعت، دو کلاچ را به طور لازم فعال و رها میکند. تعویض دنده به ترتیب عددی و بالا و پایین انجام می‌شود. با این حال، DCT می‌تواند به دلیل فرآیند انتخاب دنده پیش‌فرض دو کلاچه، به سرعت طیف کامل دنده‌ها را طی کند.
علاوه بر عملکرد اتوماتیک، DCT های مدرن قادرند به عنوان یک گیربکس دستی بدون کلاچ نیز عمل کند. یعنی راننده می‌تواند دنده بعدی را به صورت دستی انتخاب کند، معمولاً با استفاده از اهرم‌های (پدل‌های) روی فرمان یا اهرم اصلی دنده این کار انجام می‌شود.
در اینجا راننده نیازی به استفاده از پدال کلاچ یا فعال کردن کلاچ به هیچ روشی ندارد. سیستم الکترونیک کامپیوتر گیربکس و سامانه هیدرولیک آن به طور خودکار هر دو کلاچ داخلی را درگیر می‌کنند. تعویض دنده دستی امکان تعویض دنده سریع به بالا و پایین را فراهم میکند و به راننده اجازه کنترل کامل بر رفتار گیربکس را می‌دهد.
گیربکس DCT با سایر گیربکس‌های اتوماتیک چه فرقی دارد؟
گیربکس‌های اتوماتیک معمولی از مبدل گشتاور برای انتقال قدرت موتور به گیربکس و سپس به چرخ‌های محرک استفاده می‌کنند. مبدل گشتاور که اصولا یک دستگاه انتقال گشتاور هیدرولیکی است، امکان انتقال قدرت از موتور به شفت گیربکس را فراهم میکند، اما می‌تواند در دور موتور بسیار پایین، مانع انتقال قدرت به گیربکس شود. این قابلیت به رانندگان اجازه می‌دهد تا بدون تعویض دنده در حالت توقف قرار بگیرند و نیاز به خلاص کردن نداشته باشند. اما در DCT، پک دو کلاچ عمل اتصال و جداسازی نیروی موتور را انجام می‌دهند.
گیربکس‌های متغیر پیوسته (CVT) نوع دیگری از گیربکس‌های اتوماتیک هستند که محبوبیت آنها کمابیش رو به افزایش است. CVT از یک سیستم قرقره (پولی) متحرک و محرک با تسمه یا زنجیر برای تنظیم نسبت دنده استفاده میکند که از نظر نوع عملکرد و اجزای داخلی تاحد زیادی با گیربکس های دوکلاچه متفاوت است.
چرا برخی از مردم گیربکس‌های دو کلاچه را دوست ندارند؟
مانند CVTها، DCTها معمولاً در مقایسه با سایر انواع گیربکس‌ها، راندمان سوخت خوب تا عالی را ارائه می‌دهند، اما معایبی هم در این میان دارند.
• برخی از رانندگان ممکن است تعویض دنده سریع در برخی DCTها را ناگهانی و ناخوشایند بدانند.
• هنگام تعویض دنده بین دنده عقب و دنده جلو، DCT گاهی اوقات دچار مشکل و وقفه می‌شود
• گاهی اوقات وقفه مشابهی در هنگام شتابگیری اولیه از حالت سکون مشاهده می‌شود که اجازه شتابگیری در لحظه را نمی‌دهد.
• گیربکس‌های دو کلاچه معمولاً در حرکت با سرعت‌های بسیار کم نزدیک توقف در چراغ قرمز یا حرکت به سمت جای پارک به اندازه کافی دقیق نیستند.
به این دلایل، بسیاری از خودروسازان ترجیح می‌دهند به جای DCT از گیربکس‌های اتوماتیک دارای مبدل گشتاور سنتی یا CVT در خودروهای خود استفاده کنند. اما برای خودروهای پرفورمنس، گیربکس‌های دو کلاچه حرفه ای همچنان یک انتخاب محبوب هستند.
فونیکس تیگو ۸ چه خودروهایی از گیربکس‌های دو کلاچه استفاده می‌کنند؟
امروزه در دنیا چندین خودروی پرفورمنس از گیربکس‌های دو کلاچه استفاده می‌کنند. از جمله آنها می‌توان به آئودی R8، فورد موستانگ شلبی GT500، نیسان GT-R و پورشه 718 و 911 اشاره کرد. اما DCTها به خودروهای اسپرت رده بالا محدود نمی‌شوند. به عنوان مثال، آنها را در کیا سراتو GT و فولکس واگن GTI خواهید یافت. علاوه بر این در کشور ما هم اکثر خودروهای چینی جدید مثل کی ام سی J7، لاماری ایما، فونیکس تیگو ۸ و... نیز به گیربکس دوکلاچه مجهز هستند.
سخن پایانی
به نظر می‌رسد پیشرفت‌های فناوری گیربکس‌های اتوماتیک سنتی، محبوبیت گیربکس‌های دو کلاچه را تهدید میکند. برخی پیش‌بینی می‌کنند که تعداد مدل‌هایی که در آینده از فناوری DCT استفاده می‌کنند، کمتر و کمتر خواهد شد. به ویژه که از لحاظ استهلاک و هزینه تعمیرات نیز معمولا گیربکس های دوکلاچه خرج بیشتری بر جیب مالک خودرو تحمیل می‌کنند و نحوه رانندگی با آنها نیاز به کمی مهارت و دقت بیشتر دارد.
شاید دیگر مطالب خودروبانک را هم بپسندید:
206 تیپ 5
گیربکس dct بهتره یا cvt
کم استهلاک ترین گیربکس اتوماتیک
قیمت گذاری خودرو
