گسترش فعالیت‌های تراکتورسازی تبریز به حوزه خودروهای تجاری
شرکت تراکتورسازی تبریز که بیش از ۵۰ سال سابقه فعالیت در صنعت ماشین‌آلات کشاورزی ایران دارد، در سال‌های اخیر تلاش کرده تا دامنه فعالیت خود را فراتر از تولید تراکتور توسعه دهد. این شرکت در حال حاضر برنامه‌هایی برای ورود به بازار خودروهای تجاری از جمله کامیونت، کشنده، ون و اتوبوس در دستور کار دارد؛ اقدامی که در صورت تداوم، می‌تواند بر روند نوسازی ناوگان حمل‌ونقل کشور تأثیرگذار باشد.
آغاز تولید کامیونت‌های سبک؛ همکاری با وزارت جهاد کشاورزی
نخستین مرحله ورود تراکتورسازی به عرصه خودروهای تجاری با تولید کامیونت ۱۱ تنی با برند «یوجین» آغاز شده است؛ مدلی که برای استفاده در بخش‌هایی نظیر کشاورزی، خدمات شهری و صنایع طراحی شده. همچنین مدل‌های ۶ و ۹ تنی این کامیونت نیز وارد خط تولید شده‌اند. این پروژه با همراهی وزارت جهاد کشاورزی به جریان افتاده که به نظر می‌رسد بخشی از برنامه دولت برای نوسازی ناوگان فرسوده در مناطق روستایی باشد.
برنامه تولید کشنده و اتوبوس
طبق اعلام مصطفی وحیدزاده، مدیرعامل شرکت تراکتورسازی تبریز، طرح‌هایی برای تولید کشنده‌هایی با ظرفیت حمل بار تا ۴۲ تن در دست اجراست و آغاز تولید آن برای سه‌ماهه سوم سال پیش‌بینی شده است. همچنین واردات اتوبوس به‌صورت کامل (CBU) نیز در دستور کار شرکت قرار دارد و پس از آن، برنامه‌ریزی برای مونتاژ و تولید داخلی این خودروها در قالب یک نقشه بومی‌سازی دنبال خواهد شد.
بر اساس گزارش‌ها، مذاکراتی با شرکت‌های خارجی برای انتقال دانش فنی انجام شده و بخشی از زیرساخت‌های لازم برای این تولیدات در حال آماده‌سازی است. این روند می‌تواند در بلندمدت نقش واردات اتوبوس‌های آماده را کاهش دهد، هرچند اجرایی شدن آن منوط به تحقق شرایط فنی و اقتصادی پروژه خواهد بود.
تولید و صادرات؛ ظرفیت‌ها و محدودیت‌ها
ظرفیت اسمی تولید تراکتور در این شرکت تا ۶۰ هزار دستگاه در سال اعلام شده که در حال حاضر حدود ۴۶ هزار دستگاه آن به تولید واقعی رسیده است. بخش قابل توجهی از این تولیدات به کشورهای مختلف در سه قاره صادر می‌شود. در بخش خودروهای تجاری، ظرفیت ساخت سالانه ۲ هزار دستگاه کامیونت ایجاد شده و به گفته مدیران شرکت، مقدمات افزایش این ظرفیت در حال بررسی است.
فرسودگی ناوگان کشاورزی؛ چالشی جدی
یکی از مسائل مورد تأکید مدیران تراکتورسازی، وضعیت ناوگان کشاورزی در ایران است. طبق اعلام شرکت، بیش از ۳۲۰ هزار دستگاه تراکتور فرسوده با عمر بالای ۲۰ سال در کشور وجود دارد، در حالی که استاندارد جهانی عمر مفید تراکتور را ۱۳ سال در نظر می‌گیرد. این موضوع از منظر مصرف سوخت، بهره‌وری و آلایندگی اهمیت دارد. طرحی از سوی تراکتورسازی تبریز برای نوسازی این ناوگان تدوین و به دولت ارائه شده که اجرای آن به حمایت‌های مالی و تصمیم‌گیری کلان وابسته است.
همکاری با مراکز علمی و شرکت‌های دانش‌بنیان
تراکتورسازی تبریز اعلام کرده با بیش از ۱۰۰ مرکز دانشگاهی و دانش‌بنیان همکاری دارد. این همکاری‌ها عمدتاً در زمینه به‌روزرسانی پلتفرم‌ها و فناوری تولید شکل گرفته و هدف از آن ارتقاء کیفیت محصولات و رقابت‌پذیری در بازار داخلی و خارجی عنوان شده است.
وضعیت بازار داخلی و خارجی
بر اساس آمارهای رسمی، این شرکت در حال حاضر بیش از ۹۹ درصد سهم بازار تراکتور کشور را در اختیار دارد و بیش از ۹۲ درصد قطعات مورد استفاده خود را از زنجیره تأمین داخلی تهیه می‌کند. این وضعیت، وابستگی به واردات را کاهش داده و به توسعه صنعت داخلی کمک کرده است.
در بازارهای خارجی نیز، شرکت تراکتورسازی توانسته بخشی از بازار کشورهای آسیایی، آفریقایی و اروپایی را به دست آورد. با وجود رقابت شدید با برندهای بین‌المللی، این شرکت اعلام کرده در برخی بازارها موفق به افزایش سهم خود شده است. با این حال، پایداری این وضعیت در گرو حفظ کیفیت، قیمت‌گذاری رقابتی و خدمات پس از فروش مؤثر خواهد بود.
