ورود وویا فری (Voyah Free) به بازار ایران، که توسط شرکت «سروش موتور» در تابستان ۱۴۰۴ کلید خورد، یکی از مهمترین رخدادهای دور جدید واردات خودرو محسوب میشود. وویا، که بهعنوان بازوی لوکسساز گروه دانگفنگ (Dongfeng) شناخته میشود، با مدل فری مستقیماً بخشی از بازار را هدف گرفته که تشنه تکنولوژیهای نوین و امکانات رفاهی سطح بالاست. این کراساور متوسط، صرفاً یک خودروی هیبریدی یا برقی دیگر نیست؛ بلکه با بهرهگیری از فناوری EREV (خودروی برقی افزایشدهنده برد)، تعریفی جدید از قوای محرکه را به بازاری ارائه میدهد که تا پیش از این، تجربه چندانی در مواجهه با چنین سطح از پیچیدگی فنی نداشته است.
با گذشت چند ماه از اولین تحویلها و ورود این خودرو به خیابانها، اکنون دادههای بازار آزاد در مهرماه ۱۴۰۴، تصویر واضحتری از جایگاه قیمتی و وضعیت تقاضای این محصول جاهطلب چینی ارائه میدهد. بررسی آگهیهای فروش وویا فری در پلتفرمهای آنلاین، شکاف قیمتی عمیق و قابل تأملی را میان حوالههای اولیه، خودروهای مدل ۲۰۲۳ تحویلشده و نمونههای جدید مدل ۲۰۲۵ نشان میدهد. این نوسان شدید، که قیمتها را از حدود ۴.۷ میلیارد تومان برای حواله تا ارقام نجومی فراتر از ۸ میلیارد تومان برای خودروهای صفرکیلومتر مدل ۲۰۲۵ سوق داده، نشاندهنده ترکیبی از عدم قطعیت بازار، هیجان اولیه برای یک محصول کاملاً جدید و البته، حباب قیمتی ناشی از عرضه محدود در برابر تقاضای کاذب و سفتهبازی است. در این تحلیل، ضمن بررسی دقیق دادههای بازار، به کالبدشکافی فنی، امکانات و جایگاه رقابتی این کراساور لوکس در چشمانداز کنونی خودروی ایران میپردازیم.
تحلیل بازار و قیمت وویا فری در مهر ۱۴۰۴
بررسی دادههای ثبتشده در بازار آزاد خودرو در اواسط پاییز ۱۴۰۴، نشاندهنده چنددستگی آشکار در قیمتگذاری وویا فری است. این خودرو که توسط سروش موتور به سامانه وارداتیها عرضه شد، اکنون در سه بازه قیمتی متفاوت در حال معامله است که هرکدام، بخشی از واقعیت بازار را روایت میکنند.
حوالهها، مدلهای ۲۰۲۳ و جهش به مدل ۲۰۲۵
دسته اول، «حوالههای» وویا فری مدل ۲۰۲۵ هستند. این حوالهها که عمدتاً با قیمتهایی در محدوده ۴ میلیارد و ۷۵۰ میلیون تومان آگهی شدهاند، نشاندهنده قیمت پایه یا هزینه تمامشده اولیه برای واردکننده یا ثبتنامکننده هستند. این رقم، کفی است که بازار بر اساس آن شکل گرفته است.
دسته دوم، خودروهای فیزیکی مدل ۲۰۲۳ هستند. این نمونهها که به نظر میرسد از اولین سریهای تحویلی باشند، با قیمتی بین ۴ میلیارد و ۸۹۰ میلیون تومان (در اصفهان) تا حدود ۵ میلیارد و ۳۵۰ میلیون تومان (در تهران) قیمتگذاری شدهاند. این بازه قیمتی نشان میدهد که بازار در ابتدا، حاشیه سود نسبتاً معقولی را برای این خودروی تازهوارد در نظر گرفته بود.
