با تصویب هیئت وزیران در تاریخ ۲۱ خرداد ۱۴۰۴، آیین‌نامه اجرایی برای واردات خودروهای سواری در سال جاری نهایی و ابلاغ شد. این مصوبه که به پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه و با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) و بانک مرکزی تدوین شده است، چارچوب جدیدی برای تعرفه‌ها، سهمیه‌بندی و شرایط ورود خودرو به کشور تعیین می‌کند و راه را برای ورود ۹۰ هزار دستگاه خودروی سواری در سال جاری هموار می‌سازد.
بر اساس این آیین‌نامه، تعرفه واردات برای خودروهای بنزینی با حجم موتور تا ۱۵۰۰ سی‌سی از 55 به ۲۰ درصد کاهش یافته است که پایین‌ترین میزان تعرفه در جدول جدید محسوب می‌شود. این تصمیم در راستای اجرای بند «ر» تبصره (۱) قانون بودجه سال ۱۴۰۴ کل کشور اتخاذ شده و هدف آن تنظیم بازار و پاسخ به تقاضای موجود است.
جزئیات تعرفه‌ها و سهمیه‌بندی واردات خودرو در سال ۱۴۰۴
مطابق با تبصره ۱ ماده ۵ این آیین‌نامه، حقوق ورودی برای انواع خودروهای سواری بنزینی در سال ۱۴۰۴ بر اساس حجم موتور و در سقف‌های تعدادی مشخص تعیین شده است. این جدول که محور اصلی سیاست‌گذاری واردات در سال جاری است، به شرح زیر می‌باشد:
تا ۱۵۰۰ سی‌سی: سهمیه واردات ۵۰,۰۰۰ دستگاه با تعرفه ۲۰ درصد
بیش از ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ سی‌سی: سهمیه واردات ۱۵,۰۰۰ دستگاه با تعرفه ۴۰ درصد
بیش از ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ سی‌سی: سهمیه واردات ۱۲,۰۰۰ دستگاه با تعرفه ۱۵۵ درصد
بیش از ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ سی‌سی: سهمیه واردات ۸,۰۰۰ دستگاه با تعرفه ۱۸۰ درصد
بیش از ۳۰۰۰ سی‌سی: سهمیه واردات ۵,۰۰۰ دستگاه با تعرفه ۱۹۰ درصد
مجموع این سهمیه‌ها به ۹۰,۰۰۰ دستگاه خودرو می‌رسد. همچنین تاکید شده است که هرگونه تغییر در سود بازرگانی که به کاهش درآمدهای دولت منجر شود، ممنوع خواهد بود. وزارت صمت نیز موظف است با هماهنگی گمرک، ردیف تعرفه مجزا برای هر یک از این دسته‌ها تعیین نماید.
جدول جزئیات تعرفه‌ها و سهمیه‌بندی واردات خودرو در سال ۱۴۰۴
| خودروهای بنزینی وارداتی | تعداد (دستگاه) | ارزش هر گروه خودروهای وارداتی (یورو) | تعرفه واردات |
| ۰ تا ۱۵۰۰ سی سی | ۵۰,۰۰۰ | 770,۰۰۰,۰۰۰ | ۲۰% |
| بیش از ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ سی سی | ۱۵,۰۰۰ | 300,۰۰۰,۰۰۰ | 40% |
| بیش از ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ سی سی | 12,۰۰۰ | 360,۰۰۰,۰۰۰ | 155% |
| بیش از ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ سی سی | ۸,۰۰۰ | 360,۰۰۰,۰۰۰ | 180% |
| بیش از 3000 سی سی | ۵,۰۰۰ | 275,۰۰۰,۰۰۰ | 190% |
| جمع | 90,000 | 2,065,000,000 | - |
شرایط فنی و استانداردهای مورد نیاز برای خودروهای وارداتی
آیین‌نامه جدید ضوابط فنی مشخصی را برای خودروهای وارداتی، اعم از نو و کارکرده، در نظر گرفته است. طبق تعریف، خودروی کارکرده به خودرویی اطلاق می‌شود که حداکثر پنج سال از تاریخ تولید آن گذشته و بیش از ۱۰۰ کیلومتر کارکرد داشته باشد. یکی از شروط اصلی برای تمامی خودروهای وارداتی این است که سن آن‌ها در زمان ورود به کشور کمتر از پنج سال باشد.
