آغاز فاز دوم تحویل خودرو جانبازان توسط آفتاب خودرو؛ مزدا CX-50 کراس اوور جذاب وارداتی در بازار ایران

بازار خودروی ایران پس از یک دوره خشکسالی و قحطی طولانی در واردات، شاهد ورود بازیگران جدید و بازگشت برندهای نام‌آشنا است. در این میان، آغاز تحویل خودروهای ویژه جانبازان توسط شرکت «آفتاب خودرو»، بازگشت یکی از محبوب‌ترین برندهای ژاپنی، یعنی مزدا، را رقم زده است. این بازگشت نه فقط با سدان‌های شناخته‌شده یا کراس‌اوورهای همیشگی، بلکه با مزدا CX-50 صورت گرفته است؛ خودرویی که محصول استراتژی جدید مزدا برای فتح بازار رقابتی آمریکای شمالی بوده و اکنون به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و مجهزترین محصولات وارداتی مزدا، راهی خیابان‌های ایران شده است.

مزدا CX-50 که در نوامبر ۲۰۲۱ معرفی شد، نمادی از تغییر رویکرد مزدا است. این خودرو برخلاف برادر خود یعنی CX-5 که برپایه زبان طراحی «کودو» (Kodo) و با تمرکز بر ظرافت‌های شهری ساخته شده، مسیری متفاوت را در پیش گرفته است. CX-50 بر روی پلتفرم مشترک با مزدا ۳ و CX-30 توسعه یافته، اما با هدف ارائه چهره‌ای خشن‌تر، عضلانی‌تر و با قابلیت‌های بیراهه‌نوردی (حداقل در ظاهر) طراحی شده است. این خودرو که تولید آن در کارخانه‌های مشترک مزدا-تویوتا در آلاباما آمریکا و همچنین در چین انجام می‌شود، مستقیماً برای رقابت با غول‌هایی مانند تویوتا RAV4 و هوندا CR-V در بازار آمریکای شمالی هدف‌گذاری شده است. ورود این خودرو به ایران، آن هم با فاصله‌ای نه‌چندان زیاد از عرضه جهانی، یک اتفاق مهم در بازار وارداتی‌ها محسوب می‌شود و تحلیل دقیق ویژگی‌های آن ضروری است.

طراحی ظاهری CX-50

طراحی ظاهری CX-50 به وضوح از المان‌های آمریکایی‌پسند الهام گرفته است. در حالی که امضای مزدا در جلوپنجره و چراغ‌های باریک جلو دیده می‌شود، اما سپرها، گلگیرهای جعبه‌ای (Boxy) با روکش‌های پلاستیکی ضخیم و حجیم، و خطوط بدنه قاطع‌تر، چهره‌ای عضلانی و آماده ماجراجویی به آن بخشیده‌اند. این سبک طراحی، که مزدا آن را «کاوشگر» می‌نامد، فاصله معناداری از ظرافت‌های شهری CX-5 گرفته است. ابعاد CX-50 نیز این تفاوت را تأیید می‌کند؛ این خودرو از نظر طولی کمی کشیده‌تر از CX-5 و رقبای مستقیمش مانند هوندا CR-V وارداتی است که این کشیدگی مستقیماً به فضای کابین و صندوق بار کمک کرده است.

ورود CX-50 به بازار ایران از طریق آفتاب خودرو، نه تنها خلاء حضور مزدا را پس از سال‌ها پر می‌کند، بلکه سطح جدیدی از استانداردهای ایمنی و تجهیزاتی را در سگمنت کراس‌اوورهای وارداتی تعریف می‌کند. با این حال، نسخه‌های وارداتی به ایران تفاوت‌های کلیدی با بازارهای هدف اصلی دارند که بررسی آن‌ها در موفقیت یا شکست این سامورایی تازه‌نفس در بازار ایران تعیین‌کننده خواهد بود.

