در روز چهارشنبه ۱۰ دی ماه، تالار خودرو میزبان عرضه یکی از پرطرفدارترین محصولات گروه بهمن دیزل بود. کامیونت فورس ۶ تن که در سالهای اخیر توانسته سهم بازار قابل توجهی را از آن خود کند، این بار با کاربری شاسی و کابین بدون خواب روی تابلو معاملات رفت. این عرضه که با تعداد محدود ۳۰ دستگاه انجام شد، با استقبالی فراتر از میزان عرضه مواجه گردید که نشاندهنده عطش ادامهدار بازار برای خودروهای کار و تجاری در رده وزنی سبک است. بررسی دقیق روند معاملات امروز، دادههای قیمتی و تحلیل فنی این محصول، تصویر شفافتری از وضعیت کنونی بازار خودروهای نیمه سنگین به دست میدهد.
تحلیل آماری معامله کامیونت فورس در تالار خودرو
معاملات امروز بورس کالا حاوی پیامهای مهمی برای فعالان بازار و خریداران بود. شرکت بهمن دیزل به عنوان عرضه کننده، تعداد ۳۰ دستگاه کامیونت FORCE کابین بدون خواب ۶ تن بدون کاربری را روی تابلو برد. نکته کلیدی در این معامله، ناترازی آشکار میان عرضه و تقاضا بود. در برابر ۳۰ دستگاه عرضه شده، تعداد ۵۹ تقاضا در سیستم ثبت شد. این یعنی به ازای هر خودرو، تقریبا دو خریدار وجود داشت که رقابت را اجتنابناپذیر میکرد.
چنین رقابتی به طور مستقیم بر قیمت نهایی کشف شده تأثیر گذاشت. قیمت معامله شده در پایان رقابت به عدد ۲ میلیارد و ۸۶۶ میلیون تومان رسید. این عدد نشاندهنده ارزش ذاتی این محصول در نگاه خریداران و همچنین تأثیر تورم انتظاری بر تصمیمگیریهای اقتصادی بنگاهها است. نکته مثبت این روند برای تولیدکننده، تضمین نقدینگی و فروش قطعی محصولات است، اما از سوی دیگر، نکته منفی ماجرا برای مصرفکننده نهایی، افزایش هزینه تمام شده خرید نسبت به قیمت پایه است که ناشی از مکانیزم رقابتی بورس کالا میباشد. تاریخ تحویل این خودروها ۱۸ بهمن ۱۴۰۴ اعلام شده است که نشاندهنده یک بازه زمانی تحویل استاندارد و منطقی در شرایط فعلی صنعت خودرو است.
بررسی فنی کامیونت فورس؛ پیشرانه و قوای محرکه
کامیونت فورس ۶ تن که امروز مورد معامله قرار گرفت، از نظر فنی یکی از محصولات مدرن بازار ایران محسوب میشود. قلب تپنده این خودرو یک پیشرانه دیزلی چهار سیلندر خطی با حجم ۳۷۶۰ سیسی است. این موتور که از سری پیشرانههای محبوب کامینز (Cummins) مدل ISF3.8s5154 محسوب میشود، توانایی تولید ۱۵۵ اسب بخار قدرت در دور موتور ۲۶۰۰ را دارد. گشتاور خروجی این موتور نیز به ۴۹۱ نیوتنمتر میرسد که در دورهای پایین ۱۲۰۰ تا ۱۹۰۰ در دسترس راننده قرار میگیرد. این منحنی گشتاور خطی باعث میشود که خودرو در سربالاییها و شروع حرکت با بار کامل، عملکرد قابل قبولی داشته باشد.
سیستم سوخترسانی انژکتوری با کنترل الکترونیکی (Common Rail) وظیفه پاشش سوخت را بر عهده دارد که منجر به بهینهسازی مصرف سوخت و کاهش آلایندگی تا سطح استاندارد یورو ۵ (EEV) شده است. انتقال قدرت در این کامیونت توسط یک گیربکس دستی ۶ دنده ساخت شرکت معتبر ZF انجام میشود. استفاده از گیربکس ZF یکی از نقاط قوت اصلی این محصول است که دوام بالا و تعویض دندههای نرمی را برای راننده به ارمغان میآورد. با این حال، حساسیت بالای سیستمهای سوخترسانی نوین به کیفیت گازوئیل موجود در کشور، میتواند به عنوان یک نکته منفی و چالش فنی برای مالکان در درازمدت مطرح شود که نیازمند دقت در سرویسهای دورهای و استفاده از فیلترهای باکیفیت است.
