مدت زمان زیادی از تجربه خودروسازان برتر و تولید محدود اروپایی نظیر فراری، پورشه، لامبورگینی، اَستِن مارتین، آلفا رومئو، جگوار، مازراتی و ... در زمینه طراحی و تولید خودروهای خاص، اسپرت و لوکس نگذشت که به سرعت دریافتند که برای کسب سهم بیشتری از بازار فروش به منظور دستیابی به سود بیشتر، نمی‌توانند تنها بر یک کلاس از محصولات عملکرد محور تمرکز کنند.
برترین خودروهای عملکرد محور، لوکس یا منحصر به فرد این خودروسازان اروپایی، معمولاً گران‌ترین محصولات تولیدی آن‌ها نیز به حساب می‌آیند. به این معنا که هر کس توان خرید آن‌ها را با آن قیمت‌های گزاف ندارد و حاصل این معادله در حجم فروش محدود و سود اندک این شرکت‌ها به وضوح دیده می‌شود.
از این رو همه این برند های خودروسازهای تولید محدود به سرعت طیف محصولات تولیدی خود را گسترش دادند تا از سهم بیشتر بازار جا نماند. این طرز تفکر باعث شد فراری محصولات 8 یا حتی 6 سیلندر خود نظیر مدلهای دینو و 308 را روانه بازار کند تا بتواند در کلاس خودروهای عملکرد محور ضعیف‌تر و البته ارزان‌تر نیز جذب مشتری کند. این رویه در لامبورگینی با ارائه اولین سری از لامبورگینی‌های ارزان قیمت‌تر 10 سیلندر با نام گایاردو (گالاردو) دنبال شد. استن مارتین نیز مدل ونتج (Vantage) را با پیشرانه V8 روان بازار کرد تا نمونه اقتصادی‌تر برادرهای بزرگ‌تر V12 خود باشد.
پورشه نیز از این قائده مستثنی نماند. این اسپرت‌ساز آلمانی تا مدت‌های طولانی بر مدل منحصر به فرد و محبوب 911 خود وفادار بود اما خیلی زود متوجه شد که هر خودرو دوستی از پس قیمت تند و تیز 911 بر نمی‌آید و در نتیجه نسخه‌های متعددی از پورشه‌های اقتصادی و ارزان قیمت نظیر مدل 914 (با پیشرانه‌ای 4 سیلندر فولکس واگن) و مدلهای 944، 928 و 968 (با پیشرانه‌های 4 سیلندر و ساختار موتور جلو) روانه بازار شدند.
با ورود به قرن بیست و یکم این رویه نیز از یاد رفت چراکه داشتن سبد بزرگ‌تر محصولات همواره به معنای کسب سود بیشتر است. آنچه در ادامه این مقاله از خودروبانک می‌خوانید معرفی نسل دوم پورشه کیمن S (987/2004-2012) است که در ایران به یکی از مدلهای بسیار محبوب و پرفروش پورشه بدل شد.
ناجی پورشه
در میانه‌های دهه 1980 و اوایل دهه 1990 میلادی، برند پورشه با مشکلات بسیار زیادی دست و پنجه نرم می‌کرد که همان فروش بسیار کند و عدم محبوبیت مدل 928 و 968 در بازار جهانی بود که این برند را در مرز خطر بزرگ ضررهای جبران‌ناپذیر مالی یا حتی ورشکستگی قرار داد. حقیقت آن است که تولید محصولات اقتصادی برای خودروسازانی که به قدرت، سرعت، شتاب یا لوکس‌گرایی مشهور هستند به معنای زدن از سر و ته تمام فاکتورهای برتری است که اعتبار و تاریخچه آن‌ها را شکل داده است. از این رو پورشه‌های اقتصادی آن دوران نه قدرتمند بودند، نه سریع، نه لوکس و نه زیبا.
این مساله مهندسان پورشه را بار دیگر به میز طراحی کشاند. طرحی که برای خودرو اقتصادی جدید پورشه انتخاب شد از سوی پینکی لای، طراح سابق برندهای خودروساز فورد (نسخه‌های اروپایی)، مزدا و ب‌ام‌و ارائه شد. لای که سابقه طراحی خودروهایی چون فورد سییرا، فییستا، اسکورت و اسکورپیو و جایزه طراحی برای خلق ب‌ام‌و سری 3 مدل (E46) را در کارنامه خود دارد، این بار طرحی برای پورشه اقتصادی ارائه داد که از دیدگاه طراحی شباهت بسیار بیشتری به زبان طراحی کلی پورشه و مخصوصاً سری 911 داشت. از این رو پورشه باکستر (986) خلق شد که به دلیل بهره‌وری از ظاهری مشابه با مدل 911 آن دوران اما در ابعادی کوچک‌تر به همراه پیشرانه‌ای 6 سیلندر (به جای 4 سیلندر)، توانست به سرعت در بازار خودروهای عملکرد محور اما اقتصادی جهان جا باز کرده و پورشه را از کاغذ بازی‌های ورشکستگی نجات دهد.