طراحی و پلتفرم؛ عبور از سنت‌های مزدا برای فتح بازارهای جدید

هویت مزدا CX-50 بیش از هرچیز در طراحی و معماری پلتفرم آن نهفته است. این خودرو نشان‌دهنده تلاشی آگاهانه برای فاصله گرفتن از تصویر یک برند صرفاً شهری و حرکت به سمت سبک زندگی فعال‌تر است که در بازار آمریکای شمالی طرفداران بسیاری دارد.

نمای جلویی مزدا CX-50

زبان طراحی: عضلانی، جعبه‌ای و آمریکایی‌پسند

طراحان مزدا در CX-50 به وضوح تلاش کرده‌اند تا ضمن حفظ اصول زیبایی‌شناسی «کودو» در بخش‌هایی مانند چراغ‌ها و جلوپنجره، حس استحکام و توانایی خارج از جاده را به آن تزریق کنند. نتیجه، خودرویی با گلگیرهای برجسته و جعبه‌ای است که با پلاستیک‌های محافظ ضخیم پوشانده شده‌اند. این روکش‌ها نه تنها در اطراف چرخ‌ها، بلکه در بخش‌های پایینی درها و سپرهای جلو و عقب نیز امتداد یافته‌اند تا ظاهری خشن‌تر ایجاد کنند.

ابعاد خودرو با طول تقریبی ۴۷۲۰ میلی‌متر، عرض ۱۹۲۰ میلی‌متر و فاصله محوری ۲۸۱۵ میلی‌متر، آن را در رده کراس‌اوورهای کامپکت بزرگ (نزدیک به میدسایز) قرار می‌دهد. این ابعاد بزرگ‌تر از CX-5، به خصوص در طول و فاصله محوری، مستقیماً به بهبود فضای پای سرنشینان عقب و افزایش حجم صندوق بار منجر شده است؛ دو نقطه‌ای که CX-5 همواره در آن‌ها مورد نقد بود. امضای نوری جدید در عقب و چراغ‌های دو تکه، به همراه ارتفاع بیشتر از سطح زمین نسبت به CX-5، تکمیل‌کننده این چهره ماجراجویانه است.

معماری پلتفرم: استحکام بیشتر، یک مصالحه فنی

مزدا CX-50 بر روی نسل جدید پلتفرم Skyactiv-Vehicle Architecture بنا شده که با مزدا ۳ و CX-30 مشترک است. اما مهندسان مزدا تغییرات گسترده‌ای را برای انطباق آن با اهداف CX-50 اعمال کرده‌اند. تمرکز اصلی بر افزایش استحکام پیچشی شاسی و آماده‌سازی آن برای سیستم چهار چرخ محرک i-Activ (که البته در نسخه وارداتی ایران غایب است) بوده است.

اما مهم‌ترین و بحث‌برانگیزترین تصمیم فنی مزدا در این پلتفرم، استفاده از سیستم تعلیق عقب «تیر پیچشی» (Torsion Beam) به جای سیستم «مولتی‌لینک» (چنداتصاله) است که در مزدا CX-5 و حتی مزدا ۳ هاچ‌بک AWD یافت می‌شود. مزدا ادعا می‌کند این انتخاب به دلیل افزایش استحکام، کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری و آزادسازی فضای بیشتر در صندوق عقب صورت گرفته است. با این حال، در دنیای مهندسی خودرو، تعلیق مولتی‌لینک همواره گزینه برتر برای ارائه هندلینگ و راحتی همزمان، به خصوص در سطوح ناهموار، محسوب می‌شود. این یک مصالحه فنی آشکار است که هرچند ممکن است در رانندگی روزمره شهری محسوس نباشد، اما در برابر رقبایی که همگی از سیستم مولتی‌لینک بهره می‌برند، یک نقطه ضعف تئوریک به شمار می‌رود.