دسته سوم و شگفتانگیزترین بخش بازار، مربوط به مدلهای ۲۰۲۵ صفرکیلومتر است. قیمت این خودروها با جهشی ناگهانی، به ارقامی بین ۷.۵ میلیارد تا ۸.۴ میلیارد تومان رسیده است. آگهیهایی با قیمتهای ۸.۱ میلیارد، ۸.۴ میلیارد و ۸.۰۸ میلیارد تومان در مناطق مختلف تهران و حتی همدان، نشان میدهد که عرضه جدید این محصول (احتمالاً با نرخ ارز، تعرفه یا هزینههای متفاوت) یا ایجاد یک حباب سفتهبازی، قیمت این خودرو را به سطحی فراتر از انتظار پرتاب کرده است. این شکاف ۳ میلیارد تومانی بین مدل ۲۰۲۳ و ۲۰۲۵ (که از نظر فنی تفاوت فاحشی ندارند) یا بین قیمت حواله و قیمت بازار، گویای التهاب شدید و عدم تعادل در عرضه و تقاضای این محصول لوکس است.
جدول قیمتهای بازار آزاد وویا فری (مهر ۱۴۰۴)
برای درک بهتر این گسست قیمتی، نگاهی به نمونه آگهیهای ثبتشده در هفتههای اخیر مهرماه ۱۴۰۴ ضروری است. جدول زیر (که به دلیل محدودیتهای فنی پلتفرم، بهصورت کد نمایش داده شده) بخشی از این دادهها را تجمیع کرده است:
نوع آگهی | مدل (سال) | موقعیت | قیمت (تومان) | تاریخ آگهی (در مهر ۱۴۰۴) |
وویا فری (صفر) | 2025 | تهران، شهرک غرب | 8,400,000,000 | دیروز |
وویا فری (صفر) | 2025 | همدان | 8,400,000,000 | ۱۴۰۴/۷/۹ |
وویا فری (صفر) | 2025 | کرج، بهار | 8,150,000,000 | ۱۴۰۴/۷/۹ |
وویا فری (صفر) | 2025 | تهران، ونک | 8,100,000,000 | دیروز |
وویا فری (صفر) | 2025 | تهران، آجودانیه | 8,100,000,000 | ۱۴۰۴/۷/۳ |
وویا فری (صفر) | 2025 | تهران، شهرک پرواز | 8,080,000,000 | دیروز |
وویا فری (صفر) | 2025 | تهران، ونک | 7,500,000,000 | ۱۵ ساعت پیش |
وویا فری (صفر) | 2023 | تهران، عباس آباد | 5,350,000,000 | ۱۴۰۴/۷/۱۳ |
وویا فری (صفر) | 2023 | تهران، عباس آباد | 5,250,000,000 | ۱۴۰۴/۷/۱۳ |
وویا فری (صفر) | 2023 | تهران، آزادی | 5,200,000,000 | ۱۴۰۴/۷/۱۵ |
وویا فری (صفر) | 2023 | گرگان | 5,100,000,000 | ۳ روز پیش |
وویا فری (صفر) | 2023 | تهران، عباس آباد | 5,000,000,000 | ۲ روز پیش |
وویا فری (صفر) | 2023 | تهران، عباس آباد | 4,995,000,000 | ۱۴۰۴/۷/۸ |
وویا فری (صفر) | 2023 | اصفهان، سجادیه | 4,890,000,000 | دیروز |
حواله وویا فری | 2025 | تهران، رسالت | 4,750,000,000 | ۲۳ ساعت پیش |
حواله وویا فری | 2025 | تهران، تهرانپارس شرقی | 4,750,000,000 | ۶ روز پیش |
کالبدشکافی فنی وویا فری: فراتر از یک هیبرید معمولی
آنچه وویا فری را از تمام خودروهای وارداتی دیگر در بازار ایران متمایز میکند، نه فقط قیمت و امکانات، که پیچیدگی فنی و فلسفه قوای محرکه آن است. این خودرو یک هیبریدی موازی (Parallel) یا سری-موازی (Series-Parallel) مانند محصولات تویوتا یا هیوندای نیست، بلکه یک EREV (خودروی برقی افزایشدهنده برد) یا به تعبیری دیگر، یک «پلاگین هیبرید سری» (Series PHEV) است.
