این روزها، دوران پرحاشیه‌ای برای بازار کسل‌کننده خودروی ایران بوده و مجلس شورای اسلامی پس از مدت‌ها، رای به طرحی برای ساماندهی بازار خودرو داده که در میان آن بندهایی برای واردات خودرو وجود دارد و طی آن هر خودرویی اعم از بنزینی و هیبریدی می‌تواند در تعدادی که شورای رقابت تصمیم می‌گیرد، بدون انتقال ارز به کشور وارد شود.
اگرچه هنوز این طرح باید به تصویب شورای نگهبان برسد و ممکن است دوباره نقدهایی به آن وارد شده و دوباره به صحن و کمیسیون مجلس بازگردد، اما در صورت تصویب نهایی این طرح توسط شورای نگهبان، به وزارت صمت جهت اجرا ابلاغ خواهد شد.
قیمت خودرو چقدر کاهش پیدا می‌کند؟
اما با شروع زمزمه‌های باز شدن واردات خودرو، نظرهای متفاوتی در مورد کاهش قیمت خودرو در فضای مجازی و البته از زبان کارشناسان مختلف منتشر شده و صحبت از کاهش 20 الی 80 درصدی(!) قیمت خودرو شده است. با تمام این حواشی، در این مقاله از خودروبانک می‌خواهیم یک نمونه عملی را به صورت حدودی محاسبه کنیم تا متوجه شویم که کدام عدد صحیح است و باید تا چه اندازه انتظار کاهش قیمت خودرو را داشته باشیم.
برای مثال هیوندای سانتافه را انتخاب می‌کنیم که خودرویی بسیار محبوب در بین وارداتی‌های بازار است و مخاطبان بسیاری در رده دست‌دوم‌ها دارد. هم اکنون در بازار آزاد، قیمت هیوندای سانتافه 4 سیلندر دو دیفرانسیل در مدل‌های 2015، 2016 و یا 2017 با کارکردهای 40 تا 90 هزار کیلومتر به وفور یافت می‌شوند و قیمتی در حدود 1 میلیارد و 400 میلیون تومان تا 1 میلیارد و 800 میلیون تومان دارند.
حال فرض کنید شورای نگهبان این طرح را تایید و به وزارت صمت ابلاغ کند، سپس وزارت صمت تصمیم به اجرای آن به صورت صحیح داشته باشد (در صورت تصویب نهایی این طرح به صورت قانون به این وزارت ابلاغ خواهد شد و بعید به نظر می‌رسد که وزارت صمت بتواند در مقابل اجرای آن مقاومت کند) و با همان تعرفه‌های قبلی (حدود 90 درصد) اقدام به صدور مجوز برای افراد حقوقی و حقیقی (که به آن گری‌مارکت هم می‌گویند) کند. همچنین فرض می‌کنیم که در زمان اجرای این طرح توسط وزارت صمت، قیمت دلار همین قیمت حدود 27 هزار تومان امروزی است. همچنین شورای رقابت تعداد مناسب را برای واردات خودرو در نظر بگید و با اعمال محدودیت برای تعداد واردات خودرو باعث گرانی مجدد آن‌ها نشود (با توجه به تجربه قبلی، بازار ایران در سال حدود 50 الی 70 هزار دستگاه خودروی وارداتی نیاز دارد). با این فرض‌های بالا که هر کدام برای خود هفت‌خانی هستند(!)، حال می‌خواهیم اقدام به محاسبه هزینه‌های تمام شده برای واردات یک دستگاه هیوندای سانتافه مدل 2022 از کشور امارات بکنیم. با توجه به ممنوعیت واردات خودرو برای حجم موتورهای بالای 2500 سی‌سی، یک نسخه 2.4 لیتری تک دیفرانسیل را انتخاب می‌کنیم (سعی کردیم خیلی بریز و بپاش نکنیم!) که قیمت آن حدود 104 هزار درهم است. در زمان نگارش این مقاله، قیمت درهم 7.647 تومان است، پس باید از جیب مبارک دقیقاً 795,288,000 تومان در کشور امارات خرج کنیم تا این خودرو را خریداری کنیم. با توجه به تعرفه 90 درصدی در گمرک، و البته هزینه‌های دیگر از جمله حمل و نقل (با توجه تجربه قبلی در واردات خودرو)، گاهاً این هزینه‌ها تا 120 درصد نیز افزایش پیدا می‌کنند، لذا سعی می‌کنیم خیلی بدبین باشیم و سخاوتمندانه تمامی 120 درصد را برای وارد شدن این خودرو و حمل آن به داخل کشور خرج کنیم. پس قیمت یک دستگاه هیوندای سانتافه 2022 در بازار ایران حدود 1,749,633,600 تومان خواهد بود. با توجه به صدور مجوز برای واردات خودرو توسط افراد حقیقی و گری‌مارکت، هیچ انحصاری دست شرکت‌های واردکننده خودرو نخواهد بود لذا بعید به نظر می‌رسد که سود آنچنانی روی هر دستگاه خودرو در بازار در نظر گرفته شود. بی‌شک قیمت 1 میلیارد و 800 میلیون تومانی برای هیوندای سانتافه 2022 بسیار منطقی‌تر و قابل هضم‌تر از پرداخت همین مبلغ برای همین خودرو اما در مدل‌های 3 تا 5 سال پیش با کارکردهای بالا است و بدون تردید قیمت خودروهای دست دوم در این رده به شدت افت خواهند کرد. مجدد متذکر می‌شویم که این قیمت با پیش‌فرض‌های ما در ابتدای محاسبه مشخص شده است.
آیا قیمت همه خودروها کاهش پیدا می‌کند؟
خیر! ارزان‌ترین خودروهایی که در بازارهای جهانی بتوان برای واردات به کشور خریداری کرد، حدود 12 هزار دلار قیمت دارند (متوسط قیمت‌ها معمولاً بین 20 الی 35 هزار دلار هستند)، که با محاسبه سرانگشتی در زمان عرضه به بازار حدود 800 میلیون تومان قیمت خواهند داشت لذا بعید به نظر می‌رسد که این افت شدید قیمت خودروهای دست‌دوم وارداتی، آنچنان تاثیری روی رده خودروهای تولید داخل داشته باشد که بین 150 الی 400 میلیون تومان توسط خودروسازان تکمیل وجه می‌شوند. اما یقیناً کاهش قیمت خودروهای دست‌دوم وارداتی در این بازار داخلی نیز بی‌تاثیر نخواهد بود و بعضی از کارشناسان کاهش قیمتی در حدود 5 الی 10 درصد را برای این رده قیمتی پیش‌بینی می‌کنند.
قیمت خودروهای وارداتی دقیقاً چقدر کاهش پیدا می‌کند؟
آنطورکه مشخص است، قیمت خودروهای رده بالایی تاثیر بیشتری از واردات خودرو خواهند دید و شاید قیمت خودروهایی نظیر پورشه کاین، ولوو XC90 و یا فولکس‌واگن تیگوان به شدت افت پیدا کنند، اما اینکه دقیقاً چقدر با کاهش قیمت مواجه می‌شوند، سوالی نیست که بتوان به این راحتی جواب داد. اعلام عددهایی مثل 30 یا 80 درصد به نظر می‌رسد تنها اظهار نظرهایی زودهنگام باشد که به هر کدام از آن هفت‌خان وابسته است اما ما نیز به عنوان یک شهروند امیدواریم نه تنها واردات خودرو با تعرفه‌هایی بسیار کمتر دوباره از سر گرفته شود، بلکه شاهد افت قیمت خودرو در تمامی رده‌های قیمتی باشیم.