داخل کابین مزدا CX-50

کابین: کیفیت پریمیوم آشنا، فضای بهینه

در داخل کابین، CX-50 اصالت مزدا را فریاد می‌زند. طراحی داخلی مینیمالیستی، باکیفیت و راننده‌محور است. استفاده از متریال نرم، چرم با دوخت‌های متضاد و قطعات فلزی، حسی نزدیک به یک خودروی پریمیوم (لوکس) را القا می‌کند که همواره نقطه قوت مزدا در برابر رقبای غیر لوکس بوده است.

در مرکز داشبورد، نمایشگر عریض سیستم اطلاعات-سرگرمی Mazda Connect قرار دارد. مزدا برخلاف ترند جهانی، همچنان بر استفاده از کنترلر فیزیکی دایره‌ای (Mazda Commander) در کنسول مرکزی اصرار دارد و قابلیت لمسی نمایشگر را (حداقل در حین حرکت) محدود می‌کند. فلسفه مزدا افزایش ایمنی و تمرکز راننده بر جاده است، هرچند ممکن است برای کاربرانی که به نمایشگرهای تمام لمسی عادت کرده‌اند، کمی زمان‌بر باشد. کلاستر (پشت آمپر) نیز ترکیبی از نمایشگر دیجیتال در مرکز و نشانگرهای آنالوگ در طرفین است که خوانایی بالایی دارد. به لطف فاصله محوری بیشتر، فضای سرنشینان عقب به طور محسوسی بهتر از CX-5 است و سقف پانورامیک بزرگ (که برای اولین بار در مزدا استفاده شده) به دلبازی کابین کمک شایانی کرده است.

مشخصات فنی؛ قلب تپنده اسکای‌اکتیو در کالبدی سنگین‌تر

بخش فنی مزدا CX-50 وارداتی، مجموعه‌ای از انتخاب‌های هوشمندانه و البته یک غافلگیری بزرگ برای بازار ایران است. مزدا در این بخش، دوام و سازگاری را بر هیجان خالص ترجیح داده است.

پیشرانه تنفس طبیعی: انتخاب هوشمندانه برای ایران

بزرگ‌ترین کراس‌اوور مزدا در ایران به پیشرانه ۴ سیلندر خطی ۲.۵ لیتری (حجم دقیق ۲۴۸۸ سی‌سی) مجهز شده است. این موتور از سری پیشرانه‌های محبوب Skyactiv-G مزدا است و از فناوری پاشش سوخت مستقیم (GDI) بهره می‌برد. حداکثر توان تولیدی آن ۱۸۸ اسب بخار (در برخی منابع ۱۹۱ اسب بخار) و حداکثر گشتاور آن به ۲۵۰ نیوتن‌متر می‌رسد.

در حالی که این پیشرانه در بازار آمریکای شمالی به عنوان موتور پایه شناخته می‌شود (و نسخه جذاب‌تر ۲.۵ لیتری توربو با ۲۵۰ اسب بخار نیز قابل سفارش است)، ورود نسخه تنفس طبیعی به ایران یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود. موتورهای سری Skyactiv-G به دوام بالا و استهلاک پایین مشهورند و مهم‌تر از آن، برخلاف موتورهای توربوشارژ (به خصوص GDI-Turbo)، حساسیت بسیار کمتری به کیفیت پایین بنزین موجود در ایران دارند. این انتخاب، خیال مالک را از بابت هزینه‌های نگهداری و مشکلات احتمالی موتور در بلندمدت راحت می‌کند.

