مرسدس بنز در آستانه یکی از مهمترین و استراتژیکترین تغییرات مدیریتی خود در حوزه طراحی قرار دارد که میتواند مسیر آینده این خودروساز لوکس آلمانی را دستخوش تحولاتی بنیادین کند. گوردون واگنر، مدیر ارشد طراحی این برند و یکی از اثرگذارترین چهرههای صنعت خودرو در دو دهه اخیر، پس از نزدیک به ۳۰ سال همکاری مستمر، در پایان ماه ژانویه از این شرکت جدا میشود. این خبر که همچون بمبی خبری در محافل خودرویی جهان صدا کرده است، نشاندهنده پایان یک دوران طلایی و پرفراز و نشیب در تاریخ ستاره نقرهای است. طبق اعلام رسمی، این تصمیم بنا به درخواست شخصی واگنر و با توافق دوطرفه اتخاذ شده و استعفای او در روز ۳۱ ژانویه بهطور رسمی اجرایی خواهد شد. واگنر که اکنون ۵۶ سال سن دارد، در سال ۱۹۹۷ به مرسدس بنز پیوست و از سال ۲۰۰۸ سکان هدایت طراحی جهانی این غول خودروسازی را در دست گرفت؛ دورهای که بسیاری از کارشناسان و منتقدان صنعت خودرو، آن را نقطه آغاز تولد دوباره و مدرنسازی برند مرسدس بنز میدانند.
جدایی گوردون واگنر، مدیر ارشد طراحی این برندمیراث ماندگار واگنر؛ از «خلوص حسی» تا بازتعریف لوکس بودن
در بررسی کارنامه کاری گوردون واگنر، نمیتوان از تأثیر شگرف او بر تغییر ذائقه بصری مشتریان مرسدس بنز چشمپوشی کرد. دوران مدیریت او با یک تحول اساسی و رادیکال در زبان طراحی این شرکت همراه بود که هویت بصری بنز را از رقبایش متمایز کرد. او در سال ۲۰۰۹، تنها یک سال پس از به دست گرفتن سکان مدیریت طراحی، فلسفهای نوین با عنوان Sensual Purity یا «خلوص حسی» را معرفی کرد. این رویکرد جسورانه، هدف مشخصی داشت: فاصله گرفتن از طراحیهای خشک، محافظهکارانه و کاملاً مهندسیمحور گذشته که سالها بر محصولات بنز سایه افکنده بود و حرکت به سمت فرمهای سیال، ساده و احساسی که بتواند نسل جدیدی از خریداران را جذب کند.
شاهکارهای مهندسی و هنر؛ خودروهایی که تاریخساز شدند
در طول سالهای فعالیت واگنر، بسیاری از مهمترین و تأثیرگذارترین محصولات تاریخ معاصر مرسدس بنز تحت نظارت مستقیم او طراحی و روانه بازار شدند. او با قلم خود توانست سگمنتهای جدیدی را در بازار خودرو تعریف کند. یکی از شاخصترین این خودروها، مرسدس CLS بود که چه در نسل اول و چه در نسلهای بعدی، مفهوم «کوپه چهاردر» را به بازار جهانی معرفی کرد و بسیاری از رقبا را به تقلید واداشت. همچنین بازطراحی کامل مدلهای پرفروشی همچون A کلاس، C کلاس و E کلاس در نسلهای مدرن، که ستون فقرات فروش بنز را تشکیل میدهند، از دستاوردهای تیم طراحی او محسوب میشود.
اولا کلنیوس، مدیرعامل مرسدس بنز، درباره نقش او چنین میگوید:
واگنر نقش کلیدی در شکلگیری هویت بصری مدرن این برند ایفا کرد و محصولات مرسدس را به نمادهایی از زیباییشناسی معاصر در سطح جهانی تبدیل ساخت.
اما هنر واگنر تنها به خودروهای سدان محدود نمیشد. او در طراحی خودروهای شاسیبلند مانند نسل جدید G کلاس نیز شاهکار کرد؛ خودرویی که توانست با حفظ DNA کلاسیک و جعبهای شکل خود، المانهای طراحی مدرن را نیز در خود جای دهد. همچنین در دوران همکاری مرسدس و مکلارن، طراحی مدل افسانهای مکلارن SLR و در سالهای ابتدایی فعالیتش، مدلهای ML و GL نیز در کارنامه او ثبت شده است.
مرسدس AMG GT مرسدس AMG GT؛ اوج خلاقیت و احساس
در میان تمام پروژههای انبوه و متنوع، مرسدس AMG GT جایگاه ویژهای در قلب و کارنامه حرفهای واگنر دارد. این خودرو که به عنوان رقیبی مستقیم برای پورشه ۹۱۱ طراحی شد، نمادی از هیجان و اوج خلاقیت تیم طراحی واگنر بود. واگنر بارها در مصاحبههای خود اعلام کرده است که AMG GT نزدیکترین محصول به سلیقه شخصیاش است؛ یک خودروی اسپرت خالص که بیش از هر چیز بر احساس، هیجان رانندگی و زیبایی بصری تمرکز دارد. علاوه بر این، مدل جاودانه مرسدس SLS AMG با درهای گالوینگ که یادآور مدل افسانهای 300SL بود نیز از شاهکارهای ماندگار دوران اوست.
