گروه صنعتی ایران خودرو در ادامه سیاست‌های عرضه مستقیم محصولات به بازار، هشتمین دوره فروش متمرکز خود را در مهرماه ۱۴۰۴ به اجرا گذاشته است. این طرح که با تغییرات مهمی از جمله حذف الزام افتتاح حساب وکالتی برای متقاضیان عادی همراه شد، با استقبال چشمگیری مواجه گشته و آمار ثبت‌نام‌کنندگان، رقابت شدید برای تصاحب خودروهای عرضه‌شده را نشان می‌دهد.
بر اساس آمار رسمی اعلام شده از سوی این خودروساز، تا ساعت ۱۸:۰۰ روز سه‌شنبه، ۸ مهرماه ۱۴۰۴، فرآیند ثبت درخواست خرید محصولات ایران خودرو با حضور میلیونی متقاضیان ادامه داشته است. تحلیل دقیق این آمار، گویای نکات مهمی درباره نحوه ثبت‌نام و میزان تمایل بازار به طرح‌های فروش اخیر است.
آمار رسمی ثبت‌نام و تحلیل شکاف کد رهگیری و متقاضی
آمار منتشرشده از سوی ایران خودرو تا ساعت ۱۸ روز سه‌شنبه ۸ مهر ۱۴۰۴، نشان‌دهنده هجوم کم‌سابقه خریداران به سامانه فروش است. این حجم از تقاضا، یک بار دیگر ضرورت افزایش عرضه و شفافیت فرآیند توزیع خودرو را به نهادهای نظارتی یادآوری می‌کند.
| عنوان آمار | مقدار | توضیحات تکمیلی |
|---|
| تعداد کدهای رهگیری صادر شده | ۲,۱۵۸,۰۰۰ | اختلاف میان تعداد کدهای رهگیری و ثبت‌نام‌کنندگان نشان می‌دهد بخشی از متقاضیان پس از ثبت‌نام اولیه و دریافت کد رهگیری، در مهلت تعیین‌شده، از خرید انصراف داده یا برای تغییر خودرو اقدام کرده‌اند که در نهایت صرفاً افراد دارای ثبت‌نام نهایی (۲,۰۰۳,۲۰۰ نفر) در اولویت‌بندی شرکت داده خواهند شد. |
| تعداد افراد شرکت‌کننده (ثبت‌نام نهایی) | ۲,۰۰۳,۲۰۰ نفر |
این گزارش آماری حکایت از آن دارد که بیش از ۲ میلیون نفر تا این زمان برای کسب اولویت خرید خودرو ثبت‌نام نهایی خود را انجام داده‌اند. اختلاف معنادار میان تعداد کدهای رهگیری صادرشده (۲,۱۵۸,۰۰۰) و تعداد افراد شرکت‌کننده نهایی (۲,۰۰۳,۲۰۰ نفر) نکته مهمی است. این شکاف نشان می‌دهد که حدود ۱۵۵ هزار کد رهگیری صادر شده، به ثبت‌نام نهایی منتهی نشده است. این اتفاق معمولاً به دلیل انصراف متقاضی پس از دریافت کد یا تغییر انتخاب خودرو رخ می‌دهد که در نهایت، این افراد از لیست قرعه‌کشی (یا اولویت‌بندی) خارج شده‌اند و ملاک شرکت در طرح، همان تعداد ۲,۰۰۳,۲۰۰ نفر است.
اثر حذف شرط حساب وکالتی بر استقبال عمومی
یکی از مهم‌ترین دلایل این استقبال بی‌سابقه در مقایسه با دوره‌های پیشین، حذف شرط افتتاح حساب وکالتی و بلوکه کردن وجه برای متقاضیان عادی است. در دوره‌های گذشته، الزام بلوکه کردن بخشی از وجه در حساب‌های بانکی، یک سد مالی برای بخش قابل توجهی از متقاضیان ایجاد می‌کرد. با لغو این محدودیت، دسترسی به فرآیند ثبت‌نام ساده‌تر شده و دامنه شمول متقاضیان به شکل چشمگیری افزایش یافته است.
این تغییر رویکرد هرچند که ثبت‌نام را برای عموم تسهیل کرده، اما در مقابل، رقابت را به شدت افزایش داده و احتمال برنده شدن در اولویت‌بندی یا قرعه‌کشی (در صورت مازاد تقاضا نسبت به ظرفیت) را کاهش می‌دهد. این وضعیت، لزوم مدیریت بهتر تقاضا و شفافیت در عرضه محصولات را بیش از پیش پررنگ می‌سازد.
طرح‌های متنوع فروش؛ از تحویل فوری تا پیش‌فروش
ایران خودرو در این دوره، طرح‌های متنوعی را برای پاسخگویی به سلایق و نیازهای مختلف بازار در نظر گرفته است که شامل فروش فوری با تحویل ۳۰ روزه، فروش فوق‌العاده با تحویل ۹۰ روزه و پیش‌فروش با موعد تحویل حداقل ۴ ماهه می‌شود. در این طرح‌ها، محصولاتی از خانواده پژو ۲۰۷، تارا، سورن، دنا و رانا پلاس عرضه شده‌اند.
باید توجه داشت که در روش پیش‌فروش، متقاضی تنها بخشی از وجه را در زمان ثبت‌نام واریز می‌کند و مابقی وجه بر اساس قیمت روز خودرو در زمان تحویل نهایی محاسبه و دریافت خواهد شد. از سوی دیگر، اختلاف قیمت قابل توجه میان نرخ کارخانه و بازار آزاد محصولات پرطرفدار (مانند خانواده ۲۰۷ و دنا پلاس) همچنان انگیزه اصلی میلیون‌ها متقاضی برای شرکت در این طرح‌های فروش و کسب سود ناشی از این فاصله قیمتی است.
نکته پایانی: با وجود استقبال گسترده، بخش مهمی از تقاضای ثبت‌شده در این دوره به دلیل شرایط سختگیرانه (محدودیت ۴۸ ماهه خرید و نداشتن پلاک فعال) و ظرفیت محدود عرضه، قطعاً به خودرو نخواهند رسید. این امر نشان‌دهنده نیاز شدید بازار به افزایش تولید واقعی، کاهش فاصله قیمتی کارخانه و بازار و توزیع عادلانه‌تر است.
