دهه 1960 میلادی با اوج‌‌گیری صنعت خودرو آمریکا همراه شد. در این دهه خودروسازان آمریکایی برترین خودروهای جهان را به تولید می‌رساندند که از دیدگاه توانمندی و لوکس‌گرایی رقبای انگشت شماری را پیش روی خود داشتند. این دهه در تاریخ صنعت خودروسازی جهانی به عنوان دوران طرایی صنعت خودروسازی آمریکا شناخته می‌شود که باعث پیدایش اسم‌های ماندگاری چون شِوِل، رودرانر، ماستنگ، کامارو، چارجر و البته GTO شد که مقاله پیش رو در خودروبانک نیز به معرفی پونتیاک GTO به عنوان یکی از برترین خودروهای تولیدی در این دهه تعلق دارد.
نام GTO یکی از برترین تریم‌های تولیدی برای مدل لومان (Le Mans) پونتیاک بود که به دلیل گردآوری ترکیبی از ویژگی‌های برتر از جمله لوکس‌گرایی به تعریف دهه 60 آمریکایی‌ها، توانمندی فنی و لذت سواری بسیار زیاد به یکی از جاودانه‌ترین نام‌‌های خودرویی زاده این دهه از صنعت خودروسازی آمریکا بدل شد. آنچه در ادامه می‌خوانید آشنایی با اولین سری تولیدی از نسل دوم پونتیاک GTO مدل 1968 میلادی از نوع کوپه کانورتیبل (سقف تاه شو) است که طی فرایندی بسیار وقت‌گیر و هزینه بردار در ایران مورد بازسازی کامل قرار گرفته است.
جانشین برتر
پس از آن که نام GTO به عنوان تریم رده بالا از سوی پونتیاک برای مدل لومان بین سال‌های 1964 تا 1967 انتخاب شد، محبوبیت این تریم به نسل بعدی لومان نیز انتقال یافت. نسل دوم پونتیاک GTO از سال 1968 تا 1972 بر خط تولید قرار گرفت تا همچنان بالاترین رده تولیدی سری لومان را تشکیل دهد. نسل دوم همچنان بر پلتفرم معروف A جنرال موتورز سوار شد اما این بار کمی از طراحی قوطی کبریتی خود خارج و به سبک طراحی قوطی نوشابه‌ای روی آورد که شامل خطوط و زوایای نرم‌تر و کشیده‌تر بود. این سبک طراحی در سایر محصولات سوار شده بر پلتفرم A جنرال موتورز از جمله شورولت شِوِل، الکامینو، ملیبو، بیوئیک GS و اولدزموبیل 442 نیز دیده می شود. اما مدل 1968 و 1969 با پیگیری طراحی برتر و منحصرتر پونتیاک در نمای جلویی از چراغ‌های مخفی 4 تایی بهره می‌برد که بدون شک در کنار تایرهای کلاسیک گودیِر پالی گلس جی‌تی (Goodyear Polyglass GT)، خالص‌ترین ویژگی‌های طراحی خودروهای دهه 60 میلادی است که در بدنه این GTO دیده می‌شود. البته نباید از یاد برد که GTO با بهره‌گیری از ریم‌های فولادی اسپرت 15 اینچی رالی پونتیاک ظاهر منحصربفرد خود در نمای جانبی را به نمایش می‌گذارد که باعث می‌شود به هیچ عنوان با برادرهای ناتنی خود از سایر زیرمجموعه‌های جنرال موتورز اشتباه گرفته نشود.
پونتیاک GTO نمای داخلی GTO نیز همانند نمای خارجی آن با سایر تریم‌های تولیدی سری لومان تفاوت بسیار بارزی دارد که مهم‌ترین آن رنگ‌پردازی قطعات و تودوزی خودرو است. رنگ نمای داخلی طلایی مایل به سبز معروف به Ivy Gold است که در کنار تزئینات چوبی به کار رفته بر روی داشبورد جذابیت نمای خارجی به رنگ سبز معروف پونتیاک به نام Verdoro Green را به فضای داخلی اتاق نیز منتقل می‌کند. نشانگرهای سه گانه دوار پشت غربیلک فرمان چوبی سه شاخه اسپرت مزین به لوگو سرخ پونتیاک، شامل نشانگرهایی چون میزان حجم سوخت، چراغ‌های هشدار دینام، فشار روغن و دمای رادیاتور، ساعت آنالوگ و البته سرعت سنج است. استفاده از نشانگر دورسنج پیشرانه در دهه 60 میلادی چندان رایج نبود و تنها در خودروهای اسپرت و به صورت آپشنی مضاعف ارائه می‌شد. به همین دلیل نشانگر اضافه دورسنج پیشرانه در این پونتیاک همانند برخی دیگر از خودروهای اسپرت آمریکایی از جمله ماستنگ و چارجر، بر روی کاپوت و مقابل راننده قرار گفته است که به خودی خود یکی از خاص‌ترین المان‌های طراحی خودروهای اسپرت آمریکایی متعلق به دو دهه 60 و 70 میلادی است.
پونتیاک GTO ساختار کوپه کانورتیبل GTO از نوع 2+2 است به این معنا که دو سرنشین دیگر نیز می‌توانند در ردیف دوم صندلی‌ها جای بگیرند. اگرچه فضای قسمت عقب خودرو به اندازه جلو جادار و باز نیست اما با توجه به ابعاد بسیار بزرگ‌تر پلتفرم A در مقایسه با پلتفرم‌های مشابه اما کوچک‌تر X و F، به مراتب دل بازتر و راحت‌تر است.
