کارنامه فروردین ۱۴۰۴ خودروسازان؛ صعود تک‌سویه ایران‌خودرو و افت چشمگیر سایپا و پارس‌خودرو + جدول

این گزارش تحلیلی با بررسی عملکرد سه خودرو‌ساز بزرگ کشور در فروردین ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که تولید کل خودروهای سواری به 44,565 دستگاه رسیده است. این میزان نسبت به 42,392 دستگاه فروردین ۱۴۰۳ رشد ۵.۱ درصدی دارد. اما بررسی جزئی‌تر آمار نشان می‌دهد که افزایش تولید کل بیشتر به عملکرد یک شرکت محدود بوده و دو خودروساز دیگر با کاهش قابل‌توجه تیراژ مواجه شده‌اند. در ادامه، نگاهی دقیق‌تر به عملکرد هر یک از این شرکت‌ها و دلایل احتمالی تغییرات تیراژ خواهیم داشت.

جدول کارنامه فروردین ۱۴۰۴ خودروسازان

ایران‌خودرو؛ محور افزایش تولید

در فروردین ۱۴۰۴، ایران‌خودرو موفق به تولید 29,107 دستگاه خودروی سواری شد که نسبت به 23,315 دستگاه در فروردین ۱۴۰۳، افزایشی 5,792 دستگاهی معادل 24.8 درصد را تجربه کرده است. این رشد قوی، عمدتاً ناشی از ظرفیت‌سازی خطوط تولید و تزریق قطعات جدید به خطوط مونتاژ است. با وجود توقف تولید برخی مدل‌های قدیمی، ایران‌خودرو به کمک عرضه محصولاتی مانند سورن، دنا و تارا توانست تیراژ مجموع خود را به شکل چشمگیری افزایش دهد.

بیشترین سهم تولید در ایران‌خودرو همچنان به خانواده پژو تعلق دارد، اما تنها پژو ۲۰۷ در این دوره در خطوط باقی مانده بود. تیراژ 9,140 دستگاهی پژو ۲۰۷ نشان می‌دهد که این مدل با وجود کاهش 15.4 درصدی نسبت به سال قبل، هنوز یکی از ستون‌های اصلی تولید است. در مقابل، سورن با 7,828 دستگاه تولید، بیش از دو برابر تیراژ فروردین ۱۴۰۳ (3,237 دستگاه) عمل کرده و توانسته بخش بزرگی از نیاز بازار را پوشش دهد.

تولید دنا نیز از 4,788 دستگاه سال گذشته به 5,349 دستگاه افزایش یافت که حاکی از رشد 11 درصدی است. این موضوع نشان می‌دهد که ایران‌خودرو در جهت تنوع‌بخشی به سبد محصولات و پاسخگویی به سلایق مختلف مشتریان گام‌های مؤثری برداشته است. علاوه بر این، تارا با رشد 96.4 درصدی، از 2,376 به 4,670 دستگاه رسیده و هایما نیز با جهش از تنها 6 دستگاه در فروردین ۱۴۰۳ به 1,403 دستگاه در سال جاری، تنوع برند و قدرت مذاکره برای تأمین قطعات را نشان می‌دهد.

با این حال، توقف کامل تولید رانا که در فروردین ۱۴۰۳ تیراژ 960 دستگاه داشت، همچنان ادامه دارد و نگرانی‌هایی را میان مشتریان و کارشناسان حوزه خودرو ایجاد کرده است. همچنین، 194 دستگاه خودرو ناقص و 717 دستگاه از سایر محصولات در ماه مورد بررسی ثبت شده که بیانگر برخی چالش‌ها در روند تکمیل قطعات و هماهنگی بین خطوط تولید است.

سایپا؛ کاهش قدرت تولید

سایپا در فروردین ۱۴۰۴ موفق به تولید تنها 11,038 دستگاه خودروی سواری شد که در مقایسه با 14,204 دستگاه فروردین ۱۴۰۳ کاهش 3,166 دستگاهی معادل 22.3 درصد را تجربه کرده است. این افت گسترده در تیراژ، نخستین نشانه از مشکلات تأمین قطعه و کمبود نقدینگی برای خرید مواد اولیه در ابتدای سال جدید است.