پیشرانه ۴ سیلندر خطی ۲.۵ لیتری

عملکرد و انتقال قدرت: تمرکز بر دوام به جای هیجان

نیروی این پیشرانه از طریق یک گیربکس ۶ سرعته اتوماتیک (Skyactiv-Drive) به چرخ‌ها منتقل می‌شود. در دورانی که رقبا به سمت گیربکس‌های ۸ سرعته یا CVT حرکت کرده‌اند، اصرار مزدا بر استفاده از گیربکس ۶ سرعته اتوماتیک سنتی (مجهز به مبدل گشتاور) قابل توجه است. این گیربکس به هماهنگی فوق‌العاده با موتور، تعویض دنده‌های نرم و دقیق و دوام بسیار بالا شهرت دارد. مزدا معتقد است این هماهنگی، تجربه رانندگی یکپارچه‌تری (که آن را Jinba Ittai می‌نامد) نسبت به گیربکس‌های CVT یا حتی دوکلاچه‌های پراسترس فراهم می‌کند.

با توجه به وزن خودرو (حدود ۱۶۰۰ تا ۱۷۰۰ کیلوگرم بسته به آپشن‌ها) و قدرت ۱۸۸ اسب بخاری، نباید انتظار شتاب‌گیری خارق‌العاده‌ای داشت. شتاب صفر تا صد این خودرو احتمالاً در محدوده ۹.۵ تا ۱۰.۵ ثانیه خواهد بود که برای یک کراس‌اوور خانوادگی کافی است، اما هیجان‌انگیز نیست. مصرف سوخت ترکیبی اعلام شده ۷.۵ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر است که با توجه به باک ۵۵ لیتری، برد حرکتی مناسبی را فراهم می‌کند، هرچند دستیابی به این عدد در شرایط رانندگی واقعی و ترافیک شهری ایران دشوار خواهد بود.

چالش نسخه دیفرانسیل جلو (FWD)

بزرگ‌ترین نقطه ضعف بالقوه و غافلگیری فنی مزدا CX-50 وارداتی، سیستم انتقال قدرت آن است. این خودرو که با شعار آمادگی برای ماجراجویی و با سیستم چهار چرخ محرک هوشمند i-Activ AWD در بازارهای جهانی شناخته می‌شود، در نسخه‌های تحویلی به جانبازان در ایران، صرفاً به صورت دیفرانسیل جلو (FWD) عرضه شده است. این تصمیم، که احتمالاً برای کاهش قیمت تمام‌شده و قرار گرفتن در سقف واردات اتخاذ شده، بخش زیادی از هویت آفرودی و توانایی‌های دینامیکی خودرو را که در طراحی ظاهری آن تبلیغ می‌شود، زیر سوال می‌برد. اگرچه برای استفاده‌های شهری و جاده‌ای، FWD بودن مشکل‌ساز نیست، اما برای خودرویی با این ظاهر عضلانی و ارتفاع از سطح زمین، عدم وجود AWD یک کاستی مهم در برابر رقبای وارداتی یا حتی چینی‌های رده‌بالایی است که به سیستم چهار چرخ محرک مجهز هستند.

تجهیزات و ایمنی؛ استاندارد بالای ژاپنی در فول‌ترین نسخه

اگر مزدا CX-50 در بخش سیستم انتقال قدرت با یک مصالحه وارد ایران شده، در بخش ایمنی و امکانات رفاهی، آفتاب خودرو نسخه‌ای کامل و مجهز را تدارک دیده است که به راحتی می‌تواند با رقبای کره‌ای و حتی چینی‌های لوکس بازار رقابت کند.