علاوه بر این، تمام خودروها باید استانداردهای ایمنی و زیست‌محیطی مورد تأیید سازمان ملی استاندارد ایران و سازمان حفاظت محیط زیست را رعایت کنند. برای احراز این شرط، دارا بودن یکی از تأییدیه‌های بین‌المللی زیر کافی است:
تأییدیه نوع کلی خودرو (WVTA)
گواهی انطباق از سازنده (COC)
گواهی انطباق شورای همکاری خلیج فارس (GCC)
تأییدیه کشور چین (CCC)
تأییدیه اوراسیا (EAC)
مسئولیت کامل حقوقی در خصوص اصالت خودرو و تطابق مدارک با سوابق بر عهده واردکننده است و در صورت کشف هرگونه عدم انطباق، خودرو مرجوع خواهد شد.
مقررات ارزی و نحوه تخصیص ارز
تأمین ارز برای واردات خودرو صرفاً بر اساس مفاد قانون بودجه ۱۴۰۴ صورت می‌گیرد. بانک مرکزی مکلف شده است ظرف ده روز از ابلاغ آیین‌نامه، میزان ارز قابل تخصیص ماهانه را به وزارت صمت و سازمان برنامه و بودجه اعلام کند. بر این اساس، بخشی از ارز تخصیصی به حوزه تولید و تجارت کشور به صورت هفتگی برای واردات خودرو اختصاص خواهد یافت.
این مقررات همچنین تسهیلات ویژه‌ای را برای گروه‌های خاص در نظر گرفته است. ایرانیان مقیم خارج که دارای کارت اقامت معتبر هستند، می‌توانند در سال ۱۴۰۴ یک دستگاه خودروی سواری را بدون انتقال ارز و از محل ارز در اختیار خود وارد کنند. این خودروها تا پنج سال غیرقابل فروش خواهند بود. علاوه بر این، سرمایه‌گذارانی که مجوز معتبر از سازمان سرمایه‌گذاری خارجی دارند، به ازای هر ۳۰۰ هزار دلار سرمایه‌گذاری، مجاز به واردات یک خودروی نو تا سقف قیمت ۳۰ هزار دلار هستند.
یک نکته مهم در این آیین‌نامه ممنوعیت تخلیه خودرو در گمرکات کشور بدون ثبت سفارش قبلی است و ثبت سفارش پس از ورود خودرو به کشور فاقد اعتبار برای ترخیص خواهد بود.
تمرکز ویژه بر خودروهای برقی و هیبریدی
دولت با هدف حمایت از فناوری‌های پاک، تعرفه‌های بسیار پایینی برای خودروهای برقی و هیبریدی تعیین کرده است. این تعرفه‌ها خارج از سقف تعهدات ارزی و جدول خودروهای بنزینی محاسبه می‌شوند:
انواع خودروی برقی (EV): تعرفه ۴ درصد
انواع خودروی هیبریدی (HEV و PHEV): تعرفه ۱۵ درصد
این آیین‌نامه به طور دقیق انواع خودروهای دوستدار محیط زیست را تعریف کرده است. خودروی برقی-بنزینی پلاگین (PHEV) به خودرویی گفته می‌شود که از هر دو موتور احتراقی و برقی بهره می‌برد و قابلیت شارژ از منبع خارجی را دارد. نکته جالب توجه این است که خودروهای بردافزا (EREV) که در آن‌ها موتور احتراقی تنها نقش ژنراتور برای شارژ باتری را ایفا می‌کند، در این مقررات جزو خودروهای برقی محسوب می‌شوند و از تعرفه ۴ درصدی برخوردار خواهند شد.
تعهدات و الزامات دیگر واردکنندگان
واردات خودرو از طریق یک سازوکار رتبه‌بندی رقابتی انجام خواهد شد که وزارت صمت ضوابط آن را بر اساس شاخص‌هایی چون قیمت پایه، خدمات پس از فروش، سابقه واردات و رضایت مشتریان ابلاغ می‌کند.
ترخیص تمامی خودروهای وارداتی منوط به ارائه گواهی اسقاط مطابق با قانون ساماندهی صنعت خودرو است. مبنای تعیین ارزش خودرو نیز بر اساس اصلاحیه قانون محاسبه حقوق گمرکی مصوب ۱۳۷۱ خواهد بود. در نهایت، برای اطمینان از اجرای دقیق این مصوبه، بانک مرکزی و وزارت صمت موظف شده‌اند هر سه ماه یک‌بار، گزارش عملکرد خود را به مجلس شورای اسلامی، هیئت وزیران و سازمان برنامه و بودجه کشور ارائه دهند.
