بازار خودروی ایران، به‌ویژه در بخش کراس‌اوورها، به نقطه‌ی اشباعی بی‌سابقه رسیده است. هرچند ماه یک‌بار، نامی جدید از برندی تازه‌تاسیس یا شرکتی قدیمی، به این ضیافت پرتلاطم اضافه می‌شود. در این میان، شرکت «تیگارد موتور» که به عنوان زیرمجموعه‌ای از «سانیار موتور پارس» فعالیت خود را آغاز کرده، با معرفی اولین محصول سواری خود، «تیسان S05»، قصد دارد سهمی از این بازار رقابتی را به دست آورد. تیسان S05 در حقیقت نسخه‌ای ری‌بج‌شده از خودروی چینی «بایک رویژیانگ X5» (BAIC Ruixiang X5) است؛ خودرویی که با هدف قرار دادن بازار کراس‌اوورهای میان‌رده با تمرکز ویژه بر «ابعاد» و «فضای خانوادگی» پا به میدان گذاشته است. اما در بازاری که گزینه‌هایی از برندهای جاافتاده‌تری چون مدیران خودرو، کرمان موتور و بهمن موتور حضور دارند، آیا یک محصول جدید با تکیه بر ابعاد بزرگ و گیربکس اتوماتیک سنتی (AT) می‌تواند نظر مشتریان محتاط ایرانی را جلب کند؟ ورود تیسان S05 بیش از آنکه یک معرفی ساده محصول باشد، نمایانگر استراتژی‌ای است که تلاش می‌کند از شکاف‌های کوچک بازار، مانند تقاضا برای فضای داخلی گسترده و بی‌اعتمادی بخشی از خریداران به گیربکس‌های CVT، بهره‌برداری کند. با این حال، این استراتژی با چالش‌های فنی و بازاریابی قابل توجهی روبروست.
طراحی ظاهری و فضای کابین؛ محافظه‌کاری در ابعادی بزرگ
در نگاه اول، تیسان S05 تلاش نمی‌کند با طراحی‌های رادیکال یا خطوط فضایی، خود را متمایز کند. زبان طراحی این خودرو بر پایه‌ی محافظه‌کاری و تلاش برای جلب رضایت طیف گسترده‌ای از سلیقه‌ها بنا شده است. این رویکرد، که در بسیاری از محصولات اقتصادی‌تر چینی دیده می‌شود، ریسک گارد گرفتن مشتری در برابر طراحی را کاهش می‌دهد، اما همزمان، «هویت» مستقلی نیز برای خودرو ایجاد نمی‌کند.
زبان طراحی آشنا و ابعادی فراتر از کلاس
نمای جلوی خودرو تحت سلطه‌ی یک جلوپنجره‌ی بسیار بزرگ با خطوط افقی کرومی قرار دارد که به چراغ‌های اصلی کشیده و نسبتاً اخم‌آلود متصل شده‌اند. این سبک طراحی، که یادآور برخی محصولات قدیمی‌تر هیوندای یا حتی فورد است، ظاهری با ابهت، اما فاقد نوآوری به S05 بخشیده است. سپر جلو طراحی ساده‌ای دارد و چراغ‌های مه‌شکن در قابی عمودی جای گرفته‌اند. در نمای جانبی، ابعاد بزرگ خودرو بیش از هر چیز خودنمایی می‌کند. خط شانه صاف و کشیده، ریل‌های سقفی (Roof Rack) و رینگ‌های ۱۸ اینچی آلومینیومی، پروفایل یک شاسی‌بلند کلاسیک را به نمایش می‌گذارند.
نقطه‌ی قوت اصلی تیسان S05 در این بخش، اعداد و ارقام ابعاد آن است. با طول ۴۷۸۸ میلی‌متر، عرض ۱۸۷۵ میلی‌متر و ارتفاع ۱۷۳۰ میلی‌متر، این خودرو نه‌تنها از رقبای مستقیم خود در سگمنت کراس‌اوورهای کامپکت (مانند تیگو ۷ پرو یا X55 پرو) بزرگ‌تر است، بلکه در ابعاد، پا به قلمرو کراس‌اوورهای سایز متوسط (Mid-size) مانند KMC K7 یا حتی نزدیک به ابعاد تیگو ۸ پرو می‌گذارد. مهم‌تر از طول کلی، فاصله‌ی محوری تحسین‌برانگیز ۲۸۱۵ میلی‌متری آن است. این عدد، که حتی از بسیاری از رقبا در کلاس بالاتر نیز بیشتر است، نوید یک فضای کابین بسیار جادار، به‌ویژه برای سرنشینان ردیف عقب را می‌دهد. این بزرگترین مزیت رقابتی تیسان S05 در برابر رقبایی است که اغلب بر آپشن‌های فنی یا طراحی‌های پرزرق‌وبرق تمرکز دارند.