ایمنی: میراث‌دار امتیازات درخشان

مجموعه i-Activsense: رانندگی نیمه‌خودران سطح دو

نقطه قوت اصلی CX-50 در بخش تجهیزات، حضور کامل پکیج ایمنی فعال مزدا موسوم به i-Activsense است. این مجموعه، رانندگی نیمه‌خودران سطح دو را برای این خودرو به ارمغان می‌آورد. لیست این امکانات بسیار بلند و کامل است: کروز کنترل تطبیقی (Adaptive Cruise Control): با قابلیت توقف و حرکت کامل در ترافیک. سیستم حفظ خودرو بین خطوط (Lane Keep Assist - LAS): با کمک فرمان، خودرو را فعالانه در مرکز خط نگه می‌دارد. هشدار خروج از خط (Lane Departure Warning): در صورت انحراف بدون راهنما، هشدار صوتی و لرزشی می‌دهد. سیستم ترمز اضطراری اتوماتیک (Smart Brake Support - SBS): با قابلیت تشخیص خودرو و عابر پیاده، در صورت عدم واکنش راننده، به صورت خودکار ترمز می‌کند. هشدار برخورد از جلو (Forward Collision Warning): پیش از فعال شدن ترمز اضطراری، به راننده هشدار می‌دهد. هشدار نقطه کور (Blind Spot Monitoring - BSM): با چراغی روی آینه جانبی، وجود خودرو در نقاط کور را اطلاع می‌دهد. هشدار ترافیک عبوری از عقب (Rear Cross-Traffic Alert - RCTA): هنگام خروج از پارک با دنده عقب، نسبت به خودروهای عبوری هشدار می‌دهد. نور بالا اتوماتیک (High Beam Control - HBC): به صورت خودکار نور بالا را در برابر خودروهای روبرو تنظیم می‌کند. دستیار حرکت در ترافیک (Traffic Jam Assist): ترکیبی از کروز کنترل تطبیقی و حفظ خطوط برای رانندگی آسان در ترافیک‌های سنگین.

نقطه قوت اصلی CX-50 در بخش تجهیزات، حضور کامل پکیج ایمنی فعال مزدا موسوم به i-Activsense است

امکانات رفاهی: رقابت مستقیم با کره‌ای‌ها و چینی‌های لوکس

در بخش رفاهی نیز CX-50 کمبودی ندارد. سقف پانورامیک بزرگ، صندلی‌های جلوی برقی که صندلی راننده دارای حافظه (مموری) است، گرمکن صندلی‌های جلو، سیستم تهویه مطبوع اتوماتیک دو منطقه‌ای (Dual-Zone) با دریچه برای سرنشینان عقب، و سیستم ورود بدون کلید (Keyless Entry) و استارت دکمه‌ای، لیست امکانات استاندارد این خودرو هستند.

علاوه بر این، مواردی مانند شارژر وایرلس تلفن همراه، دوربین ۳۶۰ درجه، سنسورهای پارک جلو و عقب، سنسور نور (اتولایت)، سنسور باران (برف‌پاک‌کن خودکار)، ترمز پارک برقی (EPB) به همراه اتوهلد، و درب صندوق عقب برقی، تجربه استفاده از این خودرو را بسیار راحت و نزدیک به یک خودروی لوکس می‌کنند. سیستم i-STOP مزدا (سیستم استارت-استاپ اتوماتیک پیشرانه) نیز برای کاهش مصرف سوخت در توقف‌ها تعبیه شده که البته با توجه به ترافیک‌های ایران و گرمای هوا، ممکن است توسط بسیاری از رانندگان غیرفعال شود.

در جمع‌بندی، مزدا CX-50 وارداتی آفتاب خودرو، یک بسته بسیار جذاب و باکیفیت است. این خودرو کیفیت ساخت مشهور مزدا، طراحی متمایز و عضلانی، لیست کامل امکانات ایمنی و رفاهی، و مزیت بزرگ پیشرانه تنفس طبیعی سازگار با بنزین ایران را ارائه می‌دهد. در مقابل، نقاط ضعف بالقوه‌ای مانند سیستم تعلیق عقب تیر پیچشی (که یک عقب‌گرد فنی نسبت به CX-5 است) و مهم‌تر از آن، عرضه انحصاری با سیستم دیفرانسیل جلو (FWD) که با هویت ظاهری خودرو در تضاد است، وجود دارد. موفقیت نهایی این سامورایی تازه‌وارد در گرو قیمت‌گذاری نهایی در بازار آزاد و گستردگی خدمات پس از فروش شرکت نوپای آفتاب خودرو در برابر رقبای قدرتمند کره‌ای و چینی خواهد بود.