در آستانه یکی از مهم‌ترین رویدادهای علمی و صنعتی کشور، دانشگاه علم و صنعت ایران خود را برای میزبانی از «دومین همایش بین‌المللی قوای محرکه نوین» (HART 2025) در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه، ۲۲ و ۲۳ مهرماه ۱۴۰۴، آماده می‌کند. این همایش دو روزه که در دانشکده مهندسی خودرو برگزار خواهد شد، فراتر از یک گردهمایی آکادمیک، به مثابه یک نقطه عطف استراتژیک برای آینده صنعت حمل‌ونقل ایران تلقی می‌شود. در شرایطی که جهان با سرعتی بی‌سابقه به سمت الکتریکی‌سازی، هوشمندسازی و کاهش آلایندگی حرکت می‌کند، این رویداد بستری حیاتی برای هم‌افزایی میان سیاست‌گذاران، نخبگان دانشگاهی و غول‌های صنعتی کشور فراهم می‌آورد تا نقشه راه ایران در این گذار بزرگ ترسیم شود. تمرکز ویژه همایش بر انواع خودروهای برقی و قوای محرکه نوین در کارکردهای جاده‌ای، ریلی، هوایی، دریایی و ایستگاهی، نشان از یک نگاه جامع و کلان به تحول انرژی در سراسر زیست‌بوم حمل‌ونقل کشور دارد. حضور چهره‌های برجسته از معاونت علمی ریاست جمهوری، شهرداری تهران، و شرکت‌های پیشرو مانند کرمان موتور و ایران خودرو، این پیام روشن را مخابره می‌کند که ایران به دنبال تسریع حرکت خود در این رقابت جهانی است و نتایج این همایش می‌تواند مسیر سرمایه‌گذاری‌ها، استانداردها و سیاست‌گذاری‌های سال‌های آینده را مشخص کند.
نقش‌آفرینان کلیدی و چشم‌انداز کلان در افتتاحیه
بررسی فهرست سخنرانان و برنامه‌های روز افتتاحیه، وزن و اهمیت استراتژیک این همایش را به‌خوبی نمایان می‌سازد. آغاز مراسم با سخنرانی دکتر محمود مهرداد شکریه، رئیس دانشگاه علم و صنعت ایران، بر پیوند عمیق میان نهاد علم و صنعت تأکید دارد؛ پیوندی که پیش‌نیاز هرگونه تحول فناورانه است. اما نقطه کلیدی مراسم، سخنرانی دکتر سورنا ستاری است. حضور چهره‌ای که سال‌ها سکان‌دار معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بوده و نقشی بی‌بدیل در توسعه اکوسیستم دانش‌بنیان کشور داشته است، نشان‌دهنده اهمیت این حوزه در بالاترین سطوح تصمیم‌گیری است. انتظار می‌رود سخنرانی ایشان بر لزوم حمایت از شرکت‌های فناور، بومی‌سازی تکنولوژی‌های کلیدی مانند باتری و سیستم‌های مدیریت انرژی، و ایجاد بازارهای جدید برای محصولات نوآورانه متمرکز باشد. در ادامه، حضور نمایندگان ارشد از نهادهای اجرایی، ابعاد عملیاتی این تحول را برجسته می‌کند. دکتر هرمزی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران، به نمایندگی از یکی از بزرگترین مصرف‌کنندگان بالقوه خودروهای برقی، چالش‌ها و نیازهای کلان‌شهری مانند تهران را در زمینه کاهش آلودگی هوا و نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی تشریح خواهد کرد. سخنرانی دکتر شکری، رئیس ستاد حمل و نقل پیشرفته، نیز سیاست‌های کلان دولت و برنامه‌های حمایتی برای گذار به سمت حمل‌ونقل پایدار را روشن می‌سازد.