تیسان S05کابین؛ تمرکز بر نمایشگرها و فضای جادار
با ورود به کابین، با داشبوردی مواجه می‌شویم که طراحی افقی و نسبتاً مدرنی دارد. تیگارد موتور تلاش کرده با استفاده از المان‌های روز، کابین را جذاب جلوه دهد. در مرکز توجه، صفحه‌نمایش لمسی مرکزی ۱۰.۲۵ اینچی قرار دارد و در مقابل راننده نیز یک کلاستر (صفحه آمپر) دیجیتال ۱۲.۳ اینچی تعبیه شده است. این ترکیب، هرچند دیگر نوآورانه نیست، اما حداقل استاندارد لازم برای رقابت در بازار امروز را فراهم می‌کند. فرمان D-Cut (پایین تخت) و استفاده از تریم‌های طرح چوب یا فلز روی داشبورد و درها، تلاشی برای ارتقای حس کیفی کابین بوده است.
با این حال، نباید انتظار کیفیتی در حد محصولات لوکس را داشت. متریال غالب در کابین، پلاستیک خشک خواهد بود که با بخش‌هایی از چرم مصنوعی روی صندلی‌ها، فرمان و رودری‌ها ترکیب شده است. کیفیت مونتاژ، عاملی تعیین‌کننده در پذیرش این کابین از سوی مشتریان خواهد بود. اما همانطور که از ابعاد خارجی برمی‌آمد، فضای داخلی برگ برنده‌ی اصلی است. به لطف فاصله‌ی محوری ۲۸۱۵ میلی‌متری، فضای پای سرنشینان عقب بسیار سخاوتمندانه است و سه بزرگسال به راحتی در این بخش جای می‌گیرند. این خودرو به صورت ۵ نفره عرضه می‌شود و عدم ارائه‌ی ردیف سوم صندلی (با وجود پتانسیل طول خودرو) به معنای بهره‌مندی از یک فضای بار بسیار وسیع در صندوق عقب است که برای مسافرت‌های خانوادگی ایده‌آل به نظر می‌رسد. از نظر امکانات رفاهی، مواردی چون سقف پانورامای برقی، سیستم ورود بدون کلید و استارت دکمه‌ای، ترمز پارک برقی (EPB) به همراه اتوهلد، صندلی ۶ حالته برقی راننده و روکش چرمی صندلی‌ها، لیست قابل قبولی را تشکیل می‌دهند.
کابین تیسان S05 مشخصات فنی و پلتفرم؛ تضاد گیربکس AT و پیشرانه نه‌چندان قدرتمند
بخش فنی، جایی است که تیسان S05 یکی از مهم‌ترین کارت‌های خود را رو می‌کند و همزمان، بزرگترین نقطه‌ی ضعف بالقوه‌ی خود را نیز آشکار می‌سازد. در دورانی که بازار ایران تحت سیطره‌ی گیربکس‌های متغیر پیوسته (CVT) قرار گرفته، تیگارد موتور تصمیم گرفته محصول خود را با یک گیربکس اتوماتیک سنتی (AT) عرضه کند.
پیشرانه ۱.۵ لیتری توربو؛ آشنا اما ناکافی؟
قلب تپنده‌ی تیسان S05 یک پیشرانه‌ی ۱.۵ لیتری توربوشارژ ۴ سیلندر با کد SFG15T است. این پیشرانه، که در محصولات دیگری از زیرمجموعه‌های بایک نیز استفاده شده، توانایی تولید حداکثر قدرت ۱۳۷ اسب بخار در دور موتور ۵۵۰۰ RPM و حداکثر گشتاور ۲۰۰ نیوتن‌متر در بازه‌ی ۱۸۰۰ تا ۴۰۰۰ RPM را دارد. این اعداد، نقطه‌ی شروع تحلیل‌های فنی چالش‌برانگیز این خودرو است. در وهله‌ی اول، حداکثر گشتاور ۲۰۰ نیوتن‌متری که از دور پایین ۱۸۰۰ در دسترس قرار می‌گیرد، برای یک رانندگی شهری و روزمره مناسب به نظر می‌رسد. اما مشکل از جایی آغاز می‌شود که این اعداد را در کنار وزن خالص ۱۵۶۰ کیلوگرمی خودرو قرار می‌دهیم.