ساختار شاسی و سیستم تعلیق
در بخش شاسی و تعلیق، فورس ۶ تن برای کاربریهای توزیع مویرگی و حمل بار شهری طراحی شده است. سیستم تعلیق جلو از نوع فنر تخت پارابولیک چند لایه به همراه کمک فنر هیدرو تلسکوپی است که سواری نسبتا نرمی را نسبت به کامیونتهای نسل قدیمی فراهم میکند. در محور عقب نیز ترکیب مشابهی استفاده شده که برای تحمل بارهای سنگین تقویت گردیده است. سیستم ترمز این کامیونت از نوع بادی (پنوماتیک) است و به سیستمهای ایمنی روز مجهز شده است.
ترمزهای جلو و عقب هر دو از نوع کاسهای هستند که شاید در نگاه اول نسبت به ترمزهای دیسکی قدیمیتر به نظر برسند، اما در خودروهای تجاری به دلیل هزینه نگهداری پایینتر و دوام بالا در شرایط سخت، همچنان کاربرد دارند. وجود سیستمهای ترمز ضد قفل (ABS) و توزیع الکترونیکی نیروی ترمز (EBD) به همراه ترمز اضطراری هوشمند (AEBS) ایمنی فعال خودرو را به طرز چشمگیری افزایش داده است. یکی از ویژگیهای برجسته این محصول که مزیت رقابتی آن محسوب میشود، وجود سیستم هشدار انحراف از مسیر (LDWS) است که در سفرهای طولانی به کاهش خطرات ناشی از خستگی راننده کمک شایانی میکند.
تحلیل کابین و امکانات رفاهی
مدل عرضه شده در بورس کالا، نسخه "بدون خواب" (Day Cab) است. این نوع کابین معمولاً برای مسیرهای کوتاه و پخش داخل شهری که راننده نیاز به استراحت طولانی در خودرو ندارد، طراحی شده است. حذف تخت خواب باعث شده تا فضای بار خور خودرو افزایش یابد و امکان نصب کاربریهای حجیمتر روی شاسی فراهم شود. این ویژگی برای شرکتهای پخش مواد غذایی و دارویی یک نکته مثبت تلقی میشود زیرا بهرهوری حمل بار را افزایش میدهد.
در داخل کابین، تلاش شده تا ارگونومی و راحتی راننده در اولویت قرار گیرد. صندلی راننده با قابلیت تنظیم در جهات مختلف، سیستم تهویه مطبوع قدرتمند و سیستم مولتیمدیا با قابلیت پخش فایلهای صوتی و تصویری، محیط کار مناسبی را فراهم کردهاند. با این حال، برای رانندگانی که قصد استفاده از این خودرو در مسیرهای بین شهری را دارند، فقدان فضای خواب یک نکته منفی بزرگ است و عملاً کاربری این نسخه را به شعاعهای عملیاتی محدودتری تقلیل میدهد. کیفیت متریال داشبورد و ادوات داخلی در سطح متوسطی قرار دارد که با توجه به رقبای چینی موجود در بازار، قابل قبول ارزیابی میشود اما همچنان فاصله زیادی با استانداردهای اروپایی دارد.
هزینههای تمام شده و توجیه اقتصادی
قیمت کشف شده ۲ میلیارد و ۸۶۶ میلیون تومانی در بورس کالا، پایان ماجرا نیست. خریداران باید توجه داشته باشند که به این مبلغ، هزینههای قانونی دیگری اضافه خواهد شد. مالیات بر ارزش افزوده (حدود ۱۰ درصد)، هزینههای شمارهگذاری، بیمه شخص ثالث و سایر عوارض قانونی، قیمت نهایی را برای مصرفکننده افزایش میدهند. با احتساب این موارد، قیمت تمام شده برای خریدار فراتر از ۳ میلیارد تومان خواهد رفت.
