فراتر از صنعت؛ نگاهی به رویکرد جدید مکثموتور در حوزه CSR
در هیاهوی اخبار روزانه صنعت خودرو که معمولاً با اعداد و ارقام، اسببخار و شرایط فروش گره خورده است، گاهی رویدادهایی رقم میخورد که جنس متفاوتی دارند و نشاندهنده تغییر پارادایم در نگاه خودروسازان به جامعه پیرامونی خود هستند. در روز کتاب، زمانی که بسیاری از مدارس کشور طبق روال معمول میزبان برنامههای آموزشی بودند، خانواده مکثموتور و برند لوکانو تصمیم گرفتند صبح کاری خود را در فضایی متفاوت آغاز کنند. این اقدام در راستای مسئولیت اجتماعی شرکتی (CSR) انجام شد؛ مفهومی که در سالهای اخیر از یک شعار تبلیغاتی فراتر رفته و به بخشی از هویت برندهای معتبر تبدیل شده است. این بازدید بخشی از نگاه بلندمدت مکثموتور در زمینه مسئولیت اجتماعی است. نگاهی که بر این اصل استوار است که شرکتهای صنعتی زمانی میتوانند خود را بخشی واقعی و اثرگذار از جامعه بدانند که در کنار توسعه خطوط تولید و آمار فروش، سهمی ملموس در تقویت سرمایههای انسانی و فرهنگی داشته باشند. انتخاب مدرسه «صبح رویش» برای این بازدید، انتخابی هوشمندانه بود، چرا که این مرکز یکی از خاصترین و امیدبخشترین فضاهای آموزشی پایتخت محسوب میشود.
صبح رویش؛ کارخانهای برای بازتولید امید و کودکی
مدرسه صبح رویش تنها یک نام در لیست مدارس تهران نیست؛ بلکه نمادی از تلاش مدنی برای بازگرداندن حق کودکی به کسانی است که زودتر از موعد وارد چرخه سخت کار شدهاند. این مدرسه مأموریت اصلی خود را بازگرداندن کودکی تعریف کرده است. بر اساس آمارهای موجود، صبح رویش از سال ۱۳۹۳ تا به امروز موفق شده است ۱۰۱۷ دانشآموز را تحت پوشش قرار دهد. این دانشآموزان که عمدتاً کودکان کار و کودکان در معرض آسیب هستند، در یازده مرکز مختلف شامل مراکز آموزشی، فرهنگی و مهارتی حمایت میشوند.
ورود تیم مارکتینگ مکثموتور به این مدرسه در ساعت ۸ صبحساختار آموزشی و حمایتی متفاوت
نکته قابل تأمل در بررسی ساختار صبح رویش، جامعیت خدمات آن است. در این مراکز، طیف وسیعی از خدمات ارائه میشود که از آموزش رسمی در مقاطع دبستان و هنرستان آغاز شده و تا مدرسه سیار و خانه دوستی امتداد مییابد. برخلاف سیستمهای آموزشی سنتی که تمرکز صرف بر محتوای درسی دارند، در اینجا کودکان علاوه بر تحصیل، مهارتهای زندگی، مهارتهای فنی و آموزشهای هنری را نیز فرا میگیرند. همچنین خدمات حیاتی دیگری نظیر مشاورههای روانشناسی، مددکاری اجتماعی، تأمین صبحانه و ناهار گرم و حمایتهای هویتی (برای کودکان فاقد شناسنامه) نیز به این دانشآموزان ارائه میشود. اهمیت این مدل زمانی دوچندان میشود که بدانیم صبح رویش اگرچه با مجوزهای رسمی فعالیت میکند، اما ۱۰۰ درصد توسط مردم و خیرین اداره میشود و یک سیستم تربیتی تمامعیار و مردمی است.
فضاسازی و اتمسفر؛ روایتی از خلاقیت در دل محدودیت
ورود تیم مارکتینگ مکثموتور به این مدرسه در ساعت ۸ صبح، با استقبالی مواجه شد که هیچ شباهتی به مراسمهای خشک و رسمی اداری نداشت. استقبالی که لبخندهای آن رسمی نبود، بلکه واقعی و برآمده از هیجان خالص کودکان بود. دانشآموزان با اشتیاقی بیتعارف و صمیمی به پیشواز مهمانان آمدند. در همان گامهای نخست ورود، مشخص بود که این مکان چیزی فراتر از یک مرکز آموزشی خشک است؛ بلکه یک اجتماع کوچک، خودجوش و زنده است.
فضای بصری مدرسه نیز بازتابدهنده روحیه حاکم بر آن بود. دیوارها و گوشه و کنار مدرسه پر از نشانههایی بود که توسط خود بچهها خلق شده بود. دیوارهای نقاشی شده، تابلوهایی که با دستان کوچک کودکان ساخته شده بودند و بخشهایی که با ایدههای خود دانشآموزان بازسازی شده بودند، فضایی منحصربهفرد ایجاد کرده بودند. اگرچه مدرسه هنوز در حال توسعه و ساختوساز بود، اما همین تلفیق فضای کارگاهی با خلاقیتهای رنگارنگ کودکانه، حسی از پویایی و امید به آینده را به بازدیدکنندگان منتقل میکرد.