نسبت توان به وزن این کراس‌اوور بزرگ، تنها حدود ۸۷.۸ اسب بخار بر تن است. این رقم نه‌تنها در مقایسه با رقبای قدرتمندتری مانند KMC K7 (با ۱۷۱ اسب بخار) یا حتی تیگو ۷ پرو (با ۱۵۷ اسب بخار) بسیار پایین‌تر است، بلکه از بسیاری از کراس‌اوورهای کوچکتر و سبک‌تر بازار نیز کمتر است. این ضعف در توان خروجی، به احتمال زیاد خود را در شتاب‌گیری‌های ثانویه، سبقت‌گیری در جاده‌های بین‌شهری و به‌ویژه هنگام رانندگی در مسیرهای پرشیب (مانند جاده‌های کوهستانی) با ظرفیت کامل سرنشین و بار، به وضوح نشان خواهد داد. به نظر می‌رسد این پیشرانه بیشتر با تمرکز بر استهلاک پایین و مصرف سوخت بهینه طراحی شده تا ارائه‌ی عملکردی هیجان‌انگیز یا حتی کافی برای چنین جثه‌ای.
تیسان S05 تیگارد موتور برگ برنده: گیربکس ۶ سرعته اتوماتیک (AT)
در مقابل پیشرانه‌ی نه‌چندان قدرتمند، تیگارد موتور یک برگ برنده‌ی مهم در قوای محرکه دارد: استفاده از گیربکس ۶ سرعته اتوماتیک (AT). در بازاری که ترس از استهلاک، هزینه‌ی نگهداری و حس رانندگی مصنوعی گیربکس‌های CVT به یک دغدغه‌ی عمومی تبدیل شده، وجود یک گیربکس AT با مبدل گشتاور (Torque Converter) می‌تواند به تنهایی دلیل انتخاب تیسان S05 برای بسیاری از خریداران سنتی‌تر باشد. این گیربکس‌ها معمولاً دوام بالاتری دارند و حس تعویض دنده‌ی مستقیم‌تری را (نسبت به CVT) منتقل می‌کنند.
چالش مهندسی در اینجا، هماهنگی (Matching) این گیربکس ۶ سرعته با پیشرانه‌ی کم‌توان ۱۳۷ اسبی است. اگر ضرایب دنده و نرم‌افزار گیربکس به خوبی تنظیم شده باشند، گیربکس می‌تواند با نگه داشتن دور موتور در محدوده‌ی حداکثر گشتاور (۱۸۰۰ تا ۴۰۰۰) تا حدی ضعف پیشرانه را جبران کند. اما اگر هماهنگی مناسب نباشد، ممکن است خودرو در معکوس کشیدن‌ها دچار تاخیر شود یا دنده‌ها را بیش از حد سبک کند که منجر به تشدید حس کُندی خودرو خواهد شد.
در بخش سیستم تعلیق، انتخاب‌ها بار دیگر نشان‌دهنده‌ی رویکرد اقتصادی در تولید این خودرو است. در محور جلو از سیستم تعلیق مک‌فرسون استفاده شده که امری استاندارد است. اما در محور عقب، برخلاف انتظار از خودرویی با این ابعاد و فاصله‌ی محوری طولانی، از سیستم تعلیق تیر پیچشی (Torsion Beam) استفاده شده است. در حالی که رقبای اصلی در این کلاس (و حتی کلاس‌های پایین‌تر) به سمت تعلیق چنداتصالی (Multi-link) حرکت کرده‌اند، استفاده از تیر پیچشی یک عقب‌گرد فنی محسوب می‌شود. هرچند این سیستم ارزان‌تر است، فضای کمتری اشغال می‌کند (که به فضای صندوق کمک می‌کند) و هزینه‌ی نگهداری پایین‌تری دارد، اما در زمینه راحتی سرنشینان عقب، به‌ویژه در دست‌اندازهای عرضی و همچنین پایداری خودرو در پیچ‌ها، عملکرد ضعیف‌تری نسبت به سیستم مولتی‌لینک دارد.
تحلیل بازار و رقبا؛ چالش‌های پیش روی «تیگارد موتور»
تیسان S05 در حالی وارد بازار ایران می‌شود که این سگمنت، دیگر جای سوزن انداختن ندارد. موفقیت این خودرو نه فقط به ویژگی‌های فنی، بلکه به قیمت‌گذاری، خدمات پس از فروش و استراتژی بازاریابی تیگارد موتور بستگی خواهد داشت.
لیست آپشن‌ها و تجهیزات ایمنی؛ استاندارد در کلاس خود
در بخش ایمنی، تیسان S05 حداقل‌های لازم برای کسب مجوزهای استاندارد را فراهم کرده است. این خودرو مجهز به ۶ کیسه هوا (راننده، سرنشین جلو، جانبی و پرده‌ای) است. همچنین سیستم‌های کمکی ترمز و پایداری شامل سیستم کنترل پایداری الکترونیکی (ESP)، سیستم کنترل کشش (TCS)، ترمز کمکی (BAS) و سیستم کمکی شروع حرکت در سربالایی (HAC) و سیستم پایش فشار باد تایرها (TPMS) در لیست تجهیزات آن دیده می‌شود.