در شرایطی که قیمت بازار آزاد این خودرو نوسانات زیادی را تجربه میکند، خرید از بورس کالا همچنان میتواند برای مصرفکنندگان واقعی و شرکتهای حملونقل صرفه اقتصادی داشته باشد، مشروط بر اینکه شکاف بین قیمت کشف شده و قیمت بازار آزاد معنادار باقی بماند. مزیت اصلی خرید از بورس، شفافیت معامله و حذف واسطههای سنتی است، اما چالش اصلی، بلوکه شدن نقدینگی تا زمان تحویل خودرو (بهمن ماه) است که هزینه فرصت سرمایه را برای خریدار ایجاد میکند.
جایگاه فورس در بازار رقابتی ایران
بازار کامیونتهای ۶ تن در ایران یکی از شلوغترین سگمنتهای خودروهای تجاری است. فورس ۶ تن بهمن دیزل در این کلاس با رقبای سرسختی همچون شیلر، جک و محصولات آرین دیزل رقابت میکند. شبکه خدمات پس از فروش گسترده گروه بهمن، یکی از مهمترین برگهای برنده این خودرو در برابر رقبای تازهوارد است. دسترسی آسان به قطعات یدکی و وجود نمایندگیهای متعدد در سراسر کشور، ریسک خرید را برای مشتریان کاهش میدهد.
از سوی دیگر، اشباع نسبی بازار در برخی مقاطع و حضور برندهای متعدد چینی با مشخصات فنی مشابه، کار را برای حفظ سهم بازار دشوار کرده است. با این وجود، تقاضای ۵۹ دستگاهی برای عرضه ۳۰ تایی امروز نشان داد که اعتماد بازار به برند فورس و خدمات بهمن دیزل همچنان پابرجاست. تداوم عرضه منظم در بورس کالا میتواند به متعادلسازی قیمتها کمک کند، اما اگر عرضهها به صورت قطرهچکانی (مانند ۳۰ دستگاه امروز) ادامه یابد، نمیتوان انتظار کاهش قیمت محسوسی را در بازار آزاد داشت.
کاربریهای مناسب برای نسخه بدون خواب
نسخه بدون خواب کامیونت فورس ۶ تن که امروز معامله شد، پتانسیل بالایی برای نصب کاربریهای خاص دارد. این شاسی برای نصب اتاقهای ایزوله حمل دارو، یخچالهای حمل مواد پروتئینی، اتاقهای مسقف فلزی برای پخش مویرگی و حتی کاربریهای خدمات شهری مانند خودروهای حمل زباله کوچک یا خودروهای آتشنشانی پیشرو مناسب است. حذف فضای خواب، طول مفید شاسی را برای بارگیری افزایش داده است که در محاسبات اقتصادی شرکتهای لجستیکی، پارامتر بسیار مهمی است.
این طراحی، چابکی بیشتر خودرو در معابر تنگ شهری به دلیل طول کلی کمتر (در صورت طراحی اتاق متناسب) و یا حجم بارگیری بیشتر است. اما باید در نظر داشت که فروش این خودرو در بازار دستدوم ممکن است سختتر از نسخه خوابدار باشد، زیرا طیف وسیعی از رانندگان ترجیح میدهند خودرویی داشته باشند که قابلیت سفر و استراحت را نیز فراهم کند. بنابراین خریداران امروز احتمالاً شرکتهای حقوقی یا افرادی با کاربریهای مشخص و تعریف شده بودهاند.
| ردیف | شرح مشخصات | اطلاعات معامله / فنی |
| 1 | خودرو | کامیونت FORCE 6 تن (بدون خواب) |
| 2 | عرضه کننده | بهمن دیزل |
| 3 | تعداد عرضه | 30 دستگاه |
| 4 | تعداد تقاضا | 59 دستگاه |
| 5 | قیمت معامله شده | 2 میلیارد و 866 میلیون تومان |
| 6 | تاریخ معامله | 10 دی ماه |
| 7 | تاریخ تحویل | 18 بهمن 1404 |
| 8 | موتور | Cummins ISF3.8 (155 اسب بخار) |
| 9 | گیربکس | دستی 6 سرعته ZF |
منبع جدول: اطلاعات تابلوی معاملات بورس کالا - ۱۰ دی ماه