با پایان یافتن مهلت ثبت‌نام در آخرین طرح فروش ایران‌خودرو در ساعت ۲۰:۰۰ روز سه‌شنبه، ششم آبان‌ماه ۱۴۰۴، آمارهای اولیه حاکی از رقابتی بسیار فشرده و تداوم تقاضای انبوه در بازار خودروی کشور است. آمار رسمی منتشر شده نشان می‌دهد که تعداد شرکت‌کنندگان نهایی از مرز ۴ میلیون نفر عبور کرده است که بار دیگر گواهی بر شکاف عمیق میان عرضه و تقاضا در بازار خودروهای داخلی است.
گزارش آماری دقیق از ماراتن ثبت‌نام
بر اساس داده‌های رسمی اعلام‌شده تا پایان مهلت ثبت‌نام، مجموعاً ۴ میلیون و ۶۰۰ هزار و ۲۸۰ کد رهگیری توسط سامانه فروش ایران‌خودرو صادر شده است. با این حال، آمار حائز اهمیت، تعداد نهایی افراد شرکت‌کننده در این فرآیند است که رقم ۴ میلیون و ۷۸ هزار نفر را نشان می‌دهد. این اختلاف قابل توجه (۵۲۲,۲۸۰) میان تعداد کدهای رهگیری و تعداد ثبت‌نام‌کنندگان نهایی، ناشی از انصراف بخشی از متقاضیان پس از ثبت‌نام اولیه و یا انتخاب مجدد خودرو توسط آن‌ها در طول بازه زمانی ثبت‌نام بوده است. این پدیده می‌تواند نشان‌دهنده تردید در انتخاب نهایی یا تلاش برای تغییر استراتژی در مواجهه با خودروهای عرضه‌شده باشد. در ادامه، جدول آماری این دوره از ثبت‌نام ارائه شده است:
| عنوان | آمار (تا ساعت ۲۰:۰۰ سه‌شنبه ۰۶ آبان ۱۴۰۴) |
|---|
| تعداد کل کدهای رهگیری صادر شده | ۴،۶۰۰،۲۸۰ |
| تعداد نهایی افراد شرکت‌کننده | ۴،۰۷۸،۰۰۰ نفر |
| اختلاف ناشی از انصراف/انتخاب مجدد | ۵۲۲،۲۸۰ |
تحلیل ابعاد تقاضا: فراتر از یک قرعه‌کشی
رقم ۴.۰۷۸ میلیون متقاضی، بیش از آنکه یک آمار فروش باشد، نشانه‌ای واضح از تقاضای انباشته و عظیم در بازار خودروی ایران است. اگرچه تعداد دقیق خودروهای عرضه‌شده در این طرح مشخص نیست، اما با رجوع به سوابق طرح‌های پیشین، واضح است که عرضه، کسری بسیار ناچیز از این میزان تقاضا خواهد بود. این عدم تعادل شدید، فرآیند «خرید» خودرو از کارخانه را عملاً به یک «بخت‌آزمایی» با شانس موفقیت بسیار پایین تبدیل کرده است. از دیدگاه تحلیلی، نیروی محرکه اصلی این هجوم گسترده، اختلاف قیمت فاحش میان نرخ مصوب کارخانه و قیمت خودرو در بازار آزاد است. تا زمانی که این شکاف قیمتی قابل توجه پابرجا باشد، تداوم این سطح از تقاضا در هر طرح فروش آتی، قابل پیش‌بینی خواهد بود. به‌عنوان یک نقطه ضعف بالقوه در این فرآیند، مدیریت این حجم از تقاضا، فشار فنی و لجستیکی سنگینی را بر زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و همچنین فرآیندهای راستی‌آزمایی خودروساز تحمیل می‌کند.
فرآیند پس از ثبت‌نام: پایش و حذف متقاضیان غیرمجاز
نکته بسیار مهمی که باید در نظر داشت، «اولیه» بودن آمار ۴.۰۷۸ میلیون نفری است. همانطور که در اطلاعیه رسمی نیز اشاره شده، این آمار نهایی نیست و پس از پایان فرآیند، ممکن است دستخوش تغییر شود. مرحله بعدی، فرآیند «پایش» یا راستی‌آزمایی متقاضیان است. در این مرحله، اطلاعات ثبت‌نام‌کنندگان با پایگاه‌های داده نهادهای مختلف (مانند ثبت احوال، پلیس راهور و...) تطبیق داده می‌شود تا افراد فاقد صلاحیت (مانند دارندگان پلاک فعال انتظامی، افرادی که در ۴۸ ماه گذشته از خودروسازان خرید کرده‌اند یا سایر محدودیت‌های قانونی) شناسایی و از لیست نهایی حذف شوند. بنابراین، تعداد نهایی افرادی که واجد شرایط شرکت در قرعه‌کشی خواهند بود، قطعاً از آمار فعلی کمتر خواهد بود. بازار اکنون در انتظار اعلام آمار نهایی واجدین شرایط و سپس تاریخ برگزاری مراسم قرعه‌کشی از سوی ایران‌خودرو خواهد بود.