چالشهای عصر الکتریکی و دلایل احتمالی جدایی
با وجود تمامی موفقیتها و جوایز متعدد طراحی، سالهای اخیر برای واگنر بدون چالش نبوده است. ورود صنعت خودرو به عصر الکتریکی و معرفی سری EQ مرسدس بنز، انتقادات بیسابقهای را متوجه دپارتمان طراحی کرد. طراحی خودروهای برقی سری EQ، بهویژه سدان لوکس EQS، به دلیل فرم بسیار آیرودینامیک، تخممرغی شکل و متفاوت از عرف بازار، واکنشهای منفی زیادی را از سوی طرفداران سنتی و منتقدان در پی داشت.
شکست استراتژی طراحی سری EQ
این انتقادات تنها در حد بحثهای رسانهای باقی نماند و تأثیر خود را بر آمار فروش نیز گذاشت. فروش ضعیف محصولات سری EQ و استقبال کمتر از حد انتظار، زنگ خطری جدی برای مدیران ارشد دشتوتگارت بود. بسیاری از مشتریان وفادار مرسدس بنز نتوانستند با زبان طراحی جدید خودروهای برقی ارتباط برقرار کنند. همین مسئله باعث شد تا مرسدس بنز در یک عقبنشینی استراتژیک، تصمیم بگیرد در ادامه، طراحی مدلهای برقی را به خودروهای بنزینی نزدیکتر کند. گفته میشود این روند نزولی فروش، همراه با فشارهای داخلی شدید برای همسو کردن طراحی خودروهای برقی با انتظارات بازار، یکی از عوامل اصلی و تأثیرگذار در تصمیم واگنر برای جدایی از شرکت بوده است.
Mercedes-Benz C 111 جدال بر سر دیجیتالی شدن کابین
علاوه بر طراحی بیرونی، در داخل کابین نیز اختلافنظرهایی وجود داشت. با وجود اینکه مرسدس بنز با معرفی نمایشگر عظیم Hyperscreen پیشگام استفاده از پنلهای دیجیتال سراسری شد، واگنر دیدگاهی متفاوت داشت. او همواره تأکید داشت که «صفحهنمایش، تعریف لوکس بودن نیست» و آینده طراحی کابین مرسدس بنز را در کیفیت متریال، جزئیات ظریف ساخت و رویکردی موسوم به هایپر آنالوگ میدید. این تضاد میان نیاز بازار به گجتهای دیجیتال و نگاه هنری واگنر به تجمل، چالش دیگری در مسیر طراحیهای اخیر بود.
آغاز دوران جدید با فرماندهی طراح AMG
با خروج گوردون واگنر، مرسدس بنز بلافاصله جانشین او را معرفی کرد تا از هرگونه خلأ مدیریتی جلوگیری کند. باستین بائودی، مدیر فعلی طراحی خودروهای اسپرت AMG، به عنوان سکاندار جدید طراحی این برند انتخاب شده است. بائودی با ۴۱ سال سن، نماینده نسلی جوانتر از طراحان خودرو است و انتخاب او سیگنال واضحی به بازار میفرستد: مرسدس بنز قصد دارد با نگاهی تازهتر و شاید اسپرتتر، مسیر طراحی خود را در سالهای آینده ادامه دهد.
سوابق بائودی و چشمانداز آینده
باستین بائودی چهرهای ناشناخته در مرسدس بنز نیست. او پیشتر نقش مهمی در طراحی مدل EQE و نسل جدید E کلاس داشته است، اما شاید مهمترین اثر او خلق کانسپت معروف و خشن AMG Vision Gran Turismo باشد. انتخاب یک طراح با سابقه در بخش پرفورمنس و AMG، میتواند نویدبخش بازگشت هیجان و خطوط عضلانی به بدنه محصولات آینده مرسدس بنز باشد.
در حالی که واگنر در ماههای آخر حضورش با کانسپت جسورانه Vision Iconic و الهام از سبک آرتدکو، پیشنمایشی از زبان طراحی مدلهای الکتریکی آینده (مانند C کلاس و E کلاس الکتریکی مدلهای ۲۰۲۶ و ۲۰۲۷) را ارائه داده بود ، اکنون باید دید بائودی چگونه میان میراث ارزشمند «خلوص حسی» واگنر، نیازهای بازار برای خودروهای دیجیتال و آینده اجتنابناپذیر الکتریکی تعادل برقرار خواهد کرد. مسیری که بدون شک یکی از حساسترین و دشوارترین مقاطع تاریخ این برند افسانهای خواهد بود. واگنر پس از خلق هویت بصری مدرن مرسدس بنز، ترجیح داد راهی تازه را در زندگی حرفهای خود دنبال کند، اما اثر انگشت او تا سالها بر چهره خیابانهای جهان باقی خواهد ماند.