چالاک گمنام
زمانی که اسم خودروهای عضلانی دهه 60 میلادی به میان می‌آید تقریباً همه خودرو دوستان به سرعت به نام‌هایی چون ماستنگ، چارجر، رودرانر و شول فکر می‌کنند، در حالی که بسیاری از خودروهای تند و تیز این دهه را محصولات پونتیاک تشکیل می‌دهند که اتفاقاً GTO مدل 1968 نیز یکی از آن‌ها است.
پیشرانه‌های ارائه شده برای نسل دوم GTO تنها شامل دو نمونه 16 سوپاپ V8 به ترتیب به حجم‌های 400 اینچ مکعب (6.6 لیتر) و 455 اینچ مکعب (7.5 لیتر) می‌شد. پیشرانه به کار رفته در GTO مدل 1968 نمونه 400 اینچ مکعبی بود که در قدرتمندترین تریم ممکن (تریم H.O.) قادر به تولید 360 اسب بخار و 600 نیوتن‌متر گشتاور بود. اگرچه در آن دوران پیشرانه‌های قدرتمندتر 425 و 450 اسب بخاری در خودروهای عضلانی چون چارجر و شول عرضه می‌شد اما GTO با تکیه بر همین پیشرانه یکی از کوپه‌های تیز و بز دهه 60 میلادی بود.
پونتیاک GTO پیشرانه مورد استفاده در GTO مورد بررسی این مقاله نیز همان نمونه 400 اینچ مکعبی است که به دلیل داشتن تفاوت‌های متعدد با نمونه فابریک H.O.، در تست داینو تنها قدرتی برابر با 215 اسب بخار و 400 نیوتن‌متر گشتاور (بر سر چرخ‌های عقب) تولید می‌کند که با محاسبه اتلاف انرژی در گیربکس اتوماتیک و کاهش سطح اکسیژن در ارتفاع شهر تهران از سطح دریای آزاد، این رقم بر سر میلنگ حدوداً برابر با 300 اسب بخار و 500 نیوتن‌متر خواهد بود که همچنان رقمی درخور توجه و قابل احترام است.
نیرو تولیدی این پیشرانه به کمک گیربکس 3 سرعت اتوماتیک GM TH400 جنرال موتورز که در ایران به "توربو 400" معروف است به محور عقب منتقل می‌شود. شیفتر به کار رفته در این خودرو نمونه اسپرت دو دروازه (Dual Gate) برند هرست (Hurst) است که در میان آمریکایی‌ها با شعار تبلیغاتی این شیفتر تحت عنوان "His n Hers" به معنای "برای آقا و برای خانم" شناخته می‌شود. این سبک نام‌گذاری به دو شیوه رفتاری متفاوت این شیفتر اشاره می‌کند که باعث می‌شود گیربکس در دو حالت عادی برای استفاده‌های روزمره (ترتیب استاندارد PRND) و حالت اسپرت برای استفاده در مسابقات درگ یا شتابگیری‌های بسیار سریع انجام وظیفه کند. حالت دوم این گیربکس اجازه می‌دهد تا دور موتور در هر دنده تا خط قرمز بالا رفته و تا پیش از اعمال دنده بالاتر از سوی راننده وارد دنده بعدی نشود. به عبارت ساده‌تر می‌توان وضعیت اسپرت این شیفتر را به حالت تیپ ترونیک (تعویض دستی دنده‌ها) در گیربکس‌های اتوماتیک امروزی تشبیه کرد.
GTO در ایران
نسخه‌های بسیار محدودی از سری لومان پونتیاک به ایران وارد شد که دلیل آن قیمت به مراتب بالاتر آن نسبت به گزینه‌های ارزان قیمت‌تر جنرال موتورز از جمله شورولت کامارو است. به عبارت بهتر محصولات پونتیاک به دلیل داشتن ویژگی‌های لوکس‌گرایی و البته عملکرد محور به مراتب بالاتر از شورولت، همواره گران‌تر و خاص‌تر بوده است. این مهم باعث شد تا در دوران قبل از انقلاب نیز کمتر به سراغ این خودرو گران قیمت بروند و در نتیجه تعداد نمونه‌های موجود آن‌ها در ایران بسیار اندک است. از آن گذشته، تریم GTO در میان سایر تریم‌های عرضه شده پونتیاک برای سری لومان به مراتب گران‌تر بوده است و در نتیجه خاص‌تر از خاص به حساب می‌آید.
پونتیاک GTO این نمونه مورد بررسی شاید نادرترین پونتیاک GTO موجود در ایران باشد که طی صرف 18 ماه زمان و هزینه گزاف مورد بازسازی کامل قرار گرفته است و امروزه در وضعیت بسیار خوبی به سر می‌برد. نام GTO در سری‌های تولیدی پونتیاک به راحتی در صدر جدول گران‌ترین مدل‌های تولیدی این برند به شمار می‌آید و بدون شک ارزش معنوی این کوپه دوست داشتنی و تاریخ‌ساز به مراتب از ارزش مادی آن بالاتر است.
در انتها جا دارد از مالک خودرو آقای آیدین آرام کمال تشکر را داشته باشیم.
