زلزله ژاپنی-چینی در بازار خودروهای برقی؛ تحلیل آماری قرعهکشی سامانه اتونوین
روز چهارشنبه ۲۸ آذرماه، سامانه اتونوین شاهد یکی از رویدادهای مهم در عرصه عرضه خودروهای وارداتی برقی بود. برگزاری قرعهکشی برای چهار مدل خودرو از برندهای معتبر جهانی یعنی مزدا، تویوتا و آئودی، پرده از تغییر ذائقه بازار و هوشمندی خریداران ایرانی برداشت. نتایج این قرعهکشی که با مشارکت متقاضیان برای خودروهای مزدا EZ-6، تویوتا bZ4X، آئودی Q4 و آئودی Q5 انجام شد، حاوی پیامهای معناداری برای سیاستگذاران و واردکنندگان است. تفاوت فاحش در تعداد متقاضیان خودروی مزدا نسبت به رقبای آلمانی و ژاپنی خود، نشاندهنده ترکیبی از فاکتورهای قیمت، طراحی و مشخصات فنی است که در ادامه به کالبدشکافی دقیق آن خواهیم پرداخت. اعلام نتایج نهایی این طرح برای روز پنجشنبه ۲۹ آذرماه برنامهریزی شده است، اما آمار اولیه تقاضا خود گویای تمام ماجراست.
تحلیل فنی و بازار: چرا مزدا EZ-6 پادشاه مطلق این رقابت شد؟
آمار خیرهکننده ۹۳۸۵ متقاضی برای مزدا EZ-6 در برابر ارقام ناچیز سایر خودروها، یک اتفاق تصادفی نیست. مزدا EZ-6 در واقع حاصل همکاری جوینت-ونچر مزدا و چانگان چین است. این خودرو که بر پایه پلتفرم EPA1 چانگان (مشترک با دیپال SL03) توسعه یافته، ترکیبی از مهندسی شاسی و تعلیق مزدا با تکنولوژی پیشرانه و باتری چینی است. خریدار ایرانی به خوبی آگاه است که با انتخاب این خودرو، طراحی ظاهری جذاب و زبان طراحی «کودو» (Kodo) را در کنار آپشنهای مدرن چینی دریافت میکند.
مشخصات فنی و برگهای برنده مزدا
مزدا EZ-6 در نسخه تمام برقی (BEV) معمولاً با یک موتور الکتریکی روی محور عقب عرضه میشود که توانایی تولید حدود ۲۵۵ اسب بخار قدرت و ۳۲۰ نیوتنمتر گشتاور را دارد. شتاب صفر تا صد این خودرو در حدود ۶.۲ ثانیه است که برای یک سدان خانوادگی رقم بسیار مطلوبی محسوب میشود. باتریهای به کار رفته در این مدل معمولاً ظرفیتی بین ۵۸ تا ۸۰ کیلووات ساعت دارند که بردی حدود ۶۰۰ کیلومتر (براساس استاندارد CLTC) را فراهم میکنند. این مشخصات در کنار فاصله محوری ۲۹۰۰ میلیمتری که فضای کابین بسیار دلبازی را ایجاد کرده، مزدا را به گزینهای منطقی تبدیل کرده است. تقاضای بالا برای این خودرو نشان میدهد که بازار ایران نسبت به خودروهای "ژاپنی مونتاژ چین" که قیمت رقابتیتری نسبت به وارداتیهای مستقیم اروپایی دارند، اقبال بیشتری نشان میدهد.
تویوتا و آئودی؛ قربانیان قیمت و محافظهکاری
در سمت دیگر ماجرا، تویوتا bZ4X با تنها ۱۷۴ متقاضی و خودروهای آئودی با مجموع کمتر از ۱۵۰ متقاضی (۲۵ نفر برای Q4 و ۱۲۴ نفر برای Q5) قرار دارند. این آمار برای برندهایی که روزگاری نماد تجمل و آرزوی بازار ایران بودند، شوکهکننده است. تویوتا bZ4X به عنوان نخستین کراساوور تمام برقی تویوتا، در بازارهای جهانی نیز با نقدهای جدی در زمینه برد حرکتی و سرعت شارژ مواجه بوده است. نسخه تک دیفرانسیل این خودرو با ۲۰۱ اسب بخار قدرت و نسخه دو دیفرانسیل با ۲۱۴ اسب بخار، روی کاغذ عملکردی معمولی دارند. اما آنچه باعث استقبال سرد در ایران شده، احتمالاً قیمت تمام شده بسیار بالا و عدم اطمینان مشتریان به خدمات پس از فروش سیستمهای پیچیده برقی تویوتا در مقایسه با وفور قطعات خودروهای چینی و همچین اشباع بازار است.
شکست سنگین ژرمنها در جذب سرمایه ایرانی
آئودی Q4 e-tron و Q5 e-tron (که نسخه Q5 آن در واقع محصولی مخصوص بازار چین و بر پایه پلتفرم MEB فولکسواگن است) کمترین میزان تقاضا را ثبت کردند. آئودی Q4 با پلتفرم مشترک با فولکسواگن ID.4، خودرویی با کیفیت ساخت بالاست که در نسخه ۴۰ e-tron حدود ۲۰۴ اسب بخار قدرت دارد. اما عدد ۲۵ متقاضی برای Q4 نشان میدهد که این خودرو عملاً از دایره توان خرید یا تمایل سرمایهگذاری اکثر متقاضیان خارج بوده است. قیمتگذاری نجومی احتمالی در بازار آزاد، هزینه نگهداری بسیار بالا و ترس از نبود قطعات یدکی برای یک برند لوکس آلمانی در شرایط تحریمی، ریسک خرید را به شدت افزایش داده است. آئودی Q5 e-tron نیز با وجود ابعاد بزرگتر و امکانات بیشتر (و ۱۰۲ متقاضی بیشتر نسبت به Q4)، همچنان نتوانسته اعتماد بازار را جلب کند. این آمار زنگ خطری برای واردکنندگان خودروهای لوکس اروپایی است که بدون زیرساخت خدمات، شانسی در برابر رقبای چینی-ژاپنی ندارند.
جدول تحلیلی آمار فروش سامانه اتونوین
بر اساس دادههای رسمی منتشر شده از سوی سامانه یکپارچه و پلتفرم اتونوین، جزئیات تقاضای ثبت شده برای این چهار مدل خودرو به شرح زیر است:
| ردیف | نام و مدل خودرو | برند سازنده | تعداد تقاضا (نفر) | وضعیت استقبال |
|---|
| ۱ | مزدا EZ-6 | Mazda (J/C) | ۹,۳۸۵ | بسیار عالی |
| ۲ | تویوتا bZ4X | Toyota | ۱۷۴ | ضعیف |
| ۳ | آئودی Q5 e-tron | Audi | ۱۲۴ | بسیار ضعیف |
| ۴ | آئودی Q4 | Audi | ۲۵ | ناچیز |
نتایج فوق نشان میدهد که بازار خودروی ایران در بخش وارداتیها، در حال گذار از "برند پرستی" محض به سمت "ارزش در برابر قیمت" است. خریداران ترجیح میدهند خودرویی با تکنولوژی روز و ظاهر مدرن (مانند مزدا EZ-6) سوار شوند تا اینکه هزینههای گزافی برای مدلهای پایه یا گرانقیمت برندهای لوکس اروپایی بپردازند که آینده خدمات آنها در هالهای از ابهام است. نتایج نهایی قرعهکشی و اسامی برندگان، پنجشنبه ۲۹ آذرماه از طریق پیامک و وبسایت رسمی اتونوین اعلام خواهد شد.