زمزمههای تغییر در سیاستهای واردات خودرو بار دیگر در راهروهای مجلس شورای اسلامی به گوش میرسد و بحثی قدیمی اما کلیدی را در کانون توجه قرار داده است: آیا تعرفه واردات خودرو باید افزایش یابد یا مسیر برای رقابت هموارتر شود؟ این موضوع که به یکی از چالشبرانگیزترین مباحث اقتصادی کشور تبدیل شده، نمایندگان مجلس، بهویژه اعضای کمیسیون صنایع و معادن را در برابر یکدیگر قرار داده است. در حالی که گروهی با استناد به لزوم حمایت از تولید داخلی و اشتغال، بر طبل افزایش تعرفهها و حتی توقف کامل واردات میکوبند، طیف دیگر با تأکید بر ضرورت ایجاد یک بازار رقابتی، هرگونه افزایش تعرفه را مانعی بر سر راه بهبود کیفیت و تضییع حقوق مصرفکننده میدانند. این تقابل دیدگاهها، آینده بازار خودرو ایران را در هالهای از ابهام فرو برده است.
دو قطبی در کمیسیون صنایع: تقابل حامیان تولید و طرفداران رقابت
در قلب این مجادله، کمیسیون صنایع و معادن مجلس قرار دارد که شاهد شکلگیری دو دیدگاه کاملاً متفاوت است. در یک سو، نمایندگانی نظیر نادر قاضیپور قرار دارند که اخیراً از تدوین طرحی دوفوریتی برای توقف کامل واردات خودرو خبر داده و در حال جمعآوری امضا برای آن هستند. این دیدگاه ریشه در تفکر حمایت حداکثری از صنایع داخلی و تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی دارد. روحالله عباسپور، سخنگوی این کمیسیون، ضمن تأیید اینکه هدف اصلی این طرحها حمایت از تولید ملی است، نگاهی متعادلتر را ارائه میدهد. او معتقد است که اگرچه حمایت از تولید و اشتغال امری ضروری است، اما نمیتوان با ایجاد شیبهای تند و تعرفههای غیرمنطقی، بازار را به طور کامل به روی رقابت بست. به گفته وی، توقف کامل واردات غیرمنطقی است و میتواند به نقطهای منجر شود که خودروسازان داخلی "دیگر برای خدا هم بندگی نخواهند کرد."
مخالفت قاطع با دیوار تعرفه: لزوم حرکت به سمت بازار آزاد
در سوی دیگر این مناظره، صداهای مخالفی به گوش میرسد که هرگونه افزایش تعرفه را گامی به عقب میدانند. بهروز نعمتی، یکی از اعضای تأثیرگذار کمیسیون صنایع و معادن، صراحتاً خود را از مخالفان جدی افزایش تعرفه واردات خودرو معرفی میکند. از دیدگاه او، راه نجات صنعت خودروی کشور، کشیدن دیوار به دور آن نیست، بلکه حرکت به سمت ایجاد یک بازار رقابتی واقعی است. نعمتی تأکید دارد که شرکتهای تولیدکننده داخلی باید خود را تقویت کرده و قدرت رقابت با محصولات خارجی را پیدا کنند، زیرا در یک بازار یکطرفه و انحصاری، انگیزهای برای ارتقای کیفیت وجود نخواهد داشت و هر محصولی با هر کیفیتی به دست مصرفکننده خواهد رسید. او همچنین راهحل ریشهایتر را در واگذاری صنعت خودرو به بخش خصوصی میداند تا ساختار مدیریتی و بهرهوری آن اصلاح شود.
آینده بازار خودرو: در جستجوی تعرفهای منطقی
کشمکش میان این دو دیدگاه، بازار خودروی ایران را بر سر یک دوراهی سرنوشتساز قرار داده است. آنچه از اظهارات نمایندگان میانهرو مانند عباسپور برمیآید، این است که گزینههای افراطی مانند توقف کامل واردات یا وضع تعرفههای نجومی، منطقی و عملیاتی نیستند. به نظر میرسد راهحل میانی، تعیین یک تعرفه معقول و هوشمندانه باشد؛ تعرفهای که همزمان با حمایت نسبی از تولیدکننده داخلی، فشار رقابت را برای بهبود کیفیت حفظ کند و از سوی دیگر، به ورود دانش فنی و تکنولوژیهای جدید از طریق واردات هدفمند کمک نماید. تصمیم نهایی مجلس در این زمینه نه تنها قیمت و کیفیت خودروهای در دسترس مردم را تعیین خواهد کرد، بلکه استراتژی کلان صنعتی کشور در دوران پساتحریم را نیز به نمایش خواهد گذاشت؛ استراتژیای که باید میان حمایت از تولید داخلی و پذیرش الزامات یک بازار رقابتی، تعادلی هوشمندانه برقرار کند.