مواجهه صنعت با انقلاب‌های چهارگانه خودرو
بخش خصوصی نیز در این افتتاحیه نقشی پررنگ دارد. سخنرانی دکتر خلخالی، معاون توسعه محصول کرمان موتور، دیدگاه یکی از فعال‌ترین خودروسازان خصوصی کشور در حوزه برقی‌سازی را ارائه می‌دهد. این حضور از آن جهت حائز اهمیت است که نشان‌دهنده عزم جدی بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری و رقابت در این بازار نوظهور است. اما شاید یکی از جذاب‌ترین بخش‌های روز اول، سخنرانی کلیدی بین‌المللی با عنوان "The 4 Core Revolutions Are Redefining the Vehicle" باشد. این عنوان به وضوح به چهار روند جهانی اصلی یعنی الکتریکی‌سازی، خودروهای خودران، اقتصاد اشتراکی و اتصال‌پذیری (CASE: Connectivity, Autonomous, Shared, Electric) اشاره دارد. ارائه این بحث در یک همایش ایرانی، نشان‌دهنده درک عمیق برگزارکنندگان از روندهای جهانی و تلاش برای همگام‌سازی صنعت داخلی با این تحولات بنیادین است. این بخش می‌تواند دیدگاهی جامع از آینده صنعت خودرو به شرکت‌کنندگان ارائه دهد و زمینه را برای بحث‌های عمیق‌تر در پنل‌ها و کارگاه‌های تخصصی فراهم آورد. در مجموع، روز افتتاحیه همایش HART 2025 تنها یک شروع تشریفاتی نیست، بلکه ترسیم‌کننده یک چشم‌انداز کامل از وضعیت فعلی، چالش‌های پیش رو و اهداف آینده صنعت قوای محرکه نوین در ایران است که توسط تمام بازیگران اصلی این اکوسیستم ارائه می‌شود.
از چالش‌های شهری تا زیرساخت‌های ملی؛ پنل‌های تخصصی نبض صنعت را می‌گیرند
قلب تپنده همایش در پنل‌های تخصصی آن نهفته است؛ جایی که تئوری و سیاست با واقعیت‌های اجرایی و صنعتی تلاقی پیدا می‌کنند. برنامه‌ریزی دو پنل اصلی در دو روز همایش، نشان از یک رویکرد هوشمندانه برای پوشش دادن دو سطح متفاوت اما به هم پیوسته از چالش‌ها دارد: سطح شهری و سطح ملی. این پنل‌ها با گرد هم آوردن مدیران عامل، سیاست‌گذاران و متخصصان، فرصتی کم‌نظیر برای بررسی موانع و یافتن راه‌حل‌های عملی فراهم می‌کنند.
پنل اول: حمل‌ونقل برقی عمومی، اولویت کلان‌شهرها
پنل روز اول با عنوان «توسعه حمل و نقل برقی عمومی در کلان شهرها؛ فرصت‌ها و چالش‌ها» به طور مستقیم به یکی از فوری‌ترین نیازهای کشور می‌پردازد. کلان‌شهرهایی مانند تهران با مشکلاتی نظیر آلودگی شدید هوا و فرسودگی ناوگان اتوبوسرانی و تاکسیرانی دست و پنجه نرم می‌کنند. برقی‌سازی حمل‌ونقل عمومی نه یک انتخاب، که یک ضرورت انکارناپذیر است. ترکیب اعضای این پنل به مدیریت دکتر فرشاد ترابی، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، بسیار قابل تامل است. حضور همزمان رئیس مرکز مطالعات شهرداری (دکتر شمسی‌پور)، مدیرعامل سازمان حمل و نقل و ترافیک (دکتر علیمردانی)، مدیرعامل اتوبوسرانی (دکتر قیومی) و مدیرعامل تاکسیرانی (دکتر مالکی)، تضمین‌کننده یک بحث جامع از منظر سیاست‌گذاری و اجرا در بدنه شهرداری است. در کنار آن‌ها، حضور مدیرعامل اتوبوس‌سازی شتاب (دکتر بالو) و مدیر پروژه ایستگاه شارژ مینا (دکتر عابسی)، زنجیره تامین و زیرساخت را نیز به بحث اضافه می‌کند. انتظار می‌رود در این پنل، چالش‌هایی مانند مدل‌های اقتصادی برای نوسازی ناوگان، جانمایی و توسعه ایستگاه‌های شارژ، استانداردسازی تجهیزات، مدیریت شبکه برق و آموزش نیروی انسانی به طور جدی مورد بحث و بررسی قرار گیرد. خروجی این پنل می‌تواند به شکل‌گیری یک نقشه راه عملیاتی برای برقی‌سازی ناوگان عمومی تهران و سایر کلان‌شهرها کمک شایانی کند.