وویا فریقوای محرکه EREV: تعریف یک کلاس جدید در ایران
برخلاف تصور عمومی که واژه «هیبرید» ایجاد میکند، در وویا فری موتور بنزینی هیچ اتصال مکانیکی مستقیمی به چرخها ندارد. این خودرو در واقع یک خودروی برقی (EV) دو موتوره است که یک ژنراتور بنزینی را با خود حمل میکند. قلب تپنده بنزینی، یک موتور ۱.۵ لیتری توربوشارژ ۴ سیلندر با کد 15NTDE است که طبق برخی منابع، حدود ۱۵۰ اسب بخار قدرت و ۲۲۰ نیوتنمتر گشتاور تولید میکند. وظیفه این موتور، نه حرکت دادن خودرو، بلکه صرفاً شارژ کردن مجموعه باتریها در مواقع لزوم است؛ دقیقاً مانند یک ژنراتور اضطراری بسیار پیشرفته. نیروی محرکه واقعی از دو موتور الکتریکی تأمین میشود؛ یکی روی محور جلو و دیگری روی محور عقب. این ساختار، یک سیستم تمام چرخ محرک (AWD) واقعی و هوشمند را ایجاد میکند که گشتاور را بهصورت آنی بین دو محور تقسیم میکند. مجموع خروجی این دو موتور الکتریکی، ارقام خیرهکننده ۴۹۰ اسب بخار (یا ۴۸۳ اسب بخار در برخی منابع) و گشتاور عظیم ۷۲۰ نیوتنمتر است. این اعداد، وویا فری را از نظر گشتاور، همرده سوپراسپرتهای گرانقیمت و از نظر توان، بسیار فراتر از هر کراساور دیگری در بازار رسمی ایران قرار میدهد. نتیجه این مهندسی، شتاب صفر تا صد کیلومتری است که بسته به مشخصات دقیق مدل وارداتی، بین ۴.۰ تا ۴.۵ ثانیه اعلام شده است؛ عملکردی که تا چند سال پیش فقط در خودروهای اسپرت چند صد هزار دلاری یافت میشد. حداکثر سرعت نیز بهصورت الکترونیکی روی ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت محدود شده است.
باتری، پیمایش و معماری شاسی
برای تغذیه این دو موتور قدرتمند، وویا فری به یک بسته باتری لیتیوم-یون نسبتاً بزرگ با ظرفیتی در حدود ۳۹ تا ۴۳ کیلووات ساعت (بسته به مدل سال) مجهز شده است. این ظرفیت باتری به تنهایی برای پیمایش تمام برقی حدود ۱۹۰ تا ۳۰۰ کیلومتر (بسته به استاندارد اندازهگیری و ظرفیت دقیق باتری) کافی است. اما مزیت اصلی سیستم EREV اینجا مشخص میشود: با فعال شدن موتور بنزینی بهعنوان ژنراتور و باک ۵۶ لیتری بنزین، برد ترکیبی خودرو به حدود ۱۰۵۰ کیلومتر میرسد. این مکانیزم، «اضطراب برد» (Range Anxiety) را که بزرگترین مشکل خودروهای برقی خالص است، به کلی از بین میبرد. این خودرو از قابلیت شارژ سریع DC پشتیبانی میکند که میتواند باتری را در حدود ۳۰ دقیقه به ۸۰ درصد برساند و شارژ معمولی AC نیز بین ۴.۵ تا ۶ ساعت زمان نیاز دارد. مصرف سوخت ترکیبی ادعایی در حالت هیبرید (استفاده از ژنراتور) تنها ۱.۳ لیتر در هر صد کیلومتر است که البته این عدد در شرایط رانندگی واقعی شهری و پرشتاب، قطعاً متفاوت خواهد بود. این مجموعه فنی سنگین (باتریها، دو موتور برقی، موتور بنزینی) وزن خودرو را به حدود ۲۲۸۰ کیلوگرم رسانده است. برای مدیریت این وزن در یک شاسی یکپارچه با ابعاد بزرگ (طول ۴۹۰۵، عرض ۱۹۵۰، ارتفاع ۱۶۴۵ و فاصله محوری ۲۹۶۰ میلیمتر)، وویا از یک راهحل مهندسی پیشرفته استفاده کرده است: سیستم تعلیق بادی (Air Suspension). این سیستم که برای اولین بار در یک خودروی وارداتی چینی به ایران راه یافته، قابلیت تنظیم ارتفاع تا ۱۰ سانتیمتر را دارد و نویدبخش سواری بسیار نرم و لوکس، در کنار پایداری مناسب در سرعتهای بالاست.
