ایرادات فنی خودرو همواره برای رانندگان آزاردهنده است. این که خودرو به سختی حرکت کند، دود رنگی از اگزوز آن خارج شود یا مشکلات برقی را به نمایش بگذارد، نشانه یک دردسر بزرگ برای خودرو و راننده است. با این حال می‌توان از برخی مشکلات با رعایت راهکارهای معمول پیشگیری کرد. یکی از این مشکلات، ناک زدن است.
ناک زدن یکی از ایرادات بخش پیشرانه است. علت نام‌گذاری این ایراد، شنیدن صدای تقه یا ناک (Knock) از سوی پیشرانه است. بسیاری از تعمیرکاران اعتقاد دارند صدای ناک حکایت از مرگ زودهنگام پیشرانه دارد. بنابراین لازم است تا پیش از بحرانی شدن این مشکل، نسبت به حل و فصل آن اقدام کنید.
ناک زدن چیست؟
بسیاری از خودروهای جدید بازار ایران از جمله ماشین دیگنیتی، به پیشرانه‌های حساس و مدرن مجهز هستند. این پیشرانه‌ها بایستی در شرایط ایده آل نگهداری شوند و به طور منظم تعمیر یا سرویس شوند. در صورتی که چنین دقتی برای نگهداری از آن‌ها در نظر گرفته نشود، ایراداتی همچون ناک زدن در این خودروها بروز پیدا می‌کند.
ناک زدن به شنیدن صدای تق تق (مشابه صدای برخورد قاشق و چنگال) از سوی موتور گفته می‌شود. این مشکل هنگامی بروز پیدا می‌کند که خودرو در وضعیت دنده سبک (اصطلاحا دنده مرده) قرار دارد و راننده پدال گاز را فشار می‌دهد. شنیدن صدای تق تق از سوی پیشرانه در این حالت، به ناک زدن یا ضربه زدن شهرت دارد.
ناک زدن نشانه‌ای از بروز یک مشکل مکانیکی در موتور خودرو است. این مشکل معمولا به دلیل استفاده از سوخت با عدد اکتان پایین‌تر از استاندارد بروز پیدا می‌کند. البته وجود جرم در موتور و همچنین استفاده از شمع‌های بی‌کیفیت نیز ممکن است باعث ناک زدن موتور شوند.
ناک زدن در خودروهای توربو مجهز به سیستم تزریق مستقیم سوخت یا GDi، بیشتر از پیشرانه‌های معمولی تزریق غیرمستقیم سوخت یا MPi رخ می‌دهد. به همین دلیل لازم است تا هنگام خرید خودروهای کارکرده، به نوع پیشرانه نصب شده روی آن‌ها توجه داشته باشید. برای مثال هیوندای سانتافه با چند نوع پیشرانه به بازار ایران عرضه شده است. برای کسب اطمینان از مدل خودرو و پیشرانه آن، بایستی از یک کارشناس بخواهید تا عمل تشخیص مدل ماشین از روی شماره شاسی را برای شما انجام دهد.
چرا ناک زدن رخ می‌دهد؟چرا ناک زدن رخ می‌دهد؟
ناک زدن در وضعیتی رخ می‌دهد که ترکیب هوا و سوخت موجود در محفظه سیلندرها، پیش از جرقه شمع‌ها مشتعل شوند. بنابراین تعدادی انفجار ناخواسته به رویه کاری موتور اضافه می‌شوند که حاصل آن شنیدن صدای تق تق انفجارها از سوی پیشرانه خواهد بود. ناک زدن هنگامی رخ می‌دهد که راننده قصد شتاب‌گیری با خودرو در دنده‌های سبک را داشته باشد. ناک زدن دلایل مختلفی دارد که در این بخش به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت:
پایین بودن کیفیت سوخت استفاده شده
همان‌طور که در قسمت قبل اشاره کردیم، پایین بودن میزان کیفیت بنزین یکی از دلایل ناک زدن است. بسیاری از خودروهای چینی مونتاژی و وارداتی از جمله ماشین دیگنیتی به سوخت با عدد اکتان 95 یا بالاتر نیاز دارند، در حالی که سوخت عرضه شده در کشور از اکتان 91 یا 87 بهره‌مند است. به همین دلیل ناک زدن در خودروهای وارداتی خارجی و مونتاژی چینی که از سوخت معمولی استفاده می‌کنند، موضوعی بدیهی خواهد بود.
برای رفع این مشکل، بایستی از بنزین سوپر استفاده کنید. پر کردن باک خودرو با بنزین سوپر هزینه بیشتری را برای شما به همراه دارد اما در سوی مقابل خطرات ناشی از مشکلات فنی پیشرانه و تعمیرات گران‌قیمت آن را کاهش می‌دهد.