کِیمن، کمی دیرتر
نام باکستر (Boxter) از ترکیب دو کلمه باکسر (Boxer/اشاره به پیشرانه تخت به کار رفته در این خودرو) و کلمه رودستر (Roadster/سقف تاشو) تشکیل شد و از سال 1996 تا سال 2004 به عنوان نسل اول بر خط تولید قرار گرفت. این خودرو تنها در قالب یک اسپرت دو نفره جمع و جور و ارزان قیمت با پیشرانه شش سیلندر باکسر آب خنک از نوع موتور عقب (اولین اقدام پورشه برای نصب موتور آب خنک در عقب خودرو) در کلاس کانورتیبل (یا همان رودستر) به تولید رسید.
نسل دوم باکستر با کد شناسایی 987 با الهام‌گیری مستقیم از تک ستاره پورشه در آن دوران یعنی مدل کاررا GT، در سال 2005 وارد بازار شد. اما نسل دوم دستخوش یک تفاوت بسیار اساسی شد. پورشه برای نسل دوم باکستر یک نمونه کوپه فست‌بک نیز تدارک دید که آن را کِیمن (Cayman/بخوانید: کِی-مَن) گذاشت. این نام در حقیقت نامی تخصصی و علمی برای گونه‌ای کوچک از تمساح‌سانان است.
نامگذاری متفاوت یک محصول از یک کلاس و مشخصات فنی نسبتاً مشترک معمولاً پدیده‌ای نیست که در صنعت خودرو به کرات شاهد آن باشیم. با این حال از نسل دوم باکستر که معادل با حضور اولین نسل کیمن است، پورشه تصمیم گرفت دو اتاق متفاوت از یک پلتفرم کاملاً مشترک را جداگانه نامگذاری کند. از آن پس باکستر نمونه کانورتیبل کیمن و کیمن نمونه کوپه فست‌بک باکستر به حساب می‌آید.
کیمن S
نسل اول کیمن همزمان با نسل دوم باکستر در سال 2005 معرفی شد با این تفاوت که پورشه در طراحی کیمن مستقیماً از نسخه‌های کلاسیک 356، 550 کوپه و 904 کوپه الهام گرفت که در این میان از دیدگاه ظاهری نزدیکی بیشتری به نسخه 904 کوپه دارد. در زمان رونمایی کیمن با کد S (Cayman S) به بازار معرفی شد که کد S به معنای اسپرت یا اسپشال نشانگر این موضوع بود که نسخه رونمایی شده در حقیقت از نسخه پایه، از دیدگاه تریم و پرفورمنس اندکی بالاتر است. خودروسازان معمولاً محصولات خود را بر اساس ترتیب تریم یا پرفورمنس از نمونه‌های پایه تا بالاترین برترین نمونه معرفی می‌کنند اما پورشه معرفی کیمن را با نسخه S آغاز کرد و نمونه پایه این محصول را در سال بعد (2006) معرفی و روانه بازار کرد که از این نظر نیز یک سنت‌شکنی به حساب می‌آید.
ابعاد خارجی کیمن نسل اول از دیدگاه طول×عرض×ارتفاع برابر با 4380×1801×1295 میلی‌متر است که از فاصله محورهای 2475 میلی‌متری بهره می‌برد و به شکل مشخصی خودرویی جمع و جور به حساب می‌آید. خوشبختانه شباهت میان کیمن و باکستر تنها به داشتن پلتفرم مشترک محدود نمی‌شود. برخی از قطعات بدنه و بخش‌های فنی کیمن از جمله سیستم تعلیق، گلگیرهای جلو، در پیشرانه، درب‌ها، داشبورد، چراغ‌های جلو و عقب با باکستر کاملاً مشترک است. این سبک طراحی و استفاده از قطعات مشترک در میان محصولات بین خودروسازان جهانی پدیده‌ای کاملاً رایج است و باعث می‌شود هزینه تولید خودروساز مادر به شکل چشمگیری کاهش پیدا کند.