وویا فریطراحی، کابین و تکنولوژی: جاهطلبی به سبک وویا
وویا فری فقط در بخش فنی یک بیانیه مهندسی نیست، بلکه در طراحی کابین و سطح امکانات نیز تلاش کرده تا خود را بهعنوان یک رقیب جدی برای برندهای لوکس تثبیت کند.
کابین متحرک و اکوسیستم سهگانه
شاخصترین ویژگی کابین وویا فری، داشبورد متحرک آن است. پس از روشن کردن خودرو، یک پنل عریض که سه نمایشگر ۱۲.۳ اینچی (یکی برای کلاستر دیجیتال، یکی برای سیستم اطلاعات و سرگرمی مرکزی و دیگری برای سرنشین جلو) را در خود جای داده، بهصورت الکتریکی بالا میآید. این نمایشگرها در حالتهای مختلف رانندگی، ارتفاع خود را تغییر میدهند؛ برای مثال، در حالت رانندگی اسپرت (Vivid)، داشبورد پایین میآید تا دید بهتری فراهم کند. کیفیت متریال داخلی، استفاده از چرم، سیستم صوتی پیشرفته HiFi از برند معتبر DYNAUDIO با ۱۰ اسپیکر و نورپردازی محیطی قابل تنظیم، همگی در راستای ایجاد یک اتمسفر لوکس طراحی شدهاند.
امکانات رفاهی و ایمنی سطح بالا
لیست امکانات رفاهی وویا فری بسیار طولانی و کامل است. از جمله مهمترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد: سقف پانورامیک شیشهای از نوع فوتوکرومیک (یا الکتروکرومیک) که میتواند میزان ورود نور را تنها با یک دکمه تنظیم کند و در برابر تابش شدید آفتاب تیره شود. صندلیهای جلوی برقی ۱۲ حالته مجهز به گرمکن، سردکن و ماساژور. شارژر بیسیم (وایرلس) با توان بالای ۵۰ وات. سیستم تهویه مطبوع اتوماتیک دو کاناله (یا حتی چهار منطقهای در برخی مدلها) با سیستم کنترل کیفیت هوای کابین. سیستم ورود بدون کلید، استارت دکمهای، درب صندوق برقی هوشمند و دستگیرههای درب مخفیشونده. در بخش ایمنی، وویا فری با مجموعهای کامل از رادارها (میلیموجی و التراسونیک)، دوربینها (شامل دوربین ۳۶۰ درجه و دوربین ثبت وقایع) و سنسورها، یک سیستم کمکراننده هوشمند (ADAS) سطح ۲ پلاس را ارائه میدهد. این مجموعه شامل کروز کنترل تطبیقی، دستیار حفظ خودرو بین خطوط، سیستم هشدار برخورد از جلو با ترمز اضطراری خودکار، رادار نقطه کور، هشدار ترافیک عقب و سیستم پارک کاملاً خودکار (Auto Park) است.
فضای کابین وویا فریتحلیل نهایی: جایگاه وویا فری در بازار ایران
ورود وویا فری به بازار ایران، یک شمشیر دو لبه است. از یک سو، این خودرو سطح انتظارات از یک خودروی وارداتی (بهخصوص چینی) را به شکل بیسابقهای بالا برده و تکنولوژیهایی را به ارمغان آورده که پیش از این در بازار رسمی کشور مشاهده نشده بود.