پنل دوم: بسترهای توسعه قوای محرکه نوین در سطح ملی
در روز دوم، تمرکز از سطح شهری به سطح ملی منتقل می‌شود. پنل «بسترهای لازم جهت توسعه قوای محرکه نوین در کشور» با مدیریت دکتر کاکایی، از اعضای هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت، به ریشه‌ها و الزامات بنیادین این تحول می‌پردازد. اعضای این پنل، نمایندگان تفکر استراتژیک در صنعت خودرو و انرژی کشور هستند. حضور مدیرعامل مرکز تحقیقات موتور ایران خودرو (مهندس رجبعلی) و مدیرعامل ایتراک (دکتر افکار)، بیانگر دیدگاه‌های بزرگترین خودروساز کشور در زمینه تحقیق و توسعه قوای محرکه است. از سوی دیگر، دکتر رفان، مدیرعامل مکو از گروه مپنا، نماینده یکی از قدرتمندترین شرکت‌های کشور در حوزه انرژی و زیرساخت است که نقش کلیدی در توسعه ایستگاه‌های شارژ و مدیریت شبکه برق ایفا می‌کند. حضور مهندس شجاعی از سازمان توان و دکتر ملکی‌فر از صندوق نوآوری و شکوفایی، ابعاد مرتبط با تامین انرژی پایدار و مدل‌های تامین مالی پروژه‌های فناورانه را به بحث اضافه می‌کند. این پنل به سوالات اساسی‌تری پاسخ خواهد داد: آیا زنجیره تامین باتری در کشور شکل گرفته است؟ استراتژی ملی برای بومی‌سازی موتورهای الکتریکی و سیستم‌های کنترلی چیست؟ چگونه می‌توان سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه را جذاب کرد؟ و دولت چه نقشی در استانداردسازی و ایجاد مشوق‌های لازم ایفا می‌کند؟ این بحث‌ها پایه‌های لازم برای یک حرکت پایدار و ملی در مسیر قوای محرکه نوین را بنا خواهند نهاد.
کارگاه‌های آموزشی و نشست‌های علمی؛ غواصی عمیق در فناوری‌های آینده
اگر پنل‌ها و سخنرانی‌ها نمایانگر استراتژی و چشم‌انداز کلان هستند، کارگاه‌های آموزشی و نشست‌های علمی، فرصتی برای ورود به جزئیات فنی و بررسی عمیق فناوری‌های نوین فراهم می‌کنند. همایش HART 2025 با تدارک مجموعه‌ای متنوع از کارگاه‌ها، نشان می‌دهد که علاوه بر بحث‌های مدیریتی، به انتقال دانش فنی و توانمندسازی متخصصان نیز توجه ویژه‌ای دارد. این کارگاه‌ها را می‌توان به چند حوزه کلیدی تقسیم کرد که هر یک گوشه‌ای از پازل پیچیده خودروهای مدرن را تکمیل می‌کنند.