نکته‌ی قابل تامل در این بخش، غیبت کامل سیستم‌های پیشرفته‌ی دستیار راننده (ADAS) است. در حالی که رقبای هم‌وطن این خودرو، حتی در رده‌های قیمتی پایین‌تر، در حال مجهز شدن به کروز کنترل تطبیقی، رادار هشدار برخورد از جلو، ترمز اضطراری خودکار و سیستم حفظ خودرو بین خطوط هستند، تیسان S05 تنها به یک کروز کنترل معمولی بسنده کرده است. این کمبود، همزمان با قدیمی‌تر بودن پلتفرم فنی خودرو، یک نقطه‌ی ضعف رقابتی آشکار در برابر محصولات مدرن‌تر بازار محسوب می‌شود.
تیسان S05 رقبای سرسخت و جایگاه تیسان S05
رقابت برای تیسان S05 بسیار دشوار خواهد بود. رقبای مستقیم این خودرو را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد: ۱. رقبای هم‌اندازه: خودروهایی مانند KMC K7 (جک S7 سابق) و SWM G05 رقبای مستقیمی از نظر ابعاد هستند. K7 با پیشرانه‌ی ۱۷۱ اسب بخاری و گیربکس دوکلاچه، از نظر فنی کاملاً برتر است. SWM G05 نیز با ارائه‌ی نسخه‌ی ۷ نفره، در کاربری خانوادگی رقیب جدی محسوب می‌شود. ۲. رقبای هم‌قیمت (احتمالی): بسته به قیمت‌گذاری، تیسان S05 ممکن است در محدوده‌ی قیمتی خودروهای پرفروشی چون تیگو ۷ پرو، MVM X55 پرو یا فردا T5 قرار گیرد. این خودروها اگرچه ممکن است کمی کوچکتر باشند، اما از نظر قوای فنی (مانند تیگو ۷)، طراحی مدرن‌تر (مانند X55 پرو) و شبکه‌ی خدمات گسترده‌تر (هر سه مورد)، دست بالا را دارند.
جایگاه تیسان S05 در این بازار، بسیار باریک و مشخص است: این خودرو برای خانواده‌ای طراحی شده که «حداکثر فضای کابین و صندوق عقب» اولویت اول آن‌هاست و همزمان، ترجیح می‌دهند به جای گیربکس CVT، یک خودرو با گیربکس AT سنتی (به دلیل اطمینان از دوام آن) سوار شوند. این گروه از مشتریان، حاضرند در ازای این دو مزیت، از عملکرد فنی ضعیف‌تر، طراحی ظاهری محافظه‌کارانه، سیستم تعلیق عقب ساده‌تر (تیر پیچشی) و نبود آپشن‌های ایمنی مدرن ADAS چشم‌پوشی کنند.
پاشنه آشیل: برند نوپا و خدمات پس از فروش
بزرگترین چالش تیگارد موتور، نه در بخش فنی و نه در طراحی، بلکه در زمینه‌ی «برندینگ» و «خدمات پس از فروش» است. تیگارد موتور یک نام کاملاً جدید در بازار سواری ایران است. در شرایطی که بازار انحصاری و خدمات پس از فروش ضعیف، اعتماد مشتریان را به شدت کاهش داده است، خریداران تمایل دارند به سمت برندهای جاافتاده‌ای بروند که حداقل در تامین قطعات یدکی و ارائه‌ی خدمات، سابقه‌ی مشخص‌تری دارند.
مدیران خودرو، کرمان موتور و بهمن موتور سال‌ها برای ساختن شبکه‌ی نمایندگی‌های خود زمان و هزینه صرف کرده‌اند. موفقیت تیسان S05 در گرو دو عامل حیاتی خواهد بود: اول، یک قیمت‌گذاری بسیار تهاجمی و رقابتی که ریسک خرید یک برند جدید را برای مشتری توجیه کند. دوم، سرمایه‌گذاری سنگین و فوری بر روی توسعه‌ی شبکه‌ی خدمات پس از فروش و تامین قطعات یدکی در سراسر کشور. بدون این دو، تیسان S05، علی‌رغم مزیت‌هایی چون فضای جادار و گیربکس AT، به سختی خواهد توانست در این اقیانوس پرتلاطم کراس‌اوورهای چینی، به ساحل امن فروش پایدار دست یابد.