مشخصات فنی
نسل اول کیمن تا پیش از سال 2009 که مورد فیس‌لیفت و بازنگری فنی و ظاهری قرار بگیرد، از دو پیشرانه تخت باکسر شش سیلندر آب خنک توئین کم (Twin Cam-DOHC/24 سوپاپ) کارتر خشک به حجم‌های 2.7 لیتر و 3.4 لیتر بهره می‌برد که نمونه کم‌مصرف‌تر و پربازده‌تر 2.7 لیتری صرفاً ویژه نمونه پایه انتخاب شده بود. اما نمونه 3.4 لیتری ویژه کیمن S در نظر گرفته شده بود که سرسیلندرهای آن با پیشرانه 3.8 لیتری پورشه 911 کاررا (997) مشترک بود. این پیشرانه توان تولید 291 اسب بخار و 340 نیوتن‌متر گشتاور را داشت. با اعمال فیس‌لیفت در سال 2009 این پیشرانه نیز دستخوش تغییرات فنی و بهبودهای مکانیکی شد و بدون تغییر در حجم پیشرانه، با حدود 25 اسب بخار اضافه قدرت، به نزدیکی مرز 320 اسب بخار در دور 7400 و گشتاور 370 نیوتن‌متر در دور 4500-5800 رسید. لازم به تاکید است که پیشرانه باکسر (تخت) با پیشرانه V شکل 180 درجه (V شکل تخت)، تفاوت های فنی و ساختاری بسیار شدیدی با یکدیگر دارند که بررسی آن ها از حوصله این مقاله خارج است.
کیمن پایه در ابتدا با گیربکس 5 سرعت دستی عرضه شد اما نمونه 6 سرعت دستی گِترَگ 466 نیز به عنوان آپشن موجود بود اما برای کیمن S به صورت استاندارد ارائه شد. گیربکس کامپیوتری اتوماتیک 5 سرعت تیپ ترونیک نیز برای هر دو تریم در دسترس بود اما برای مدل پایه یک آپشن اضافه به شمار می‌آمد. در سال 2009 و همزمان با ارائه فیس‌لیفت جدید و تغییرات مهندسی انجام شده بر کیمن S، این گیربکس با نمونه پیچیده‌تر، سریع‌تر و گران‌قیمت‌تر 7 سرعت اتوماتیک دو کلاچ PKD پورشه جایگزین شد که تاثیر قابل توجهی بر عملکرد نهایی خودرو گذاشت.
در این بین برخی آپشن‌های قابل سفارش برای کیمن از سوی پورشه در نظر گرفته شد که شامل سیستم کمک فنرهای فعال، ترمزهای دیسکی سرامیکی، چراغ‌های زنون دوبل (Bi Xenon/با تلفظ صحیح بای-زینان) برند هِلا، حالت اسپرت هوشمند و دیفرانسیل لغزش محدود (LSD) می‌شد.
داشتن ضریب درگ (Cd) برابر با 0.3 و وزن نسبتاً کم 1350 کیلوگرمی و سایر ویژگی‌های فنی به کار رفته در کیمن S باعث شد این خودرو با وجود اعمال تغییرات فنی و کیفی به منظور ارزان‌سازی در عمل از دیدگاه فنی برابر با برترین‌های پورشه برابری کند. از این رو مدت زمان دستیابی به سرعت 100 کیلومتر بر ساعت از حالت سکون برای این خودرو در حدود 5 ثانیه به طول می‌انجامد و می‌تواند به حداکثر سرعت 280 کیلومتر بر ساعت دست پیدا کند. همچنین زمان رسمی یک دور پیست نوربرگرینگ برای کیمن S استاندارد از سوی پورشه برابر با 8 دقیقه و 20 ثانیه عنوان شد در حالی که این زمان برای مدل 911 کاررا (997) تنها برابر با 8 دقیقه و 15 ثانیه است.
سخن نهایی
کیمن S همانند سایر مدلهای پورشه موفقیت خود در ایران و در بازار جهانی را مدیون اعتبار و قدمت تاریخی برند مادر و البته حفظ توان فنی در برابر قیمت قابل قبول و نسبتاً اقتصادی‌تر آن در مقایسه با برادر بزرگترش (سری 911) است. مهمترین رقبای کیمن در ایران شامل ب‌ام‌و Z4، آئودی TT و مرسدس بنز SLK هستند که همگی (مخصوصا TT) در تیراژ بسیار پایین به کشور وارد شده‌اند. محبوبیت برند پورشه در ایران تقریباً در بین تمامی محصولات ارائه شده این برند در کشور برابر است و زمانی که یک دستگاه 911 کارکرده هم دوره چیزی در حدود 2 تا 3 میلیارد تومان قیمت‌گذاری می‌شود، داشتن قیمتی بین 0.9 تا 1.2 میلیارد تومان برای یک نمونه کیمن S کارکرده به معنای یک سوم بودن قیمت در عین کسب تجربه سواری مشابه با 911 است و از این رو گزینه عملکرد محور کاملاً برتری در برابر SLK و Z4 به حساب می‌آید. البته هزینه‌های نگهداری بسیار زیاد این سری خودروهای عملکرد محور ژرمن را نیز نباید از یاد برد. کسب لذت سواری یک کوپه دو نفره عملکرد محور آلمانی نیازمند داشتن جیبی عمیق و پر از پول برای خرید و نگهداری از آن خواهد بود.