زیرساخت، کنترل و ایمنی در اکوسیستم برقی
سه کارگاه تخصصی به طور مستقیم به ستون‌های اصلی یک اکوسیستم خودروی برقی موفق می‌پردازند. کارگاه «آشنایی با استانداردهای حوزه زیرساخت حمل و نقل برقی» یکی از بنیادی‌ترین نیازهای فعلی کشور را هدف قرار داده است. بدون وجود استانداردهای یکپارچه برای کانکتورها، پروتکل‌های شارژ و ایمنی، توسعه شبکه شارژ با هرج‌ومرج و ناکارآمدی روبرو خواهد شد. کارگاه "Modern Controllers in EVs and HEVs" به مغز متفکر خودروهای برقی و هیبریدی می‌پردازد. کنترلرهای پیشرفته نقشی حیاتی در بهینه‌سازی مصرف انرژی، مدیریت باتری و ارائه عملکرد مطلوب دارند و تسلط بر این حوزه برای بومی‌سازی فناوری ضروری است. در نهایت، کارگاه "Safety Enhancement Strategies for Autonomous EVs" به یکی از نگرانی‌های اصلی در مورد خودروهای آینده، یعنی ایمنی، می‌پردازد. با افزایش سطح خودرانی، اطمینان از عملکرد ایمن سیستم‌ها در شرایط مختلف به یک چالش بزرگ مهندسی تبدیل شده است که این کارگاه به استراتژی‌های مقابله با آن می‌پردازد.
نوآوری در تولید و بهره‌وری انرژی
مجموعه‌ای دیگر از کارگاه‌ها بر روش‌های نوین تولید و بهینه‌سازی مصرف انرژی تمرکز دارند. کارگاه «سبک‌سازی خودروهای برقی به روش گیگاکستینگ» به یکی از داغ‌ترین مباحث روز در صنعت خودرو اشاره دارد. این روش که توسط شرکت‌هایی مانند تسلا پیشگام شده، با یکپارچه‌سازی قطعات بزرگ شاسی، به کاهش وزن، کاهش هزینه و افزایش سرعت تولید کمک شایانی می‌کند. پرداختن به این موضوع در ایران، نشان از علاقه‌مندی صنعت به جهش‌های بزرگ در فرآیندهای تولید دارد. کارگاه "Energy-Efficient Automated Guided Vehicles" دامنه کاربرد قوای محرکه نوین را از خودروهای سواری فراتر برده و به لجستیک و حمل‌ونقل هوشمند در محیط‌های صنعتی می‌پردازد. در نهایت، کارگاه «پیش‌بینی مصرف سوخت در لحظه» اگرچه ممکن است برای خودروهای بنزینی نیز کاربرد داشته باشد، اما در خودروهای هیبریدی برای مدیریت بهینه تقسیم توان بین موتور بنزینی و الکتریکی اهمیتی دوچندان دارد.
استراتژی محصول و فناوری‌های کمک‌راننده (ADAS)
بخشی از کارگاه‌ها نیز به طور مستقیم به استراتژی‌های محصول شرکت‌ها و فناوری‌های مرتبط با تجربه رانندگی می‌پردازند. کارگاه «راهبرد کرمان موتور در حوزه قوای محرکه نوین؛ توسعه ایگل (برقی)» یک فرصت استثنایی برای متخصصان و علاقه‌مندان است تا از نزدیک با جزئیات پروژه یک خودروی برقی واقعی از یکی از بازیگران اصلی بازار ایران آشنا شوند. این شفافیت می‌تواند به ایجاد اعتماد و درک بهتر از توانمندی‌های داخلی کمک کند. همچنین، کارگاه "ADAS Emerging Technologies" به بررسی فناوری‌های نوظهور در سیستم‌های پیشرفته کمک‌راننده می‌پردازد. از کروز کنترل تطبیقی تا سیستم‌های ترمز اضطراری خودکار و حفظ خودرو بین خطوط، ADAS در حال تبدیل شدن به یک استاندارد در خودروهای مدرن است و این کارگاه به آخرین تحولات این حوزه می‌پردازد. این مجموعه از کارگاه‌ها در کنار نشست‌های متعدد علمی برای ارائه مقالات، همایش HART 2025 را به یک رویداد جامع تبدیل کرده است که هم برای مدیران و سیاست‌گذاران و هم برای مهندسان و پژوهشگران، محتوای ارزشمند و کاربردی ارائه می‌دهد.