با این حال ممکن است در تمامی نقاط کشور، بنزین سوپر مناسب در دسترس نباشد. به این منظور لازم است تا مالکین خودروهای خارجی و چینی مونتاژی، همواره مکمل سوخت مناسب را در اختیار داشته باشند. در نتیجه لازم است تا بیشتر از آن‌که به آپشن‌های خودرو توجه کنید و سوالاتی همچون سیستم هشدار نقطه کور خودرو چیست؟ را بپرسید، مساله سلامت موتور و استفاده از مکمل سوخت معتبر را مد نظر خود قرار دهید.
ناک زدن خودرو چیست؟ استفاده از شمع‌های نامناسب
پیشرانه‌های مدرن به نوع خاصی از شمع‌ها نیاز دارند که به نام شمع سوزنی معروف هستند. این نوع شمع‌ها عملیات جرقه زنی را بهتر از شمع‌های معمولی انجام می‌دهند. با این حال هر شمع سوزنی از کیفیت لازم برای استفاده در اتومبیل شما برخوردار نیست.
استفاده از شمع‌های بی‌کیفیت و همچنین تعویض دیرهنگام شمع‌ها، پیشرانه اتومبیل شما را در معرض ناک زدن قرار می‌دهد. بنابراین اگر مالک یک خودرو با پیشرانه توربوشارژر یا تزریق مستقیم سوخت هستید، بایستی بیشتر از حد معمول در نگهداری آن کوشا باشید.
مشکلات سوخت‌رسانی
انژکتور خودرو مسوولیت تعیین نسبت هوا به سوخت و پمپاژ آن درون محفظه سیلندر را برعهده دارد. در صورتی که نسبت هوا به سوخت برهم بخورد، ممکن است این مخلوط پیش از جرقه شمع‌ها مشتعل شود. به این منظور لازم است تا تنظیمات کامپیوتر خودرو مورد بازبینی قرار بگیرند. اگر نسبت هوا و سوخت به دلیل مشکلات نرم افزاری برهم بخورد، ناک زدن را در پیشرانه اتومبیل شاهد خواهید بود.
جرم گرفتن موتور جرم گرفتن موتور
عدم توجه به سرویس‌های دوره‌ای خودرو، موجب تجمع آلودگی‌ها در پیشرانه اتومبیل شما خواهد شد. این مساله در تمامی موتورهای درون‌سوز با هر نوع فناوری موجب ناک زدن می‌شود. تعویض دیرهنگام روغن موتور باعث می‌شود تا آلودگی‌های جذب شده توسط روغن، درون مجراهای داخلی موتور رسوب کنند. این مشکل باعث گرفتگی کانال‌های درونی پیشرانه می‌شود و همچنین رسوبات روی سیلندر تجمع می‌کنند. نتیجه مستقیم ورود آلودگی به محفظه سیلندرها، ناک زدن موتور است.
ناک زدن چه خساراتی ایجاد می‌کند؟
اکنون که متوجه شدید ناک زدن به چه دلایلی رخ می‌دهد، لازم است تا با خسارات احتمالی این رخداد نیز آشنا شوید. نخستین خسارت ناک زدن موتور، ایجاد خوردگی در تاج پیستون و دیواره سیلندر خودرو است. رفع این مشکل هزینه زیادی را برای مالک به همراه دارد و دردسرهای بسیاری برای او ایجاد می‌کند.
دومین خسارت ناک زدن موتور، ذوب شدن سر شمع‌ها بر اثر حرارت محفظه سیلندر است. در نتیجه اتومبیل شما قادر به انجام عملیات احتراق نخواهد بود. در کنار این مساله، حرارت ممکن است به سرسیلندر خودرو نیز نفوذ کند و این قطعه را دستخوش خسارت کند. سوختن واشر سر سیلندر در این مرحله موضوعی طبیعی است. در نهایت اگر پیشرانه بیش از حد در شرایط ناک باقی بماند، بخشی از پیستون‌ها ذوب و دچار شکستگی خواهند شد که حاصل آن قفل شدن پیشرانه و نابودی کامل موتور خواهد بود. بنابراین لازم است تا همواره مشکل ناک را جدی بگیرید. و درصورت شنیده شدن صدای ناک (قاشق چنگال) نسبت به رفع یا کاهش مشکل اقدام نمایید.
راهکار موثر برای کاستن از پدیده ناک چیست؟
استفاده از بنزین سوپر با اکتان مناسب، تنظیم دهانه شمع مناسب با فیلر استاندارد تعریف شده توسط کمپانی سازنده خودرو، پرهیز از رانندگی به صورت دنده مرده (با دنده های بسیار سبک) از جمله مهترین راه های پیشگیری از ناک محسوب می شود اما فارغ از این مباحث با توجه به کمبود و نبود بنزین سوپر در بسیاری از پمپ بنزین ها، تغییر برنامه ECU (ریمپ) موتور متناسب با بنزین معمولی به خصوص برای خودروهای مجهز به موتور توربو و GDI تا حد زیادی موثر و پیشگیرانه خواهد بود. همچنین در مسیرهای سربالایی و جاده های کوهستانی استفاده از مود اسپرت پیشرانه و رانندگی در حالت تیپ ترونیک گیربکس نیز می تواند تا حد زیادی مثمر ثمر باشد.
