نخستین مرکز آزمون جاده‌ای و تست تصادف خودرو در ایران (AQS)، طی مراسمی رسمی در منطقه صفادشت استان تهران آغاز به کار کرد. این پروژه که با هدف ارتقای استانداردهای ایمنی در صنعت خودروسازی کشور و کاهش وابستگی به آزمایشگاه‌های خارجی راه‌اندازی شده است، حاصل سرمایه‌گذاری بخش خصوصی بوده و از نظر سطح تجهیزات و فناوری‌های به‌کار رفته، به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین مراکز آزمون ایمنی در منطقه غرب آسیا شناخته می‌شود. در ادامه گزارش، جزئیات فنی، میزان سرمایه‌گذاری و استانداردهای قابل اجرا در این مرکز مورد بررسی قرار گرفته است.
مشخصات فنی، زیرساخت‌ها و حجم سرمایه‌گذاری
طبق اطلاعات منتشر شده، مرکز آزمون تصادف AQS در زمینی به مساحت ۲۶ هزار مترمربع احداث شده است. فرآیند ساخت و تجهیز این مجموعه با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به ارزش تقریبی ۳۰۰۰ میلیارد تومان انجام پذیرفته است. بنا بر اعلام مسئولان پروژه، تمامی مراحل نصب و راه‌اندازی تجهیزات فنی این مرکز توسط شرکت پیمانکار بین‌المللی صورت گرفته است؛ شرکتی که سابقه تجهیز مراکز معتبر اروپایی نظیر Cidaut و IDIADA اسپانیا را در کارنامه خود دارد.
نخستین مرکز آزمون جاده‌ای و تست تصادف خودرو در ایران (AQS)، طی مراسمی رسمی در منطقه صفادشت استان تهران آغاز به کار کردتکنولوژی دوربین‌ها و سیستم پرتابگر
یکی از بخش‌های کلیدی این آزمایشگاه، سیستم‌های ثبت داده و تصویربرداری آن است. این مرکز به دوربین‌های سرعت‌بالای برند NEC ژاپن مجهز شده است که توانایی فیلم‌برداری با نرخ ۱۰۰ هزار فریم بر ثانیه را دارا هستند. این قابلیت امکان ثبت دقیق‌ترین جزئیات تغییر شکل بدنه و عملکرد قطعات ایمنی در لحظه برخورد را فراهم می‌کند. همچنین در بخش سیستم پیشران یا پرتابگر (Launcher)، تجهیزات نصب شده قدرت کشش انواع خودروهای سواری و تجاری سبک تا وزن ۳۵۰۰ کیلوگرم را دارند. این سیستم قادر است خودرو را برای انجام تست‌های تصادف، به سرعت نهایی ۱۱۰ کیلومتر بر ساعت برساند که پوشش‌دهنده طیف وسیعی از استانداردهای ایمنی بین‌المللی است.
استانداردهای آزمون و تجهیزات اندازه‌گیری ایمنی
مرکز AQS بر اساس استانداردهای روز اتحادیه اروپا طراحی شده و امکان اجرای آزمون‌های متنوعی را فراهم کرده است. تجهیزات موجود در این مرکز شامل ۶ عدد آدمک تست تصادف (Crash Test Dummies) است که ارزش میانگین هر یک حدود ۴۰۰ هزار یورو اعلام شده است. این آدمک‌ها مجهز به سنسورهای پیشرفته برای اندازه‌گیری نیروهای وارده به سرنشین هستند و فرآیند کالیبراسیون آن‌ها در داخل مجموعه انجام می‌شود.
افتتاح رسمی نخستین مرکز تست تصادف خاورمیانه در ایران دامنه تست‌های قابل اجرا
بر اساس مستندات فنی ارائه شده، این مرکز زیرساخت‌های لازم برای انجام آزمون‌های استاندارد ایمنی سازمان ملل (ECE) را داراست. مهم‌ترین تست‌های قابل اجرا در این مرکز عبارتند از: آزمون برخورد از روبرو (Frontal Impact) مطابق استاندارد ECE R94 آزمون برخورد جانبی (Side Impact) مطابق استاندارد ECE R95 آزمون مقاومت سیستم فرمان (Steering Mechanism) مطابق استاندارد ECE R12 آزمون‌های استحکام سازه و ایمنی سیستم سوخت‌رسانی مطابق استانداردهای R34 و R32 آزمون برخورد از عقب (Rear Impact) مطابق استاندارد R137.
وضعیت حقوقی، استاندارد IR-NCAP و نحوه انتشار نتایج
با راه‌اندازی این مرکز، موضوع تدوین استاندارد بومی ایمنی خودرو تحت عنوان IR-NCAP (برنامه ارزیابی خودروهای جدید ایران) نیز وارد مرحله اجرایی شده است. طبق اعلام مراجع ذی‌ربط، پیش‌نویس این استاندارد در حال نگارش است و هدف آن ایجاد یک رویه واحد ملی برای سنجش ایمنی خودروهای تولیدی و وارداتی است.
مرکز آزمون جاده‌ای و تست تصادف خودرو در ایران (AQS) اعتبار بین‌المللی و پروتکل‌های انتشار گزارش
در خصوص اعتبار نتایج این مرکز در سطح جهانی، گزارش‌ها حاکی از آن است که اگرچه آزمون‌ها دقیقاً مطابق با پروتکل‌های یورو انکپ (Euro NCAP) انجام می‌شود، اما موسسه یورو انکپ تنها نتایج حاصل از آزمایشگاه‌های رسمی و معتمد خود در اروپا را برای اعطای ستاره ایمنی به رسمیت می‌شناسد. بنابراین، نتایج AQS به عنوان مرجع رسمی داخلی و منطقه‌ای کاربرد خواهد داشت. همچنین درباره نحوه انتشار نتایج تست‌ها، قوانین موجود بیانگر آن است که مرکز AQS به عنوان یک آزمایشگاه مستقل (Third Party) عمل می‌کند و مالکیت معنوی نتایج متعلق به کارفرما (خودروساز یا سازمان ملی استاندارد) است. بر این اساس، انتشار عمومی فیلم‌ها و گزارش‌های فنی منوط به صدور مجوز از سوی نهادهای سفارش‌دهنده تست خواهد بود. طبق مقررات جدید نمونه‌برداری، خودروهای تولید داخل پس از تیراژ ۵۰۰۰ دستگاه و خودروهای وارداتی پس از هر ۱۰۰۰ دستگاه، ملزم به انجام تست‌های تصادف در این مرکز خواهند بود تا تطابق کیفیت تولید با استانداردهای اولیه مورد سنجش قرار گیرد.