درس زندگی سر سفره صبحانه؛ تمرین مسئولیتپذیری
یکی از بخشهای کلیدی و آموزنده این بازدید، مشاهده فرآیند آمادهسازی و صرف صبحانه بود. در صبح رویش، صبحانه صرفاً یک وعده غذایی نیست، بلکه یک کلاس عملی برای آموزش مسئولیتپذیری است. تیم لوکانو شاهد بود که چگونه کودکان ارشد مدرسه دوشادوش مربیان، مدیریت کامل این فرآیند را بر عهده داشتند. تقسیم کار در این بخش با دقت و نظم خاصی انجام میشد: گروهی مسئول پهن کردن سفرهها بودند، گروهی دیگر وظیفه آوردن نان و میوه را بر عهده داشتند و تیمی دیگر در کنار ماهیتابههای بزرگ، مشغول سرخ کردن سوسیس و تخممرغ بودند.
کودکان کار در مدرسه صبح رویش مشارکت اجتماعی به جای کار اجباری
نکته ظریف و تحلیلی در این بخش، تفاوت ماهوی فعالیت کودکان در مدرسه با مفهوم "کار کودک" در خیابان است. حتی کودکان کوچکتر نیز با ذوق و شوق در مرتب کردن میزها مشارکت داشتند. سرعت، هماهنگی و شوق کودکان نشان میداد که اینجا «کار مدرسه» به معنای واقعی به خود «بچهها» سپرده شده است. این واگذاری مسئولیت نه برای بهرهکشی یا کار اجباری، بلکه متدی تربیتی برای تجربه حس مسئولیت، تقویت اعتمادبهنفس و تمرین مشارکت اجتماعی در یک محیط امن است.
تور آموزشی؛ از کارگاه نجاری تا دهکده طبیعت
در ادامه این رویداد، کادر اجرایی مدرسه صبح رویش یک تور بازدید کامل را برای تیم مکثموتور ترتیب دادند که هر ایستگاه آن داستانی مستقل و آموزنده داشت. تنوع کارگاهها و بخشهای مختلف مدرسه نشاندهنده رویکرد چندبعدی مدیران آن به مقوله پرورش است:
کارگاه نجاری و مهارتآموزی: این بخش جایی است که کودکان اولین محصولات واقعی خود را میسازند و طعم خلق کردن را میچشند.
دهکده آموزشی و مزرعه ارگانیک: وجود باغچهای که کودکان در آن طبیعت را لمس میکنند و مزرعه کوچک محصولات ارگانیک، نشان از توجه مدرسه به پیوند کودکان با محیط زیست دارد.
واحدهای تخصصی روانشناسی و مددکاری: برخلاف بسیاری از مدارس که واحد مشاوره نقشی حاشیهای دارد، در صبح رویش واحد روانشناسی با پروتکلهای جدی و علمی و واحد مددکاری با نقش فعال در زندگی واقعی کودکان حضور دارند.
نوآوریهای تربیتی: وجود فضاهایی با نامهای خلاقانه نظیر «دیوار هویت» برای ثبت اثر دست کودکان، «دیوار لبخند» برای تخلیه هیجان و «چتر گفتوگو» که تمرینی برای حل اختلاف از طریق دیالوگ و نه تنبیه است، نشاندهنده فلسفه عمیق مدرسه برای پرورش شخصیت در کنار آموزش درسی است.
تبادل فرهنگی و عاطفی؛ قابهای چوبی در برابر کتابهای درسی
اوج تعامل عاطفی این بازدید در لحظه تبادل هدایا رقم خورد. یکی از تأثیرگذارترین صحنهها زمانی بود که دانشآموزان اقدام به عکاسی از مهمانان کردند و بلافاصله عکسها را چاپ نمودند. ارزش این هدیه نه در کاغذ عکس، بلکه در قابی بود که آن را در بر میگرفت؛ قابهای چوبی کوچکی که کودکان خودشان در کارگاه نجاری مدرسه ساخته بودند. این قابهای کوچک نمادی از توانمندی، عزتنفس و احساس ارزشمندی کودکانی بود که یاد گرفتهاند به جای قرار گرفتن در جایگاه نیازمند، «دهنده» باشند.
در سوی مقابل، بستههای کتاب درسی که توسط تیم مکثموتور تهیه شده بود، به کودکان اهدا شد. واکنش کودکان به این هدایا فراتر از حد انتظار بود. شوق آنها هنگام دریافت کتابها، شعرهایی که سر دادند و آغوشهایی که باز کردند، فضایی سرشار از احساس را خلق کرد. نکته جالب توجه در این تعامل، تلاش کودکان برای یادگیری و بیان کلمات «سلام» و «خداحافظی» به زبان چینی در همان لحظه بود که نشاندهنده هوش اجتماعی و اشتیاق آنها به برقراری ارتباط بود.
جمعبندی؛ پیوند صنعت خودرو با توسعه پایدار انسانی
بازدید تیم لوکانو و مکثموتور از مدرسه صبح رویش در روز کتاب، اگرچه به ظاهر یک رویداد مناسبتی بود، اما در بطن خود پیامی مهم داشت. روز کتاب تنها بهانهای بود برای بودن در کنار کودکانی که آینده را با دستان کوچک اما ارادهای بزرگ میسازند. مکثموتور با این اقدام نشان داد که به مسئولیت اجتماعی فراتر از شعارهای تبلیغاتی مینگرد و متعهد است این مسیر را با افتخار ادامه دهد. حمایت از مجموعههایی نظیر صبح رویش که سیستمی کارآمد برای تبدیل کودکان آسیبدیده به شهروندانی مسئول و توانمند دارند، سرمایهگذاری مستقیم بر روی آینده جامعه است. این رویداد ثابت کرد که صنعت خودرو میتواند و باید نقشی فراتر از تولید آهن و موتور ایفا کند و در ساختن زیربناهای فرهنگی و انسانی کشور نیز سهیم باشد.