خانواده X200 شامل تیبا، کوییک و ساینا با تولید 9,070 دستگاه، سهم عمده‌ای از تیراژ را تشکیل دادند، اما این عدد نسبت به 10,873 دستگاه فروردین سال گذشته افت 16.6 درصدی داشته است. چنین کاهش شدیدی در تیراژ محصولات پرفروش نشان‌دهنده فشارهای مالی و لجستیکی است که سایپا را وادار به کاهش خطوط تولید کرده است.

در بخش شاهین نیز تولید از 3,331 دستگاه به 1,968 دستگاه رسیده که بیانگر افت 40 درصدی است؛ این موضوع می‌تواند ناشی از اولویت‌دهی به تأمین قطعات محصولات قدیمی‌تر و کاهش سفارش‌های قطعه برای مدل‌های تازه باشد. همچنین، در این ماه هیچ دستگاه آریا اتوماتیک تولید نشد؛ پدیده‌ای که هنوز توضیح رسمی‌ای برای آن منتشر نشده و شائبه توقف موقت یا دائمی این مدل را در ذهن‌ها تقویت کرده است.

پیگیری‌ها حاکی از این است که تلاش برای واردات قطعات از بازارهای خارجی با مشکلات ارزی و گمرکی مواجه شده و برنامه‌های توسعه محصول سایپا را تحت تأثیر قرار داده است. این شرکت برای بازگرداندن روند افزایشی تولید خود، نیازمند تزریق نقدینگی تازه و اخذ تسهیلات برای خرید مواد اولیه است.

پارس‌خودرو؛ افت مستمر و تمرکز بر محصولات محدود

پارس‌خودرو در فروردین ۱۴۰۴ تیراژ 4,420 دستگاه خودروی سواری را ثبت کرد، در حالی که فروردین ۱۴۰۳ این رقم 4,873 دستگاه بوده است. کاهش 9.3 درصدی (453 دستگاه) عملکرد این شرکت، ناشی از تمرکز بر دو گروه محصولی Q200 و سهند است.

تیراژ گروه Q200 با 3,847 دستگاه، 21 درصد افت نسبت به سال گذشته داشت. این افت ملموس، نشان‌دهنده کاهش تقاضا یا مشکلات تأمین قطعه برای محصولات اقتصادی است. از سوی دیگر، سهند با جهش قابل‌توجه از 2 دستگاه به 573 دستگاه، اقدام به احیای نام این مدل کرد که نشان از تلاش پارس‌خودرو برای گسترش سبد محصولات خود دارد.

با این حال، موضوع حذف کوییک معمولی از خطوط تولید از شهریور ۱۴۰۳ و قطع تولید ساینا S در این ماه، بیانگر کاهش تنوع تولید و احتمال تمرکز منابع بر محصولات محدودتر است. کارشناسان معتقدند پارس‌خودرو با کاهش تعداد محصولات خود و افزایش تیراژ سهند، به دنبال یافتن جایگاهی مشخص در بازار خودروهای اقتصادی با کیفیت بالاتر است.

برای جلوگیری از افت بیشتر تیراژ، این شرکت نیازمند بازنگری در استراتژی تأمین قطعه، مذاکره مجدد با سازندگان و بررسی امکان مونتاژ برخی قطعات وارداتی به صورت بومی است.

جمع‌بندی و چشم‌انداز آینده

عملکرد خودروسازان بزرگ کشور در فروردین ۱۴۰۴ نشان از دو روند موازی دارد: ایران‌خودرو با رشد 24.8 درصدی تیراژ، به تأمین نیاز بازار و بهبود درآمدهای عملیاتی خود نزدیک‌تر شده، اما سایپا و پارس‌خودرو با کاهش‌های چشمگیر، تحت فشارهای مالی و لجستیکی قرار گرفته‌اند.

ارزیابی‌ها حاکی از ضرورت بازنگری در سیاست‌های تأمین قطعه، تقویت زنجیره تأمین داخلی و اصلاح ساختار هزینه‌ای شرکت‌های خودروساز است. حمایت‌های دولتی در قالب تسهیلات ارزان‌قیمت و کاهش موانع گمرکی می‌تواند به بهبود شرایط تولید کمک کند.

نگاه به ماه‌های آینده نشان می‌دهد که خودروسازان در صورت تداوم روند فعلی، با خطر کاهش بیشتر تیراژ و از دست دادن سهم بازار مواجه خواهند شد. افزایش همکاری با قطعه‌سازان بومی، توسعه محصولات میان‌رده و رعایت استانداردهای کیفی می‌تواند کلید بازگشت به مسیر رشد پایدار باشد.