نقاط قوت انکارناپذیر
عملکرد فنی خارقالعاده: شتاب ۴ ثانیهای و گشتاور ۷۲۰ نیوتنمتری، این کراساور خانوادگی را در لیگ سوپراسپرتها قرار میدهد. تکنولوژی EREV: بهترین ویژگی هر دو جهان؛ یعنی رانندگی تمام برقی در شهر (با پیمایش ۳۰۰ کیلومتر) و عدم وجود اضطراب برد در سفرهای طولانی (با برد ۱۰۵۰ کیلومتر). امکانات لوکس واقعی: تعلیق بادی، سقف فوتوکرومیک، صندلیهای ماساژوردار و داشبورد متحرک، آپشنهایی هستند که در رقبای کرهای یا ژاپنی همرده (در بازارهای جهانی) بهندرت یافت میشوند. فضای کابین و بار: با فاصله محوری نزدیک به ۳ متر و صندوق عقب ۵۶۰ لیتری (که تا ۱۳۲۰ لیتر افزایش مییابد)، یک کراساور جادار و کاربردی است.
چالشها و نقاط ضعف بالقوه
قیمتگذاری نجومی در بازار آزاد: قیمت ۸.۴ میلیارد تومانی (در مهر ۱۴۰۴) برای یک برند تازهوارد چینی، حتی با وجود تمام این امکانات، رقمی اغراقشده و بسیار پرریسک است. این قیمت، خودرو را وارد قلمرو خودروهای کارکرده لوکس اروپایی (مدل ۲۰۱۷-۲۰۱۸) میکند که از نظر اصالت برند، جایگاه بسیار مستحکمتری دارند. پیچیدگی فنی و هزینههای تعمیرات: سیستم EREV، دو موتور برقی، باتری ولتاژ بالا، سیستم تعلیق بادی و داشبورد متحرک، همگی کابوسهای بالقوه برای نگهداری در بازار ایران هستند. کوچکترین خرابی در هر یک از این بخشها میتواند هزینههای گزاف و نیازمند دانش فنی بسیار خاصی باشد. خدمات پس از فروش و تأمین قطعات: شرکت «سروش موتور» بهعنوان عرضهکننده، یک بازیگر کاملاً جدید در بازار است. موفقیت بلندمدت وویا فری در گرو توانایی این شرکت در ارائه خدمات پس از فروش تخصصی و تأمین قطعات یدکی این خودروی بسیار پیچیده است. هرگونه ضعف در این بخش، میتواند به سرعت منجر به افت شدید قیمت کارکرده و نارضایتی مالکان شود. عدم شناخت برند: «وویا» (Voyah) هیچ پیشینه و اعتباری در ذهن خریدار ایرانی ندارد. متقاعد کردن مشتری برای پرداخت مبلغی معادل یک واحد مسکونی لوکس برای برندی ناشناخته، بزرگترین چالش بازاریابی این خودرو است.
نتیجهگیری
وویا فری یک «ویترین فناوری» چشمگیر از سوی صنعت خودروسازی چین است. این خودرو نشان میدهد که مهندسان چینی تا چه حد در ارائه محصولات لوکس و فناورانه پیشرفت کردهاند. اما در بازار خاص ایران، سرنوشت آن بیش از هر چیز به قیمتگذاری، خدمات پس از فروش و میزان پذیرش ریسک از سوی خریداران ثروتمند بستگی دارد. شکاف عمیق بین قیمت حواله (۴.۷ میلیارد) و قیمت بازار آزاد (۸.۴ میلیارد) در مهر ۱۴۰۴، نشان میدهد که این خودرو فعلاً بیش از آنکه یک گزینه منطقی برای خرید باشد، به ابزاری برای سفتهبازی و نمایش تجمل تبدیل شده است.